برترین وبسایت ها و نرم افزارهای ایرانی از چه فونتهایی استفاده میکنند؟
در مراحل شکل گیری تایپوگرافی هر رابط کاربری اولین و مهمترین تصمیم، انتخاب تایپ فیس یا همان نوع فونت است. تنوع فونتهای فارسی کم نیست اما همه طراحان رابط کاربری از کیفیت فونتهای موجود گلایه دارند و اگرچه در سالهای اخیر بر تنوع این فونتها افزوده شده است و تایپ فیسهای با کیفیت تری طراحی شدهاند اما همچنان یک سوال برای طراحان رابط کاربری بیپاسخ مانده است.
بهترین فونتها برای استفاده در رابط کاربری نرمافزار و وبسایت کدام هستند؟
مطمئناً ارایه یک پاسخ قطعی برای این پرسش ممکن نیست. علاوه بر اصول تایپوگرافی سلیقه طراح نیز اهمیت دارد. مطمئناً هر طراح رابط کاربری فونتی را استفاده میکند که خود دوست داشته باشد. بنابراین سوال را تغییر می دهیم:
پر استفاده ترین فونتها در رابط کاربری وبسایتها و نرم افزارهای موبایل ایرانی کدام هستند؟
جشنواره وب و موبایل ایران که عملا معتبرترین جشنواره در زمینه انتخاب سایت ها و اپلیکیشن های برتر در ایران محسوب میشود در سال ۱۳۹۴ و در روز ۳ اسفند به کار خود پایان داد و برترینها را معرفی کرد. در این دوره شرکت کنندگان بخش وبسایت در ۷۲ گروه و شرکت کنندگان بخش موبایل در 13 گروه مختلف با هم رقابت کردند.
در حال حاضر این جشنواره تنها گردهمایی جامع برای وبسایتها و نرم افزارهای ایران است که میتوان آن را یک جامعه آماری نمونه محسوب کرد.
بنابراین تصمیم گرفتیم با در نظر گرفتن این جامعه آماری گزینش شده و با فرض اینکه میتوان نتیجه گیری را بر کل جامعه وب ایران تعمیم داد بررسی داشته باشیم بر روی انواع وبفونت های استفاده شده توسط طراحان .
در این بررسی ۳۵۰ وبسایت برگزیده در جشنواره وب مشاهده و نوع وبفونت مورد استفاده آنها مشخص شدهاست. آمار بدست آمده چنین است:
فونت یکان : ۱۸۳ وبسایت
فونت ایران و ایران سنس: ۶۹ وبسایت
فونت تاهوما : ۴۵ سایت
فونت میترا: ۲۲ وبسایت
فونت دروید عربیک نسخ: ۱۷ وبسایت
فونت بی بی سی نسیم: ۱۲ وبسایت
فونت کودک: ۱۲ وبسایت
فونت رویا: ۸ وبسایت
فونت نازنین : ۷ وبسایت
فونت ایرانیان سنس: ۶ وبسایت
دیگر فونتها (فونتهای عربی، هما، شبنم و ...) : ۲۳ سایت
وب فونت تخصصی: ۱سایت (بانک سامان)
در بخش نرم افزارهای موبایل جشنواره 1394 شرکت کنندگان در ۱۳ گروه با یکدیگر به رقابت پرداختند و همانند بخش وبسایت در هر گروه چهار کاندید و 1 برنده مردمی وجود داشته است. بنابراین در این بخش حدودا 70 نرم افزار بررسی شده اند و نوع وبفونت آنها مشخص شدهاست. آمار بدست آمده چنین است:
فونت ایران و ایران سنس: 32 نرم افزار
فونت یکان : 17 نرم افزار
فونت دروید عربیک نسخ : 7 نرم افزار
دیگر فونت ها (میترا، نازنین، هما، نازنین، فرناز، نسیم، زر) : 13 نرم افزار
یکان: همانطور که مشخص است فونت یکان به تنهایی نیمی از تایپوگرافی وب فارسی را به خود اختصاص داده است. و تا این زمان پراستفاده ترین وب فونت فارسی است. اما در زمینه طراحی نرم افزار موبایل با ورود فونت ایران سنس به میدان کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
فونت یکان متاسفانه فاقد یک مرجع مشخص برای دانلود و پشتیبانی است به این دلیل انواع مختلفی از این فونت با ویرایشها گوناگون موجود است. و معمولا طراحان نمیدانند که بهترین و کم نقص ترین ویرایش فونتیکان برای استفاده در وب و نرم افزار کدام است.
مزیت اصلی این فونت سادگی ساختار و سبک مینیمال است که آن را با حال و هوای فضای تکنولوژی و نرم افزار همسو می کند.
