کدام GPU برای شما مناسب‌تر است؟

بسیاری از افراد هنگام خرید لپ‌تاپ فقط برCPU  تمرکز می‌کنند و عنصر مهمی به نام GPU را نادیده می‌گیرند. جی‌پی‌یو وظیفه رندر کردن تصاویر، ویدئو‌ها، انیمیشن‌های 2 بعدی و 3 بعدی و همچنین آزاد کردن پردازنده برای کارهای بیشتر را برعهده دارد. در حالی کهCPU  فقط از چند هسته متمرکز برای انجام وظایف سریالی تشکیل شده، GPU متشکل از هزاران هسته کوچک‌تر است که برای عمل مولتی تسکینگ طراحی شده‌اند.

سی‌پی‌یوهای مدل Core i7 نیز همانند جی‌پی‌یو می‌توانند فعالیت‌های گرافیکی را رندر کنند، اما سرعت عملکرد آنها به مراتب از GPU کمتر است. درواقع GPU چنان قدرت دارد که در برخی برنامه‌ها برای کمک به CPU برای فعالیت‌های غیرگرافیکی به کار برده می‌شود. در این حالت سرعت و عملکرد سیستم به طرز قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند و به همین دلیل است که در انواع مختلف لپ‌تاپ‌ها شاهد حضور GPU هستیم.

اکنون که با نحوه کارکرد GPU آشنا شدید، باید این سوال را مطرح کنیم: چه نوع GPU برای شما مناسب‌تر است؟ در ادامه می‌خواهیم نحوه انتخاب GPU مناسب بر حسب نیاز را با شما به اشتراک بگذاریم. پس اگر می‌خواهید به‌زودی یک دستگاه لپ‌تاپ تهیه کنید، این مطلب را از دست ندهید.

انواع GPU موجود در بازار

اگر سری به فروشگاه‌های سخت‌افزار بزنید، با لیست بلندبالایی از انواع مختلف GPU مواجه می‌شوید. در تصویر زیر رایج‌ترین جی‌پی‌یوهای موجود در بازار لیست شده‌اند. 

مجتمع یا گسسته؛ تفاوت چیست؟

دو نوع پردازنده گرافیکی وجود دارد: مجتمع و گسسته. همان‌طور که از اسمشان برمی‌آید، گرافیک‌های مجتمع باCPU  یکپارچه‌سازی شده‌اند و حافظه را با پردازنده به اشتراک می‌گذارند. اما انواع گسسته در کارت مخصوص خود قرار دارند و با حافظه اختصاصی عرضه می‌شوند. این نوع حافظه گرافیکی به حافظه ویدئویی یا VRAM نیز معروف است و در آنها RAM سیستم دست‌نخورده باقی می‌ماند.

اگر بهترین عملکرد گرافیکی ممکن را می‌خواهید، بهتر است سراغ چیپ‌های گرافیکی گسسته بروید. در حافظه‌های گسسته مقدار حافظه ویدئویی اختصاص‌داده‌شده بین 2 تا 8 گیگابایت است؛ در حالی که چیپ‌های مجتمع به RAM سیستم وابسته‌اند و قدرت محاسباتی‌شان از همتایان گسسته کمتر است. بنابراین اگر می‌خواهید سیستمی با بهترین عملکرد گرافیکی داشته باشید، بهتر است از انواع گسسته استفاده کنید و نه مجتمع. 

نام‌گذاری و اعداد

Quadro، جی‌فورس، رادئون، HD Graphics، Iris؛ چه کسی می‌تواند تمام این اسم‌ها را به ذهن بسپارد؟ به خاطر سپردن تمام این نام‌ها چندان ضروری نیست، اما بد نیست داستان پشت صحنه نام‌گذاری آنها را بدانید. برای مثال، پردازنده Quadro از شرکت انویدیا، به کارت‌های ویدئویی کلاس workstation این کمپانی اطلاق می‌شود؛ در حالی که مدل GeForce GTX، که نامی کاملا آشناست، برای معرفی جی‌پی‌یوهای گیمینگ و مولتی مدیا کاربرد دارد.

