نبرد تاج‌وتخت - بخش ششم - چرا گوگل در نوآوری‌‌های سخت‌افزاری موفق نبوده‌ است؟

رسانه‌های تکنولوژی شکست‌های متعدد گوگل در نوآوری‌های سخت‌افزاری را بازتاب ندادند، اما در آن سو اپل را متهم کردند. در آن زمان اپل سعی می‌کرد فناوری‌ای مشابه خدمات مجازی گوگل نظیر ذخیره‌سازی مجازی اطلاعات راه‌اندازی کند. اما نباید فراموش کرد که تحقیقات گوگل در این زمینه ناتمام مانده بود و حتی مسئولان شرکت آن را شکست تلقی می‌کردند، اما اپل با طراحی و ساخت سرویسی پیشرفته این ایده را پر و بال بخشید و توانست محصولات iOS را با قیمتی نزدیک به گوگل به فروش برساند.

سال‌های سال بود که تمام طرفداران اندروید و همچنین بسیاری از نویسندگان و خبرنگاران دنیای تکنولوژی بر سیاه بودن ماست و کتمان حقیقتی آشکار پافشاری می‌کردند، اما ناگهان تمام سکوت‌ها شکسته شد و شواهد موجود حقیقت را نشان داد.

اپل در جشن 9 سالگی آیفون، نسل جدید آن یعنی آیفون 6 را معرفی کرد؛ تلفن همراهی پیشرفته که در آن از پردازشگر قدرتمند A8، دوربینی بسیار باکیفیت و صفحه نمایشی بی‌نظیر استفاده شده است، صفحه نمایشی که به‌لطف پردازشگر گرافیکی عملکردی فوق‌العاده در اختیار کاربر قرار می‌دهد. در آن طرف اندروید دست به دامان شرکت‌های سازنده سخت‌افزار شد تا بتواند عملکردی سریع‌تر از اپل ارائه دهد.

در میان تمام شرکت‌های سازنده تلفن همراه که برای شکست دادن اپل قدم برداشتند، سامسونگ موفق‌ترین بود؛ شرکتی که رویکرد اصلی‌اش کپی طراحی محصولات اپل است. مشابه تمام نوآوری‌های اپل را، از Passbook گرفته تا سنسور اثر انگشت TouchID و اپل Pay، می‌توان در محصولات سامسونگ نیز مشاهده کرد. با اینکه سامسونگ محصولات به‌مراتب گسترده‌تری دارد و بسیاری از آنها محصولات ارزان قیمت برای کشورهای در حال توسعه‌اند، درآمدش به‌مراتب از اپل کمتر است که دلیل اصلی آن را می‌توان نارضایتی کاربران از کیفیت پایین محصولات دانست.

سامسونگ توانست در رده متوسط تلفن‌های همراه اندرویدی موفقیت خوبی به دست آورد، اما مشکل گوگل و اندروید زمانی بزرگ‌تر می‌شود که این شرکت موفق نیز در پی جایگزینی اندروید با رابط کاربری و پلتفرم اختصاصی خود یعنی تایزن برمی‌آید.

شکست سخت گوگل در جنگ سیستم عامل‌ها

نداشتن نوآوری در طراحی سخت‌افزار و نبود توانایی تولید محصولاتی قدرتمند تنها مشکلات گوگل نبودند، بلکه مشکل اصلی گوگل فقدان پلتفرمی ایده‌آل بود. دومین مهارت اصلی شرکت اپل، یعنی طراحی نرم‌افزارهای مناسب برای پلتفرم خود، چیزی بود که گوگل دنبالش می‌گشت.

گوگل تصمیم گرفت ویژگی متن‌باز بودن برنامه‌هایش و قابلیت دسترسی به آنها از هر منبعی را بزرگ کند؛ قابلیت‌هایی که البته گوگل هیچ‌گاه نتوانست به‌معنای واقعی آنها را در اختیار کاربرانش قرار دهد.

در سال 2011 گوگل، به‌منظور حذف اسناد تمام آزمایش‌ها و آزمون و خطاهایی که با هدف پیشرفت اندروید انجام داده بود، دسترسی به اندروید نسخه 3.0 را کاملا از بین برد. گوگل برای پیشرفت خود بسیاری از برنامه‌هایی را که کاربران و برنامه‌نویسان اندروید توسعه داده بودند استفاده کرد، زیرا بسیاری از برنامه‌هایی که خود گوگل طراحی کرده بود محدود بودند و به‌هیچ‌عنوان ویژگی متن‌باز بودن را ارائه نمی‌دادند. اگر گوگل در دستیابی به ویژگی متن‌باز بودن صداقت داشت، هرگز برای طراحی برنامه‌های خود به کپی از برنامه‌های اپل روی نمی‌آورد.

