آیا هوشمند کردن همه ابزارها و لوازم اطرافمان ایده‌ خوبی است؟

کافی است نگاهی به اطراف خود بیندازید، بسیاری از لوازمی که تا دهه‌های قبل جزء وسایل غیرضروری و حتی تجملی و لوکس محسوب می‌شدند حالا به بخشی از ضروریات زندگی روزمره ما تبدیل شده‌اند.

علاوه بر آن طی سالیان اخیر همه‌ی ابزارهای دیجیتالی که می‌شناسیم به سمت هوشمند شدن سوق داده شده‌اند و به ابتدای اسامی آن‌ها لغت Smart (هوشمند) اضافه‌شده است.

تلفن‌های هوشمند، تلویزیون‎‌های هوشمند، ساعت‌های هوشمند، عینک هوشمند، یخچال هوشمند، تخته و کلاس هوشمند، ماشین هوشمند و خودران و ده‌ها هوشمند دیگر که حالا حداقل یک تا چند تا از این ابزارهای هوشمند در هر خانه‌ای پیدا می‌شود.

حتی این روزها بحث مربوط به خانه‌های هوشمند که تنظیم روشنایی منزل و باز کردن و بستن درب‌ها به‌صورت هوشمند و از طریق اینترنت انجام شود از بحث‌های داغ و وسوسه‌انگیز است.

امروزه در خانه‌های ما و حتی در بدن‌هایمان ابزارهای هوشمند بسیاری وجود دارند. این ابزارها برای بهبود وضعیت زندگی ما به طرق مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند از کم کردن مصرف انرژی در خانه‌هایمان گرفته تا مجبور کردن ما به فعالیت‌های ورزشی و خواب به‌موقع.

البته به نظر نگارنده این مقاله؛ شاید استفاده از لغت Smart یا هوشمند چندان مناسب نباشد؛ چراکه درواقع این ابزارها با اتصال به اینترنت می‌توانند طبق برنامه‌ای که از قبل به آن‌ها داده‌شده یا برنامه جدیدی که از طریق اینترنت برای آن وسیله خاص ارسال می‌گردد عملکرد از پیش تعریف‌شده‌ای از خود نشان دهند که با مفهوم هوشمندی که خود یک مغز متفکر دارد و می‌تواند حتی بدون برنامه‌ریزی قبلی تصمیم بگیرد متفاوت است.

اما موضوع این مقاله در مورد این است که در شرایطی که روزبه‌روز اشیاء مختلفی به اینترنت متصل می‌شوند و به جمع ابزارهای الکترونیکی هوشمند می‌پیوندند آیا اینکه همه‌چیز هوشمند شوند ایده‌ی خوبی است؟

معمولاً در ابتدای ورود یک تکنولوژی جدید یا یک محصول نو به بازار، حرف‌های زیادی در مورد مزایای آن محصول از سوی شرکت‌های سازنده یا واردکننده یا فروشندگان آن مطرح می‌شود، به‌گونه‌ای که مشتری احساس کند در صورت عدم بهره‌گیری از آن فناوری یا عدم خرید آن محصول، ضمن محرومیت از بسیاری مزایا، از قافله‌ی پیشرفت و تمدن عقب خواهد ماند و عمیقاً متضرر خواهد شد.

هرچند نمی‌توان این مطلب را به‌صورت صددرصدی بیان کرد ولی این موضوع برای بیشتر ابزارآلات هوشمندی که امروزه از آن‌ها استفاده می‌کنیم یا دوروبر خود می‌بینیم، این مطلب صدق می‌کند. مثلاً ممکن است برای شما هم پیش‌آمده باشد که پس از پرس‌وجوهای فراوان اقدام به خرید یک ساعت هوشمند کرده‌اید اما برخی از دوستان و نزدیکان شما تنها با دیدن این گجت پوشیدنی در دست شما بلافاصله مدلی گران‌تر از چیزی که شما خریده‌اید را تهیه می‌کنند!

از طرف دیگر جدای از تبلیغات رنگارنگ موجود در رسانه‌های نوشتاری و گفتاری و ... هر محصول یا تکنولوژی نو دارای یکسری مزایا و معایب خاص خود است که مشتری باید متناسب با نوع کاربرد، موقعیت جغرافیایی، بودجه پیش‌بینی‌شده  و ... در مورد آن محصول یا تکنولوژی نو تصمیم‌گیری کند.

فکر می‌کنم شما هم با من هم‌عقیده باشید که اینکه هرروز اشیاء و وسایل بیشتری هوشمند شوند ایده خوبی به نظر نمی‌رسد.

ابزارهای هوشمند می‌توانند از راه دور و به‌صورت بی‌سیم اطلاعات حساسی را به‌صورت پنهانی برای افراد خاصی ارسال کنند؛ حتی ابزارهای هوشمند پزشکی داخل بدن هم می‌توانند هک شده و خود به ابزارها و سلاح‌های کشنده‌ای برای آن فرد تبدیل شوند!

استفاده از ابزارهای هوشمند در کنار تمام مزایایی که برای ما به ارمغان آورده‌اند؛ یک نقص اساسی دارند و آن‌هم بحث حریم خصوصی کاربر است که در عصر حاضر و در دنیای دیجیتال به بحث چالش‌برانگیزی تبدیل‌شده است.

با توجه به اینکه ابزارآلات هوشمند از طریق اینترنت یا شبکه‌های مخابراتی می‌توانند از راه دور نیز کنترل شوند و یا اقدام به ارسال و دریافت اطلاعات کنند، استفاده هرچه بیشتر ما ازاین‌گونه وسایل حریم خصوصی ما و اعضای خانواده ما را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد که نمی‌توان به‌آسانی از آن چشم‌پوشی کرد!

