۶ واقعیت مهم درباره ابزار سلامت باتری اندروید

زمانی که یک گوشی اندرویدی جدید می‌خرید، احتمالا مجموعه‌ای از ابزارهای سلامت باتری را در منوی تنظیمات آن پیدا خواهید کرد. قابلیت‌های ارزیابی وضعیت باتری، ابزارهای سنجش چرخه استفاده باتری و حالت‌های شارژ مختلف برای بهبود طول عمر باتری در پرچمداران اندرویدی و حتی بهترین میان‌رده‌ها رایج است. البته با توجه به این که بیشتر کاربران دانش کافی از سلامت باتری و نحوه درست استفاده از آن ندارند، این ابزارها بسیار مفید هستند.

با این حال، از آن‌جا که سلامت باتری، موضوعی نسبتا جدید است، همه آن را همان‌طور که باید درک نمی‌کنند. البته این موضوع با جزئیات فنی اضافه‌تر احاطه شده، در حالی که ابزارها همیشه به وضوح مزایای آن‌ها را به کاربر منتقل نمی‌کنند. به همین خاطر این مطلب را اختصاص داده‌ایم تا با ابزارهای سلامت باتری در گوشی‌های اندرویدی بیشتر آشنا شده و چگونگی استفاده از آن‌ها را درک کنید.

سلامت باتری (Health Battery) چیست و چه تفاوتی با عمر باتری دارد؟

سلامت باتری نشان می‌دهد که باتری گوشی در حال حاضر چه مقدار شارژ را نسبت به زمان نو بودن خود می‌تواند نگه دارد. گوشی‌های تازه‌ تولیدشده، باتری‌هایی با سلامت ۱۰۰ درصد دارند. به‌عنوان مثال، اگر یک باتری ۵۰۰۰ میلی‌آمپرساعتی پس از چند سال استفاده فقط بتواند ۴۰۰۰ میلی‌آمپر شارژ ذخیره کند، یعنی سلامت آن به ۸۰ درصد کاهش یافته است.

گاهی اوقات دو اصطلاح سلامت باتری و عمر باتری به‌جای یکدیگر به‌کار می‌روند، اما معنای متفاوتی دارند. عمر باتری به مدت زمانی اشاره دارد که گوشی بین هر بار شارژ دوام می‌آورد (مثلا یک یا دو روز)، در حالی که سلامت باتری به توانایی بلندمدت باتری در نگهداری شارژ اشاره دارد.

به‌طور میانگین، باتری گوشی‌ها حدود دو تا سه سال استفاده مداوم دوام می‌آورند، اما عوامل مختلفی مانند دما، دفعات شارژ و نحوه استفاده می‌توانند روی طول عمر و سلامت آن تاثیر بگذارند.

چه درصدی از سلامت باتری مناسب است و چه زمانی باید باتری را تعویض کرد؟

هرچه سلامت باتری به عدد ۱۰۰ درصد نزدیک‌تر باشد، عملکرد آن بهتر است. کاهش سلامت باتری فرآیندی تدریجی است که معمولا چند سال طول می‌کشد تا به مرحله هشدار برسد؛ اما وقتی سلامت باتری به حدود ۸۰ درصد برسد، بهتر است به فکر تعویض آن باشید.

اگرچه استانداردهای دقیق از یک شرکت سازنده تا دیگری متفاوت‌اند، معمولا زمانی که سلامت یک باتری لیتیوم-یونی به محدوده ۷۰ تا ۸۰ درصد برسد، پایان عمر آن در نظر گرفته می‌شود. کاهش بیشتر از این مقدار ممکن است مشکلاتی مانند خاموش شدن ناگهانی یا حتی آسیب سخت‌افزاری به دستگاه را به‌دنبال داشته باشد.

