سفری در زمان: حافظه تلفن‌های همراه از آغاز تا امروز

در این نوشته شما را به سفری در خاطرات‌‌تان میهمان می‌کنیم. به تعدادی از بهترین گوشی‌های تلفن همراه سال‌های گذشته اشاره می‌کنیم که به کاربر اجازه می‌دادند تا حجم عظیمی از اطلاعات، عکس، ویدئو، موسیقی و ... را همواره به همراه خود داشته باشند.

داستان‌مان را از سال 2005 آغاز می‌کنیم، سالی که حافظه‌ تلفن‌های همراه به‌طور جدی شروع به افزایش کردند. اجازه بدهید تا موبایل نوکیا N91 را مجدداً معرفی کنیم که حافظه داخلی 8 گیگابایت با یک شیار برای کارت حافظه میکرو اس‌دی داشت که می‌توانست 2 گیگابایت دیگر به حافظه گوشی بیفزاید.

این حجم عظیم از حافظه –در مقیاس سال 2005- به مدد تکنولوژی‌های کوچک‌سازی حافظه سخت یا جامد کامپیوترها حاصل شد. بله، هنوز در موبایل‌ها یک دیسک چرخان با یک هِد برای خواندن و نوشتن داده‌ها وجود داشت که حداکثر کاری که تکنولوژی برای آن می‌توانست انجام دهد، کاهش هر چه بیشتر حجم آن بود. حافظه‌های فلش هنوز بسیار گران بودند. شاید ندانید که اولین حافظه میکرو اس‌دی 4 گیگابایتی تازه در سال 2007 معرفی شد!

گام مهم بعدی با معرفی اپل آیفون اُریجینال در سال 2007 برداشته شد. اولین آیفون حداکثر 16 گیگابایت حافظه داخلی فلش داشت؛ یعنی در آن از دیسک سخت چرخان و متحرک خبری نبود. آخرین موبایل با حافظه داخلی از نوع دیسک سخت یا HDD، در سال پیش از آن معرفی شده بود، یعنی سامسونگ i310. آیفون اُریجینال شیاری برای افزودن کارت حافظه نداشت. در همین سال بود که اندازه کارت‌های حافظه باز هم کاهش یافت و این شروع مسیری تازه برای توسعه فضای ذخیره‌سازی در موبایل‌ها بود.

نوکیا با معرفی گوشی N97 در سال 2008، تاج سروری را از رقبا بازپس گرفت. N97 دارای حافظه داخلی از نوع فلش به ظرفیت 32 گیگابایت و به‌منظور افزایش این میزان، مجهز به درگاه حافظه میکرو اس‌دی به ظرفیت حداکثر 16 گیگابایت بود. در همین سال 2008 شرکت SanDisk برای اولین بار حافظه فلش با ظرفیت 16 گیگابایت را معرفی کرد.

پس از چند سال درجا زدن در حافظه 32 گیگابایتی، فنلاندی‌ها با معرفی N9 مجدداً جهان را شگفت‌زده کردند؛ یک گوشی فوق‌العاده با سیستم عامل می‌گو MeeGo به‌همراه 64 گیگابایت حافظه داخلی. اپل فقط چند ماه زمان نیاز داشت تا با معرفی iPhone 4s به نوکیا بپیوندد. هیچ یک از این دو گوشی شیاری برای افزایش ظرفیت نداشتند. این‌ها در سال 2011 اتفاق افتادند و گامی بزرگ در مسیر پیشرفت تکنولوژی در این حوزه بودند. مسیر پیشرفتی که توام با کاهش اندازه و افزایش ظرفیت کارت‌های حافظه تا 64 گیگابایت بود؛ بخش مهمی از این پیشرفت مرهون شرکت Knigmax بود.

سپس در سال 2013 بود که شرکت چینی میزو حافظه عظیم 128 گیگابایتی را در گوشی میزو MX3 تعبیه کرد اما به‌جز این گوشی، سایر شرکت‌ها گویی در خواب به‌سر می‌بردند؛ هیچ یک از 64 گیگابایت فراتر نرفتند.

افزایش بعدی در سال 2015 اتفاق افتاد، توسط کدام شرکت؟ یک گوشی از خانواده زنفون شرکت ایسوس؛ یعنی گوشی Zenfone 2 Deluxe ZE551ML البته نسخه ویژه (Special edition) آن که مجهز به حافظه داخلی 256 گیگابایتی بود و کاربر می‌توانست توسط شیار میکرو اس‌دی حتی آن را دو برابر کند به این شرط که چنین کارت حافظه‌ای در بازار پیدا می‌کرد... و البته پیدا نمی‌کرد چون شرکت پیشروی این حوزه یعنی SanDisk تازه موفق به تولید کارت میکرو اس‌دی با ظرفیت 200 گیگابایت شده بود. کارت 256 گیگابایتی سرانجام عرضه شد اما پیشرَوی در این‌ مرحله به همین ظرفیت ختم شد؛ چون کارت 512 گیگابایتی فقط در نسخه نمایشی تولید شد و هیچ‌گاه برای فروش عرضه نشد.

در سال 2016 چند گوشی دیگر با حافظه داخلی 256 گیگابایت عرضه شدند اما اغلب دیوایس‌های موجود در سقف 128 گیگابایت متوقف می‌شوند. می‌شود حدس زد که اولین گوشی با 512 گیگابایت حافظه، به این زودی‌ها و در چند سال آتی تولید نشود زیرا امروزه تمرکز تولیدکنندگان بیش از ظرفیت، بر سرعت خواندن و نوشتن حافظه گوشی‌ها معطوف شده است. البته برخی فروشندگان هم تلاش می‌کنند تا از راهکار حافظه ابری به‌عنوان جایگزین حافظه داخلی برای دیوایس‌ها استفاده کنند (که دیگر محدودیت کارت‌های حافظه را ندارد).

امروزه حتی سرعت فرمت میکرو اس‌دی هم برای خواندن و نوشتن داده‌ها روی کارت‌های حافظه راضی‌کننده به‌نظر نمی‌رسد و فرمت Class A1 دارای سرعت کافی برای اجرای اپلیکیشن‌ها از روی حافظه جانبی است. راه‌حل بعدی کارت‌های حافظه UFS است که سرعت بیشتر را برای گوشی‌ها به ارمغان می‌آورد.

در ابتدای این مسیر، تلفن‌های همراه حافظه داخلی نداشتند و تمام شماره‌های مخاطبین و پیامک‌ها در سیم‌کارت ذخیره می‌شد. از آن زمان تاکنون مسیری طولانی طی شده است و البته در این مسیر، گاه بیراهه‌های عجیبی هم پیموده شده است (مثل سیمکارت‌های چندرسانه‌ای که هم امکان برقراری تماس را داشتند و هم امکان ذخیره‌سازی اطلاعات).