با Airbus A330، پرنده جدید ناوگان هواپیمایی ایران ایر آشنا شوید

هفته‌ی گذشته دومین هواپیما از 100 هواپیمای قرارداد شده بین ایران ایر و ایرباس وارد ناوگان هوایی کشورمان شد. این هواپیما که از نوع A330–200 است، اولین هواپیمای ایرباس از این رده است که در آسمان کشورمان به پرواز در می‌آید. دومین هواپیما از این رده نیز طی چند روز آینده وارد کشورمان می‌شود. در این مطلب قصد داریم به ویژگی‌های این هواپیمای قاره‌پیمای ایرباس نگاهی بیندازیم، پس با جی‌اس‌ام همراه باشید.

معرفی Airbus A330

ایرباس A330 از دسته هواپیما‌های پهن‌پیکر بزرگ است که می‌تواند تعداد مسافران زیادی را در خود جای دهد و بیشتر برای مسافت‌های طولانی و سفرهای بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد. شرکت ایرباس فرآیند تولید این هواپیما را از سال 1987 آغاز کرد و سرانجام 5 سال بعد در دوم نوامبر 1992 اولین A330 به پرواز در آمد. طراحی این هواپیما همزمان با مدل A340 انجام گرفته و به همین دلیل این دو مدل شباهت‌های بسیاری به هم دارند و تفاوت اصلی‌شان در این است که A340 به جای دو موتور، از 4 موتور توربوفن بهره می‌برد.

A330 به صورت کلی در دو سری 200 و 300 عرضه می‌شود. سری 200 کوتاهتر است، گنجایش کمتری داشته و برای مسافت‌های کوتاه‌تر مناسب است، اما سری 300 کشیده‌تر است، گنجایش بیشتری داشته و مسافت‌های بیشتری را نیز می‌تواند طی کند.

 علاوه بر این شرکت ایرباس مدل‌ بهبود یافته‌ای از A330 نیز با نام‌ A330 neo تولید کرده که در دو مدل A330-800 (مدل بهبود یافته‌ی سری 200) و A330-900 (مدل بهبود یافته‌ی سری 300) به فروش می‌رسد. مدل‌های نئو به خاطر بهبودهای آیرودینامیکی مصرف سوخت کمتری دارند و جزو مقرون به صرفه‌ترین هواپیماهای با بدنه‌ی عریض در مسافت‌های متوسط هستند. همچنین برد این هواپیماها با وجود قابلیت حمل بار زیادتر نسبت به نسخه معمولی بیشتر است. بر اساس قرارداد ایران ایر با ایرباس قرار است 38 فروند هواپیمای A330 به ایران تحویل داده شود که ده فروند آن از سری 200 و بیست و هشت فروند آن از سری 900 است.

A330 اولین هواپیمای شرکت ایرباس است که به خریداران حق انتخاب نوع موتور از بین سه دسته موتور را می‌دهد: جنرال الکتریک CF6، پرت اند ویتنی PW4000 و رولز رویس ترنت 700. لازم به ذکر است که دو هواپیمای اول از بین 38 فروند A330 که وارد کشورمان می‌شود از موتورهای رولز رویس ترنت 700 بهره می‌برند که قدرتمندترین موتور در بین سه مدل ذکر شده است.

یکی از ویژگی‌های مهم A330 مشخصات تعمیراتی بسیار ویژه‌ی آن است. فاصله بین چک‌های این هواپیما بسیار زیاد است و A-check آن در خط پرواز نیز قابل انجام است و نیازی به حضور در آشیانه ندارد. علاوه بر این نیازی به C-check ندارد. دوره‌ی چک‌های سنگین این هواپیما یا D-check نیز 6 ساله است.

بر اساس آمار فوریه 2017 تا به حال 1682 فروند از این هواپیما به ایرباس سفارش داده شده است که 1330 دستگاه آن‌ها تحویل داده شده و از این تعداد 1320 فروند همچنان در حال خدمت‌دهی به مسافران هستند. بزرگترین مشتری این هواپیما شرکت هواپیمایی ترکیش ایرلاینز است که 60 فروند A330 در ناوگان هوایی خود دارد.

مشخصات فنی هواپیمای A330 به شرح زیر است:

• دو موتور توربوفن در زیر دو بال با قابلیت انتخاب نوع موتور توسط خریدار از بین 3 مدل
• فاصله نوک دو بال: 60.3 متر
• طول: 58.82 متر
• ارتفاع: 17.39 متر
• حداکثر سرعت: 912 کیلومتر بر ساعت
• محدوده پرواز: 13450 کیلومتر
• ظرفیت مخزن سوخت: 139090 لیتر

ویژگی‌های رفاهی

A330 در کلاس‌های مختلف و با توجه به نوع چیدمان صندلی‌ها می‌تواند تا 406 مسافر حمل کند. هواپیمایی که تحویل ایران ایر شده دارای 238 صندلی در دو کلاس تجاری (32 صندلی) و اقتصادی (206 صندلی) است. نحوه چینش صندلی‌های هواپیمای ایران ایر در تصویر زیر نشان داده شده است.

A330 از نظر امکانات رفاهی و تفریحی برای مسافران جزو مدرن‌ترین هواپیماهای دنیا محسوب می‌شود. هر مسافر به نمایشگری دسترسی دارد که قادر به پخش ویدیوی دلخواه اوست. همچنین امکان پاسخگویی به تلفن همراه و چک کردن ایمیل از طریق ارتباط ماهواره‌ای در آن فراهم است. با توجه به آنکه A330 عملا برای سفرهای طولانی (تا 15 ساعت) طراحی شده، این امکانات رفاهی برای آن بسیار کارآمد است. علاوه بر این کابین مخصوص خدمه هواپیما نیز بسیار ویژه و راحت طراحی شده است.