پردازنده‌های گرافیکی شرکت AMD نیز اغلب با پیشوند Radeon عرضه می‌شوند که عملکرد تراشه را تعیین می‌کند. برای مثال، پیشوند R9 برای معرفی پردازنده‌های شرکت AMD با قدرت عملکردی بسیار بالا به کار می‌رود. مدل‌های R7، R5 و R3 نیز وجود دارند که نسبت به مدلR9، قدرت پردازش کمتری ارائه می‌دهند. حرف M نیز، که گاهی پیش از اعداد قرار می‌گیرد، نشانگر این است که تراشه برای دستگاه‌های قابل حمل مانند لپ‌تاپ‌ یا تبلت ساخته شده؛ هرچند در پردازنده‌های سری 400 شاهدیم که کمپانی AMD پیشوند M را از پردازنده‌های خود حذف کرده است و به جای آن از RX استفاده می‌کند.

اعدادی نیز که پس از حروف قرار می‌گیرند معرف نسل پردازنده هستند؛ به این معنی که هرچه عدد بزرگ‌تر باشد، نسل پردازنده جدیدتر است. رقم بعدی نشانگر ردیف عملکردی پردازنده است که اینجا نیز هرچه این عدد بزرگ‌تر باشد، پردازنده سطح بالاتری از عملکرد ارائه می‌دهد. آخرین شماره نیز تعداد نسخه‌های پردازنده را اعلام می‌کند. بد نیست این نکته را هم بدانید که اگر در پایان نام با حرف X روبرو شدید، این حرف به این معنی است که با سریع‌ترین نسخه GPU اوریجینال روبرویید.

برخلاف سی‌پی‌یو، در GPU‌هایی که اینتل تولید می‌کند از روش نامگذاری سریالی استفاده نمی‌شود؛ یعنی حتی با اینکه این کمپانی نسل هفتم پردازنده‌های خود موسوم به کیبی لیک را به بازار عرضه کرده است، در GPUهای عرضه‌شده از مشتقات عدد 600 استفاده می‌شود (مثل Intel HD Graphics 620) در حالی که با توجه به نسل هفتم بودن پردازنده، اینتل می‌بایست از عدد 700 برای نام‌گذاری نسل جدید GPU استفاده می‌کرد. درواقع هرچه عدد بالاتر باشد، قدرت تراشه نیز بالاتر است. 

​مشخصات GPU: هسته، کلاک پایه و سرعت حافظه

GPUها با مشخصات مختلفی عرضه می‌شوند. در ادامه مهم‌ترین مشخصات جی‌‌پی‌یو به همراه توضیحات ذکر شده است.

پهنای باند حافظه: پهنای باند حافظه یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید هنگام خرید GPU به آن توجه کنید. پهنای باند حافظه مقدار دیتایی را اندازه‌گیری می‌کند که می‌تواند خوانده شود یا توسط کارت ویدئو در حافظه ویدئویی ذخیره شود و با واحد گیابایت بر ثاینه محاسبه می‌شود. یک کارت ویدئویی که از پهنای باند بیشتری بهره می‌برد، می‌تواند تصاویر را سریع‌تر و با کیفیت‌ بالاتر نمایش دهد. اما در نظر داشته باشید که پهنای باند تحت تاثیر سرعت کلاک حافظه، نوع و عرض قرار دارد.

کلاک پایه: کلاک حافظه مفهوم بسیار ساده‌ای است که با واحد مگاهرتز اندازه‌گیری می‌شود. کلاک پایه درواقع سرعت کارت ویدئو در تست اپلیکیشن‌های کم‌حجم است؛ به این معنی که کمترین سرعت GPU در اجرای نرم‌افزارهای کم‌حجم چقدر است.  

کلاک افزایشی: کلاک افزایشی یعنی حداقل سرعتی که می‌توانید از GPU دریافت کنید. براساس قدرت سیستم، می‌توانید به‌صورت دستی سرعت پیش‌فرض را افزایش دهید.

سرعت حافظه: سرعت حافظه درواقع همان حافظه ویدئویی است که با معیار مگاهرتز اندازه‌گیری می‌شود و فرکانس دیتای جابجاشده بین حافظه ویدئویی و GPU را مشخص می‌کند.

کارت گرافیک Nvidia هسته CUDA: CUDA (محاسبه‌گر معماری دستگاه مجتمع) زبان برنامه‌نویسی مختص کمپانی Nvidia است که می‌تواند GPU را برای انجام وظایف با سرعت بیشتر کنترل کند. در سیستم‌هایی که محاسبات پیچیده انجام می‌دهند هزاران هسته می‌توانند در یک چیپ جا بگیرند. هرچه هسته‌های CUDA یک چیپ بیشتر باشد، آن چیپ قدرت بیشتری ارائه می‌دهد.