اما مشکل اندروید تنها به موضوع متن‌باز بودن یا نبودن برنامه‌هایش ختم نمی‌شود، بلکه دغدغه اصلی آن دسترسی به فروشگاهی آزاد برای دانلود رایگان تمام برنامه‌ها بود؛ ویژگی‌ای که اندروید در ابتدای فعالیتش بسیار بر آن تاکید می‌کرد و آن را دلیل اصلی برتری اندروید نسبت به اپل می‌دانست.

اما اپل بر این باور بود که برنامه‌هایی که برنامه‌نویسان خارج از شرکت طراحی می‌کنند باعث بروز مشکلات مختلف در دستگاه‌های شرکت می‌شود؛ مشکلاتی که باید یک استراتژی امنیتی قدرتمند از طرف شرکت کنترلش کند و به هر برنامه‌نویسی اجازه ندهد از تمام قسمت‌های پلتفرم استفاده کند. هدف مهندسان اپل دستیابی به امنیت ایده‌آلی بود که در آن کاربران بتوانند تنها برنامه‌هایی را نصب کنند که متخصصان شرکت بر آن مهر تایید زده‌اند. نخست منتقدان و طرفدارن گوگل شرکت اپل را به محدود بودن و کشیدن دیواره‌ای بتنی دور تا دور پلتفرم خود محکوم کردند، اما با گذشت زمان و بروز مشکلات متعدد در اندروید به اشتباهشان پی بردند.

قابلیت نصب و اجرای برنامه‌ها از هر منبع به‌هیچ‌عنوان ویژگی مثبت تلقی نمی‌شود، بلکه راه را برای بدافزارها و ویروس‌ها باز می‌کند تا به‌راحتی با انتخاب یک لینک به تلفن همراه راه یابند؛ قابلیتی که گوگل نخست بر آن پافشاری کرد و پس از افزایش خرابی اندروید، به کابوسی برایشان تبدیل شد. این قابلیت خرابی‌های متعددی به شرکت وارد کرد و باعث شد بسیاری از کاربران ناآگاه قربانی حملات هکرها شوند. کلاه‌برداری‌های اینترنتی و پیامکی، حملات ویروس‌ها و افزایش بدافزارها تنها گوشه‌ای از مشکلات ایجادشده در اندروید بودند.

بسیاری از نهادهای دولتی و سازمان‌های تحقیقاتی هشدارهایی در خصوص استفاده از سیستم عامل اندروید منتشر کردند. این هشدارها به یک یا چند برنامه محدود نشده و در چهار سال اخیر به‌سرعت تا عمق و طبیعت اندروید نفوذ کرده‌اند. گزارش‌ها حاکی از آن است که کنترل فعالیت‌های شخصی کاربر و دسترسی به اطلاعاتش کار بسیار آسانی است.

در بازار کنونی بسیاری از فروشندگان ابزارها و نرم‌افزارهای جاسوسی پیشرفته‌ای را آزادانه به فروش می‌رسانند و هر کاربری می‌تواند آنها را بخرد؛ برنامه‌هایی اندرویدی که از طریق آنها می‌توان به مکالمات کاربران دیگر گوش داد، به نوشته‌های آنها دسترسی پیدا کرد، موقعیت مکانی آنها را زیر نظر گرفت و به‌طور کلی کنترل تلفن همراه آنها را در اختیار گرفت. حتی برخی از این برنامه‌ها در فروشگاه اندروید یعنی گوگل پلی به فروش می‌رسند.

این برنامه‌ها بالقوه نیستند، بلکه به‌سرعت آسیب‌هایی جدی به حریم شخصی کاربران وارد می‌کنند؛ مشکلاتی که دلیل اصلی‌اش بی‌توجهی گوگل به سیستم‌های کنترل امنیتی است که اپل در iOS استفاده می‌کند. حتی با استفاده از نرم‌افزارهای پیشرفته نیز نمی‌توان ضربه‌ای به iOS وارد کرد و تنها زمانی این مشکل پیش می‌آید که کاربر آیفون خود را جیلبریک کند؛ فرایندی که در آن سیستم امنیتی گوشی غیرفعال می‌شود تا بتوان هر برنامه‌ای بر آن نصب کرد، اما آسیب‌پذیری گوشی در برابر خطرات احتمالی افزایش می‌یابد.

بنا به گزارشی که اخیرا شبکه NBC منتشر کرده، حدود 93 میلیون نفر از مردم ایالات متحده امریکا از گوشی‌های اندروید استفاده می‌کنند؛ آماری که نشان می‌دهد نفوذ به زندگی شخصی کاربران چقدر آسان است.