مقایسه با سایر رقبا

روی کاغذ ویژگی‌های A330 بسیار جذاب است، اما برای اینکه عیار واقعی این هواپیما مشخص شود باید با سایر هواپیماهای این رده سنجیده شود. تمامی اعداد و ارقام که در ادامه ذکر شده از وب‌سایت AxleGeeks استخراج شده و مقایسه A330-200 با هواپیماهای پهن‌پیکر مسافربری تجاری مجهز به موتور توربوفن انجام شده است.

• در مقایسه با میانگین قیمت هواپیماهای هم‌رده که 253 میلیون و 200 هزار دلار است، A330-200 نزدیک به 21 میلیون و 700 هزار دلار ارزان‌تر است. گران‌ترین هواپیما در این رده Airbus A380-800 با قیمت 404 میلیون دلار است.
• هزینه سوخت این هواپیما به ازای هر مایل دریایی 30.41 دلار و در نتیجه 3.78 دلار ارزان‌تر از هواپیماهای هم‌رده است. با این حال هزینه سوخت به ازای هر صندلی در هر مایل دریایی 12.31 سنت است که نسبت به هواپیماهای هم‌رده 0.66 سنت گران‌تر است. اقتصادی‌ترین هواپیمای دنیا از نظر هزینه سوخت Sukhoi Superjet 100 با 8.6 دلار به ازای هر مایل دریایی است. (در این محاسبات قیمت هر گالن سوخت 6 دلار در نظر گرفته شده است. هر مایل دریایی نیز 1.15 مایل است)
• A330-200 از نظر محدوده‌ی پرواز نسبت به هواپیماهای هم‌رده نزدیک به 33 کیلومتر و نسبت به تمامی هواپیماهای تجاری نزدیک به 10 هزار کیلومتر مسافت بیشتری را می‌تواند پرواز کند. برترین هواپیما در این رده از این نظر Boeing 777-200LR است که می‌تواند با هر بار سوخت‌گیری 18500 کیلومتر را پرواز کند.
• A330-200 می‌تواند در ارتفاع 13 کیلومتری پرواز کند که نسبت به هواپیماهای هم‌رده حدود 100 متر کمتر است، اما نسبت به تمامی هواپیماهای تجاری حدود 1.7 کیلومتر بیشتر است. برترین هواپیما در این رده Boeing 747-400 است که می‌تواند در ارتفاع 13.7 کیلومتر پرواز کند.
• برای تیک آف A330-200 به 2.7 کیلومتر باند فرودگاه (30 متر کمتر از هواپیماهای هم‌رده) و برای لندینگ به 1.5 کیلومتر باند (200 متر کمتر از هواپیماهای هم‌رده) نیاز است.

آیا A330 دریافتی واقعا دست اول است؟

پس از ورود اولین فروند A330 به کشورمان شایعات بسیاری پخش شد که بر خلاف ادعای مسئولین این هواپیما کار کرده است. مدرکی که برای این ادعا ارائه می‌شد تاریخ ساخت این هواپیما بود. A330-200 تحویلی در تاریخ دوم جون 2014 اولین پرواز آزمایشی‌اش را انجام داده و تاریخ ساختش به دو سال و نه ماه پیش بر می‌گردد. با این حال باید بدانید که این هواپیما به هیچ وجه کار کرده نیست. این هواپیما با شماره سریال 1540 در سال 2014 به سفارش شرکت برزیلی Avianca ساخته شد، اما این شرکت به دلیل مشکلات مالی و تغییر سیاست‌های خود، از خرید نهایی هواپیما انصراف داد. از آن زمان هواپیمای مذکور در ابتدا در آشیانه‌ی شرکت ایرباس در تولوز فرانسه و سپس در فرودگاه تروئل اسپانیا نگهداری شده و تنها چند پرواز آزمایشی داشته است. شرکت ایران‌ ایر با توجه به زمان‌بر بودن مراحل ساخت هواپیما تصمیم گرفت که این هواپیما را در لیست خرید 100 فروند خود قرار دهد. لازم به ذکر است که دومین هواپیمای A330 که چند روز آینده وارد کشور می‌شود نیز همین شرایط را دارد.

آیا هزینه خرید هواپیماها به صورت کامل پرداخت شده است؟

سوال دیگری که این روزها بسیار مطرح می‌شود این است که آیا ایران ایر تمام مبلغ 18 میلیارد دلاری قراردادش با ایرباس را به این شرکت پرداخت کرده است؟ پاسخ این سوال منفی است. اساسا سفارش ایران ایر بسیار بزرگ است و این شرکت عملا توانایی پرداخت آنی هزینه‌ی آن را ندارد. برای حل این مشکل قرارداد خرید 100 هواپیما به صورت «اجاره به شرط تملیک» امضا شده است. بدین صورت که ایران ایر 15 درصد هزینه را پرداخت می‌کند و باقی هزینه قرارداد را یک شرکت تامین‌کننده مالی خارجی بر عهده می‌گیرد. در عوض ایران ایر به صورت ماهانه اقساطی را به شرکت تامین‌کننده خارجی پرداخت می‌کند و با پرداخت آخرین قسط، مالکیت هواپیماها به صورت کامل به ایران ایر منتقل می‌شود.