هکرها هرروز مشغول کشف حفره‌های نفوذ به دستگاه‌های هوشمند هستند تا بانفوذ به آن‌ها بتوانند اطلاعات مهم و اساسی را از افراد به دست آوردند و از آن‌ها برای سوءاستفاده یا اهداف تبلیغاتی استفاده کنند.

حتی مواردی نیز مشاهده‌شده که شرکت‌های تولیدکننده ابزارآلات هوشمند خود دست به جمع‌آوری اطلاعات مخفی از کاربران خود زده‌اند. درواقع چیزی که نگران‌کننده‌تر است آن است که تولیدکنندگان این فناوری‌ها خودشان از روی اجبار یا داوطلبانه اطلاعات شخصی شما را به گروهی دیگر ارائه دهند.

همین چند ماه پیش بود که شرکت VIZIO از سازندگان تلویزیون‌های هوشمند باکیفیت و اقتصادی؛ به دلیل جمع‌آوری اطلاعات کاربران خود از قبیل برنامه‌هایی که کاربران تماشا می‌کردند و ارسال آن‌ها به سرورهای شرکت VIZIO مبلغ 2/2 میلیون دلار جریمه شد.

همچنین برخی ابزارک‌ها نظیر ابزارک اکو (ECHO) شرکت آمازون دقیقاً به صورتی طراحی‌شده‌اند که با توجه به دستورات صوتی اطراف عکس‌العمل نشان داده و آغاز به فعالیت کنند؛ بنابراین نیاز است تا همواره به تمام صداهای پیرامون خود گوش کند و آن‌ها را ذخیره کند.

همچنین می‌توان به اسنادی اشاره کرد که چند ماه قبل توسط ویکی‌لیکس منتشر شد که این اسناد به جاسوسی گسترده «آژانس اطلاعات مرکزی» آمریکا موسوم به CIA از طریق ابزارهای الکترونیکی هوشمند اشاره می‌کند.

بر اساس این اسناد سازمان CIA از طریق نفوذ به داخل تلویزیون‌های هوشمند خصوصاً Samsung می‌توانست اقدام به ضبط صدای محیط پیرامون آن‌ها کند. آن‌ها حتی می‌توانستند به رمز عبور شبکه وای فایی دسترسی پیدا کند که تلویزیون از طریق آن به اینترنت متصل شده است. حتی می‌شد شبکه وای فای قربانی را هک کرده و به تمام نام کاربری‌ها و رمز عبورهای ذخیره‌شده در مرورگر آن‌ها نیز دسترسی پیدا کرد. نکته جالب آنکه باقابلیت دیگری تحت عنوان «Fake Off» آن‌ها می‌توانستند حتی در زمان خاموش بودن تلویزیون نیز به شنود خود ادامه دهند.

این‌ها تنها بخش کوچکی از مواردی است که افشاشده است و می‌توان این موضوع را نیز در نظر گرفت که موارد افشا نشده و پنهان دیگری نیز هستند که ما از آن‌ها اطلاعی نداریم.

البته این نگرانی تنها مربوط به دستگاه‌های پخش صدا و تصویر نمی‌شود.

مانیتورهای خانه هوشمند شما می‌توانند به هکر اطلاع بدهند که چند نفر در خانه شما بوده و در هر زمان در کدام اتاق هستند. همچنین ابزارهای مانیتورینگ آب منزل دقیقاً می‌دانند که چه زمانی ظرف‌شویی شما به کارافتاده و یا از سیفون استفاده کرده‌اید.

اطلاعات ساعت هوشمند شما هم نشان می‌دهد که در روز چه مقدار راه‌رفته‌اید و چه ساعاتی از شبانه‌روز را استراحت و یا به خواب می‌روید و میزان ضربان قلب شما چگونه است. یخچال هوشمند شما نیز هم دقیقاً می‌داند که شما چه زمانی با فشار دادن زبانه‌ای که در یخچال تعبیه‌شده آب یخ را در لیوان می‌ریزید. تلفن همراه شما هم می‌تواند موقعیت فعلی شمارا ذخیره کند و با استفاده از آن حرکات شمارا تحت نظر بگیرد.

با توجه به همین موضوع همیشه افرادی هم پیدا می‌شوند که با کنترل کردن این فناوری‌ها اطلاعات شخصی و گاه حیاتی شمارا سرقت کنند.

حتی فناوری‌هایی نظیر FINSPY نیز وجود دارند که هر فردی حتی یک فرد آماتور با صرف کمی هزینه می‌تواند با بکارگیری بد افزارهای خریداری شده از اطلاعات ابزارهای هوشمند دیگران را هک و از آن‌ها استفاده و یا جاسوسی کند.

این نرم‌افزارها را هر فردی می‌تواند استفاده کند و نیازی به همکاری شرکت سازنده تلفن شما یا ارائه‌دهنده خدمات مخابراتی نیست.

نتیجه‌گیری

باید اعتراف کرد استفاده از هریک از ابزارهای هوشمند به‌شدت وسوسه کننده و هیجان‌آور است؛ اما باید این موضوع را نیز در نظر گرفت که ابزارهای متصل به شبکه باعث شده‌اند مشکلات امنیتی زیادی بروز کند.

اینکه ما هزینه‌ها و مزایای این ابزارها و فناوری‌های نوین را چگونه به تعادل برسانیم می‌تواند جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم را بهتر برای ما ترسیم کند.

شما در این رابطه چه دیدگاهی دارید؟ به نظر شما باید نگران هوشمند شدن تمام وسایل دوروبرمان باشیم؟ یا این موضوع اهمیت چندانی ندارد و باید همگام به تکنولوژی روز با آن کنار آمد؟

نظرات و دیدگاه‌های خود را در رابطه با این موضوع در بخش نظرات این مطلب با ما به اشتراک بگذارید.