شاید این سوال پیش بیاید که چرا باتری‌ای که هنوز ۷۰ درصد ظرفیت اولیه‌اش را نگه می‌دارد، «قدیمی» تلقی می‌شود؟ واقعیت این است که با گذشت زمان، مقاومت داخلی باتری افزایش می‌یابد و توانایی آن برای پاسخگویی به افزایش ناگهانی مصرف انرژی کاهش پیدا می‌کند. در چنین شرایطی، اجرای کارهای سنگین باعث افت شدید ولتاژ و در نتیجه خاموشی ناگهانی گوشی می‌شود.

همچنین باتری‌های فرسوده ممکن است به‌مرور متورم شوند و آسیب فیزیکی به گوشی وارد کنند. بنابراین توصیه می‌شود باتری را پیش از رسیدن به این مرحله تعویض کنید تا از آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری شود.

چرخه شارژ باتری چیست؟

نکته مهم: به تعداد دفعات اتصال شارژر ربطی ندارد!

برخی گوشی‌ها در بخش ابزارهای سلامت باتری، شمارنده چرخه شارژ هم دارند. چرخه شارژ یکی دیگر از معیارهای سنجش سلامت باتری محسوب می‌شود. اکثر تولیدکنندگان مشخص می‌کنند که باتری‌های آن‌ها چند چرخه شارژ را تحمل می‌کنند؛ معمولا این عدد برای گوشی‌ها بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ چرخه است.

هر یک چرخه شارژ زمانی اتفاق می‌افتد که باتری از ۱۰۰ درصد کاملا تخلیه شده و دوباره تا ۱۰۰ درصد شارژ شود، اما این فرآیند لزوما نباید در یک مرحله انجام شود.

برای مثال اگر باتری گوشی را از ۱۰۰ به ۵۰ درصد برسانید، سپس دوباره تا ۱۰۰ درصد شارژ کنید، بعد دوباره تا ۵۰ درصد استفاده کرده و باز شارژ کنید، مجموع این مراحل معادل یک چرخه کامل خواهد بود؛ حتی اگر دو بار شارژر را وصل کرده باشید.

اگرچه شمارنده چرخه شارژ می‌تواند شاخصی معتبر برای سنجش وضعیت باتری باشد، در صورت وجود درصد سلامت باتری در گوشی، بهتر است برای ارزیابی دقیق‌تر از همان عدد استفاده کنید.

آیا ابزارهای نرم‌افزاری می‌توانند سلامت باتری را بهبود دهند؟

ای کاش احیای باتری‌ها به همین سادگی بود!

ابزارهای سلامت باتری که در گوشی‌ها تعبیه شده‌اند، توانایی بهبود سلامت باتری را ندارند. حتی اگر بهترین گوشی اندرویدی را در اختیار داشته باشید، در نهایت با کاهش سلامت باتری، تنها راه‌حل واقعی تعویض آن است. عواملی مانند قرار گرفتن در معرض گرما یا باقی ماندن باتری در حالت کاملا شارژ یا کاملا تخلیه‌شده، تاثیر منفی زیادی بر عمر باتری دارند.

ابزارهای سلامت باتری در گوشی‌های امروزی تنها می‌توانند فرآیند فرسایش باتری را کندتر کنند؛ آن‌ هم به قیمت کاهش راحتی یا عمر باتری در کوتاه‌مدت. یکی از این قابلیت‌ها، شارژ تطبیقی (Adaptive Charging) است که در اکثر گوشی‌های جدید اندرویدی وجود دارد. این قابلیت در هنگام شارژ شبانه، فرآیند شارژ را تا ۸۰ درصد متوقف می‌کند و تنها اندکی پیش از زمان بیدار شدن کاربر، باتری را تا ۱۰۰ درصد پر می‌کند.

برای عملکرد صحیح شارژ تطبیقی، گوشی باید الگوی شارژ روزانه شما را برای چند روز تحلیل کند. این ویژگی در مواقعی مثل شارژ کوتاه‌مدت هنگام ناهار، ممکن است فعال نشود.