AMD-پردازنده‌های استریم: مسئولیت پردازش دیتاهای جاری در داخل و خارجGPU  و همچنین پاسخ‌ به هسته‌های CUDA بر عهده این بخش است. پردازنده‌های استریم وظیفه انجام محاسبات ریاضی برای رندرهای گرافیکی را نیز بر عهده دارند. همانند هسته‌های CUDA، هرچقدر که تعداد بیشتری از پردازنده‌های استریم را داشته باشید، قدرت بیشتری نیز در اختیار خواهید داشت.  

تفاوت نسلی

​همانند اینتل، کمپانی انویدیا نیز هر سال یا هر دو سال یک‌بار نسل جدیدی از GPU‌های خود را معرفی می‌کند که نسبت به نسل‌های قبلی سریع‌تر و قدرتمند‌تر است و همچنین مصرف باتری بهینه‌تری نیز دارد. انویدیا به تازگی از کد Pascal به‌جای Maxwell در پردازنده‌های خود استفاده می‌کند. اینتل نیز کیبی لیک را جایگزین Skylake کرده است. کمپانی AMD نیز از کد نام Polaris بر پایه Radeon RX460 و جی‌پی‌یوهای سری R-9 بهره می‌برد. 

پردازنده گرافیکی NVIDIA Quadro: مختص لپ‌تاپ‌های Workstations

خوب برای: مهندسی، طراحی بازی، واقعیت مجازی و تحقیق

بد برای: قیمت بالا، عمر باتری، وزن زیاد

پردازنده‌های Nvidia Quadro را می‌توان در اغلب لپ‌تاپ‌های قابل حملی پیدا کرد که برای اجرای نرم‌افزارهای سنگینی مانند اتوکد یا Unreal 4 Engine طراحی می‌شوند. براساس گفته‌های کمپانی سازنده، نسل جدید جی پی‌یوهای سری Quadro حدود سه برابر از لحاظ عملکرد و حدود دو برابر از لحاظ قدرت و حافظه از نسل قبلی بالاتر است که در این صورت این جی‌پی‌یوهای قابل حمل می‌توانند تنه به تنه همتایان دسکتاپی خود رقابت کنند. 

آخرین نسل جی‌پی‌یوهای Quadro، به استثنای Quadro P3000، از واقعیت مجازی پشتیبانی می‌کنند. همچنین آنها بر اساس معماری پاسکال ساخته شده‌اند؛ به این معنی که از هسته‌های CUDA بیشتری نسبت به همتایان Maxwell خود بهره می‌برند. 

کارت گرافیک Nvidia GeForce

خوب برای: بازی، واقعیت مجازی و مولتی مدیا

بد برای: گیمرهایی که نمی‌خواهند زیاد هزینه کنند

فرقی نمی‌کند که گیمر حرفه‌ای باشید یا آماتور، زیرا کارت‌های گرافیک Nvidia GeForce GTX می‌توانند دل هر نوع گیمری را بربایند! به استثنای چیپ‌های سری‌ 1050 و 1050TI، تمام جی‌پی‌یوهای سری 10 از تکنولوژِی واقعیت مجازی پشتیبانی می‌کنند. از نمونه لپ‌تاپ‌هایی که از این کارت‌های گرافیکی استفاده می‌کنند می‌توان به Alienware 13 OLED یا لپ‌تاپ‌های Razer Blade اشاره کرد که با سایزهای زیر 15 اینچ عرضه می‌شوند. اما اگر فکر می‌کنید که این سایز برایتان کوچک است، بد نیست به لپ‌تاپ‌های غول‌آسای MSI GT83VR Titan SLI و Origin PC Eon17-SLX 10 Series نیز نگاهی بیندازید. این لپ‌تاپ‌ها به نمایشگر 18.4 اینچی و کارت گرافیک دوگانه GTX 1080s در پیکربندی SLI مجهزند. 

