کاوشگر وویجر موفق به شناسایی نوع کاملا جدیدی از تابش الکترونی در خارج از منظومه شمسی شده است. این نخستین باری است که چنین رویداد فیزیکی منحصر به فردی مشاهده میشود و میتواند دستاوردهای جدیدی را در فهم ما از «مدیوم میانستارهای» یا فضایی که بین ستارهها وجود دارد، ایجاد کند.
دو فضاپیمای وویجر بیش از ۴۰ سال پیش توسط ناسا شروع به حرکت کردند و هدفشان رسیدن به دورترین نقاط منظومه شمسی بود. آنها حالا مرزهای منظومه ما را پشت سر گذاشته و به فضای میانستارهای رسیدهاند. وویجر اکنون به اکتشاف در شکاف بین ستارگان ادامه میدهد تا برای اولین بار به ما نشان دهد که بودن در آن فضا چگونه است.
جدیدترین اطلاعات به دست آمده از وویجر ۱ و ۲ نشان میدهد که تابشهای الکترونی خاصی در فضای میانستارهای وجود دارد؛ تابشهایی که نظیر آنها را هرگز ندیدهایم. ناسا دریافته که الکترونهای پرتو کیهانی با امواج شوکی که منشأ آنها انفجارهای بزرگ خورشیدی است شتاب گرفته و بعد به فضا پرتاب میشوند.
تابشهای الکترونی جلوتر از امواج شوکی حرکت میکنند که آنها را به فضا میفرستند. این الکترونها سرعتی تقریبا معادل سرعت نور دارند و در امتداد خطوط میدان مغناطیسی شتاب میگیرند. بهفاصله کوتاهی که گاها چند روز طول میکشد، الکترونهای کمانرژی از راه میرسند. آنگاه خود امواج شوک تقریبا بعد از یک ماه توسط فضاپیما شناسایی شدهاند.
امواج شوک از حلقه نور دور خورشید میآیند که در واقع تودههای داغ گاز و انرژی هستند. این تودهها از خود خورشید خارج شده و سرعتی تقریبا معادل یک میلیون مایل بر ساعت دارند. کاوشگر وویجر در حال حاضر آنقدر از خورشید دور شده که حتی با این سرعت حدود یک سال طول کشیده تا این امواج را شناسایی کند.
دان گورنت، استاد بازنشسته فیزیک و نجوم آیووا، میگوید: «آنچه بهطور ویژه در اینجا میبینیم نوعی مکانیزم خاص است که در آن تماس اولیه موج شوک با خطوط میدان مغناطیسیِ ردهشده از فضاپیما باعث بازتاب و شتابگیری بخشی از الکترونهای پرتو کیهانی میشود. ما از طریق آلات پرتو کیهانی دریافتهایم که این الکترونها توسط شوکهای میانستارهای منعکس شده و شتاب گرفتهاند و به واسطه رویدادهای پرانرژی خورشیدی به سمت بیرون گسیل پیدا کردهاند.»
دانشمندان حالا امیدوارند که بتوانند از این اکتشاف برای درک بهتر امواج شوک و خود تابش استفاده کنند. این اتفاق به ما یادآوری میکند که در ارسال فضانوردان به ماجراجوییهای دوردست فضایی تا چه اندازه باید مراقب پرتوهای کیهانی باشیم، چون جهان بیرون با آنچه در زمین میبینیم بسیار متفاوت به نظر میرسد.