چه زمانی باید از محدودیت شارژ ۸۰ درصد استفاده کرد؟

برخی گوشی‌ها امکان محدود کردن شارژ باتری تا ۸۰ درصد را دارند که ابزاری موثرتر برای حفظ سلامت باتری محسوب می‌شود. با این حال، این گزینه برای اکثر کاربران نسبت به شارژ تطبیقی توصیه نمی‌شود. دلیل اول این است که این محدودیت باعث می‌شود ۲۰ درصد از ظرفیت باتری قابل استفاده نباشد که ناخوشایند است. دوم اینکه تاثیر دقیق این روش نسبت به شارژ تطبیقی هنوز به‌طور کامل مشخص نیست.

با این وجود، در شرایط خاص فعال کردن این محدودیت منطقی است؛ مثلا اگر گوشی مدت زیادی به شارژ متصل باشد، مانند رانندگان حرفه‌ای که ساعت‌ها از گوشی برای مسیریابی استفاده می‌کنند، یا هنگام بازی و شارژ هم‌زمان گوشی، فعال کردن محدودیت ۸۰ درصد می‌تواند مفید باشد.

چرا برخی گوشی‌ها محدودیت ۸۰ درصد را رد می‌کنند؟

گاهی گوشی ممکن است محدودیت ۸۰ درصد را نادیده گرفته و تا ۱۰۰ درصد شارژ شود. این یک باگ نیست بلکه برای کالیبره کردن سنسور سطح باتری انجام می‌شود.

گوشی‌ها نمی‌توانند مستقیما میزان انرژی باقی‌مانده در باتری را اندازه‌گیری کنند؛ بلکه شارژ ورودی و خروجی از سلول باتری را محاسبه می‌کنند. این روش معمولا بسیار دقیق است، اما با گذشت زمان و به‌خصوص اگر باتری مدتی تا ۱۰۰ درصد شارژ نشده باشد، اعداد نشان‌ داده شده می‌توانند نادرست شوند. شارژ کامل تا ۱۰۰ درصد برای تنظیم دقیق این مقیاس لازم است.

اگر گوشی سلامت باتری را نشان نمی‌دهد، اپلیکیشن‌های جانبی راه‌حل شما هستند

همه گوشی‌ها ابزار کامل برای بررسی سلامت باتری ندارند. در این شرایط می‌توانید از اپلیکیشن رایگان و محبوب AccuBattery در پلی‌استور استفاده کنید که اطلاعات دقیق و مفیدی درباره باتری ارائه می‌دهد.

در بخش Health این برنامه، تخمینی از سلامت باتری گوشی بر اساس داده‌های شارژ اخیر مشاهده خواهید کرد. برای دریافت تخمینی قابل‌اعتماد، بهتر است اپ را چند روز فعال نگه دارید تا گوشی چند چرخه شارژ را طی کند. در صورتی که برنامه ظرفیت باتری شما را به‌صورت خودکار شناسایی نکرد، لازم است آن را به‌صورت دستی وارد کنید.

علاوه بر این، AccuBattery داده‌های لحظه‌ای مثل مصرف انرژی، جریان شارژ، توان و دمای باتری را هم نمایش می‌دهد. این آمار کمک می‌کند بفهمید گوشی شما آیا به سرعت شارژ تبلیغ‌شده می‌رسد یا شارژر توان تامین کامل انرژی را دارد یا خیر. همچنین، به‌جای محدودیت شارژ ۸۰ درصد در اندروید، این اپ زنگ هشداری دارد که هنگام رسیدن باتری به درصد خاصی شما را مطلع می‌کند.

کنترل در دستان شماست

امروزه گوشی‌ها به لطف پشتیبانی نرم‌افزاری طولانی‌تر و سخت‌افزار آینده‌نگر دوام بیشتری دارند؛ اما باتری همچنان یکی از قطعات مصرفی کلیدی است که عمر دستگاه را محدود می‌کند. بنابراین، آشنایی با ابزارهای سلامت باتری و استفاده بهینه از آن‌ها اهمیت زیادی دارد.