کارت گرافیک AMD Radeon RX: مقرون‌به‌صرفه و گسسته

خوب برای: قیمت، عملکرد و بهره‌وری

بد برای: گیمرهایی که به دنبال واقعیت مجازی‌اند

در حالی که GPU‌های شرکت AMD را معمولا در دسکتاپ‌های گیمینگ می‌بینیم، این کمپانی در زمینه ساخت GPU برای دستگاه‌های قابل حمل نیز فعال است. برای نمونه، از لپ‌تاپ‌هایی که به جی‌پی‌یوهای ساخت کمپانی AMD مجهز می‌شوند می‌توان به Alienware 17 اشاره کرد. GPU‌هایی که در حال حاضر از کمپانی AMD برای دستگاه‌های قابل حمل ساخته شده‌اند می‌توانند بازی‌هایی مانند Rise of the Tomb Raider و Deus Ex: Mankind Divided را پشتیبانی کنند. در حال حاضر نیز جی‌پی‌یوهای سری RX 480 از هدست‌های واقعیت مجازی آکیلوس ریفت و HTC Vive پشتیبانی می‌کنند؛ اما این پشتیبانی از واقعیت مجازی در تمام کارت‌های گرافیک این سری قرار ندارد و موقع خرید باید به این نکته توجه کنید.

نکته: جی‌پی‌یوهای سری AMD RX 470 حداقل نیاز به هدست آکیلوس دارند. اما با این حال باید بدانید که پشتیبانی از هدست آکیلوس و تکنولوژی واقعیت مجازی دو مبحث کاملا مجزاست. هدست آکیلوس از تکنولوژی Asynchronous Space Warp استفاده می‌کند؛ یعنی این هدست می‌تواند با بعضی کارت‌های گرافیک با قدرت کم نیز عمل کند، اما این موضوع در مورد هدست HTC Vive صدق نمی‌کند. 

کارت‌های گرافیک اینتل Iris Plus: پرکننده شکاف

خوب برای: بازی‌های سطح میانی

بد برای: گیمرهایی حرفه‌ای که به دنبال کارت گرافیک سطح بالا هستند

هدف کمپانی اینتل از عرضه کارت‌های گرافیک Iris Plus این بود که بتواند شکاف میان انواع گرافیک‌های گسسته و مجتمع را پر کند و نیز گیمرهای نیمه‌آماتور و متوسط را هدف قرار دهد. با استفاده از چیپ‌های Iris Pro می‌توانید بازی‌هایی مانند League of Legends را بدون مشکل اجرا کنید؛ هرچند ترکیب جی‌پی‌یوهای Iris Plus به همراه یک چیپ گسسته در یک لپ‌تاپ قدرتمند workstation شاید مناسب‌تر باشد. 

کارت‌های گرافیک Intel HD: تماشای فیلم و انجام برخی بازی‌های سبک

خوب برای: قیمت، قابلیت حمل و چند منظوره بودن

بد برای: عملکرد

از لپ‌تاپ‌های اولترا پرتابل مانند Dell XPS 13 2-in-1 گرفته تا لپ‌تاپ‌های بیزنسی مانند HP Elitebook 1030 G1 می‌توان ردپای کارت‌های گرافیک Intel HD را پیدا کرد. از آنجا که این کارت‌های گرافیک، حافظه را با سی‌پی‌یوهای اینتل به اشتراک می‌گذارند، می‌توانند برای کارهایی مانند استریم ویدئو یا انجام بازی‌های سبک مناسب باشند. بسته به نوع فعالیت، حتی ممکن است با یک GPU مجتمع و یک چیپ گسسته نیز روبرو شوید. اما اگر به دنبال اجرای بازی‌های سنگین روی لپ‌تاپ هستید، بهتر است قید کارت‌های گرافیک Intel HD را بزنید و به دنبال نمونه‌های قدرتمند‌تر بگردید. 

 فراتر از GPU

انتخاب GPU مناسب، به‌خصوص برای لپ‌تاپ‌های گیمیگ، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، اما نباید از فاکتورهای دیگری مانند CPU نیز غافل شد. خرید لپ‌تاپ با بالاترین GPU ممکن (مانند Nvidia GeForce) به همراه انتخاب CPU سطح میانی مانند Core i5 قطعا عاقلانه نخواهد بود. از فاکتورهای دیگری نیز که باید در موقع خرید لپ‌تاپ در نظر داشته باشید می‌توان به صفحه نمایش، حافظه ذخیره‌سازی و RAM اشاره کرد. و البته اگر معمولا نوت‌بوک را روی زانوهای خود قرار می‌دهید (پیشنهاد می‌کنیم هیچوقت چنین کاری نکنید!) باید به سیستم‌های خنک‌کننده نیز توجه داشته باشید. لپ‌تاپ را صرفا بر پایه GPU خریداری نکنید و فاکتورهای مختلف را توامان در نظر داشته باشید. 

شما کدام GPU را مناسب می‌دانید؟ تجربیات خود در زمینه خرید و استفاده از GPU را با ما و دیگر کاربران جی‌اس‌ام به اشتراک بگذارید.