یکی از محققان سیستم‌های امنیتی، آقای جیمز لین، با نفوذ به گوشی اندرویدی یکی از خبرنگاران حاضر در ظرف چند ثانیه آسیب‌پذیری این سیستم عامل را جلو دوربین نشان داد. او تصاویر شخصی فرد را ذخیره کرد، موقعیت‌های مکانی‌ای که در لاس‌وگاس رفته بود زیر نظر گرفت، به مکالمات تلفنی‌اش گوش داد، سابقه تمام وب‌سایت‌های مرورگر را مشاهده کرد و اطلاعات تمام مخاطبان او را دانلود کرد.

آقای لین نشان داد که می‌توان به‌راحتی با هک کردن میکروفون گوشی، حتی زمانی که کاربر در حال مکالمه تلفنی نیست، به تمام صداها و مکالمات دیگر او گوش داد.

گوگل در واکنش به انتقادهایی که به امنیت اندروید وارد شده بود اظهار داشت ایمنی این پلتفرم هر ماه در حال پیشرفت است؛ اما این پیشرفت چیزی نبود جز نصیحت گوگل برای دانلود بازی و برنامه‌ها فقط از یک منبع یعنی گوگل پلی. این رویکرد را شرکت اپل با نام اپ استور از ابتدای فعالیتش در پیش گرفته بود و بارها شرکت‌هایی نظیر گوگل مسخره‌اش کرده بودند. گوگل این استراتژی اپل را، که دانلود برنامه‌ها را فقط به اپ استور محدود کرده بود، مشابه رژیم کره شمالی می‌دانست.

همچنین گوگل اعلام کرد کاربران اندروید برای تضمین ایمنی‌شان موظفند برنامه‌ها و سیستم عامل خود را همواره به‌روز نگه دارند. شایان ذکر است که گوگل بارها در انتشار به‌موقع نسخه‌های به‌روزرسانی شکست خورده و نتوانسته خوب عمل کند. برای مثال، گوگل در اقدامی عجیب ناگهان پشتیبانی از مرورگر اختصاصی اندروید را متوقف کرد و میلیون‌ها کاربر را در معرض خطر هکرها قرار داد، زیرا پشتیبانی از این مرورگر و کاربران نه‌چندان حرفه‌ای آن هزینه‌های زیادی برای شرکت به دنبال داشت.

آخرین نسخه عرضه‌شده سیستم عامل اندروید، یعنی 5، در پاییز سال گذشته و همراه با iOS8 معرفی شد. با وجود گذشت ماه‌ها از عرضه اندروید 5، هنوز هم این نسخه در بسیاری از تلفن‌های همراه قابل استفاده نیست و، به‌گفته خود شرکت گوگل، کمتر از 10 درصد کاربران گوگل پلی آن را نصب کردند. اما 82 درصد کاربران اپل با عرضه iOS8 به‌سرعت سیستم عامل آیفون‌های خود را به‌روزرسانی کردند.

اما این معضل گوگل و سیستم عامل آن یعنی اندروید با گذشت زمان و نصیحت‌های مکرر حل نشد، بلکه امروز، با پیشرفت هکرها و ابزار جاسوسی، امنیت اندروید به‌مراتب ضعیف‌تر شده و توجه گوگل به مشکل ایمنی سیستم عاملش کمتر شده است. سرعت پیشرفت هکرها به‌مراتب بیشتر از سرعت پیشرفت گوگل است.

در ادامه و در قسمت‌های بعدی بررسی خواهیم کرد که:

• نقص‌های اندروید در حریم شخصی کاربران چه نقشی در احتمال شکست گوگل دارد؟
• تفاوت‌های دیدگاه اپل و گوگل چه تاثیری در محتوای کنفرانس‌های WWDC و Google I/O گذاشته است؟

منبع: appleinsider

پرونده جی‌اس‌ام: نبرد تاج‌وتخت
قسمت اول: رسیدن به پایان اولین دهه از عمر iOS
قسمت دوم: چه کسی پیش از همه به مبارزه با اپل برخاست؟
قسمت سوم: چرا همه فکر می‌کردند اندروید پیروز نهایی ماجراست؟
قسمت چهارم: چه تفاوت عمده‌ای در دید اپل و گوگل به تلفن‌های هوشمند وجود دارد؟
قسمت پنجم:  وقتی اندروید رقبای iOS را از بازی خارج می‌کند
قسمت ششم: چرا گوگل در نوآوری‌‌های سخت‌افزاری موفق نبوده‌ است؟
قسمت هفتم: شکست گوگل در حفظ حریم شخصی کاربران اندروید
قسمت پایانی - تفاوت‌های دیدگاه اپل و گوگل چه تاثیری در محتوای کنفرانس‌های WWDC و I/O گذاشته است؟