ایران و ایران سنس: فونتهای ایران و ایران سنس اگرچه تنها در یک پنجم سایتهای فارسی کاربرد داشته است اما در زمینه نرم افزار موبایل پرکاربردترین است.
این فونت نوظهور در سال ۹۴ توسط فونت ایران معرفی و عرضه شده است و می توان ایران سنس را فونت در حال رشد در طراحی وب و نرم افزار فارسی دانست.
یکی از مزیت های این مجموعه فونت خوانایی مناسب در اندازه ریز و تنوع وزن است. این مجموعه فونت 5 وزن مختلف دارد. دارای پشتیبانی مناسب است و توسط طراح خود همچنان رفع اشکال و بروزرسانی می شود.
از محدودیت های این فونت هم می توان به رایگان نبودن و سخت گیری های لایسنس آن اشاره کرد.
تاهوما: تاهوما در برابر دیگر وب فونت های فارسی چند ویژگی منحصر به فرد دارد. این فونت تنها فونت بهینه شده برای صفحه نمایش با رزلوشن پایین و رندر پیکسلی است. و فونت موجود در سیستم عامل ویندوز. اما دو عامل باعث شد که این یکه تاز تایپوگرافی وب فارسی میدان را به نفع دیگر فونتها خالی کند. اول از همه ظهور تکنولوژی اتصال فونت به صفحات وب و دیگری ارتقاء کیفیت گرافیک و صفحه نمایشها برای نمایش مناسب فونتهای غیرپیکسلی بود.
فونت تاهوما تنها در اندازههای ۸ تا ۱۰ پیکسل قابل تحمل بود. این محدودیت طراحان را از بروز هرگونه خلاقیت تایپوگرافیک در وب فارسی محروم میکرد.
بنابراین اگرچه در این بررسی فونت تاهوما در مرتبه سوم وب فونت های پر استفاده قرار دارد اما تشخیص ما این است که وبسایتهایی مورد نظر اغلب در سالهای دور طراحی شدهاند و در این مدت فرصت نداشته اند تایپوگرافی خود را به روز کنند.
دروید عربیک نسخ: این فونت که با پشتیبانی شرکت گوگل و توسط یکی از طراحان لبنانی طراحی شده است، هم اکنون به عنوان فونت فارسی پیشفرض در سیستم عامل اندروید استفاده میشود. دروید عربیک نسخ اگرچه به لحاظ نرم افزاری فونت کم نقص و به روزی است اما به دلیل سبک طراحی عربی خود به نسبت فونتهای یکان و ایران سنس کمتر مورد استقبال طراحان ایرانی قرار گرفته است.
میترا ، نازنین ، رویا ، کودک: فونت میترا و نازنین از فونتهای پر سابقه و رایج فارسی متعلق به دوران پیش از کامپیوتر هستند و همچنان در عرصه چاپ و مطبوعات یکه تاز هستند. رویا و کودک هم در واقع بر اساس ساختار نازنین و میترا طراحی شده اند و اگرچه جدیدتر هستند اما بیشتر از محیط نرم افزار در زمینه گرافیک چاپی استفاده شده اند.
از مزایای این فونتها آشنایی کاربران ایرانی با آنهاست که باعث راحت خواندن مطالب میشود. و از معایب هم اینکه حس و حالی از زندگی مدرن و تکنولوژیک امروزی در طراحی آنها دیده نمیشود و بیشتر برای کاربر ایرانی تداعی گرافیک مطبوعاتی را دارند.
ایرانیان سانس: فونت ایرانیان سنس توسط هومن مهر، در سال 2006 همراه با دیگر برنامه های تولید نرم افزار آزاد فارسی طراحی شد. این فونت اولین فونت آزاد فارسی هست که در دو وزن معمولی و بولد طراحی شده است. هدف اصلی از طراحی این فونت این بود که یک فونت فارسی استاندارد با مجوز آزاد موجود باشد که بتوان از آن در نرم افزارهای آزاد استفاده کرد.
بنابراین از مزایای اصلی این فونت رعایت استاندارد و آزاد بودن مجوز آن است و از معایب آن هم طراحی نه چندان حرفه ای و متوسط آن .
فونت اختصاصی: فونت اختصاصی فونتی است که اختصاصا با هدف استفاده در امور یک سازمان، شرکت یا رسانه طراحی می شود. فونت اختصاصی معمولا با هدف دستیابی به کاربرد خاص و یا با هدف برندینگ طراحی می شود. در جشنواره وب و موبایل امسال بانک سامان تنها وبسایتی است که با یک فونت اختصاصی طراحی شده است.
اما سایت جی اس ام نیز در راستای تغییرات اخیر ظاهری خود، تصمیم به تغییر فونت خود به ایران سنس گرفت و خوشبختانه این اتفاق با استقبال کاربران مواجه شد. نظر شما درباره فونت جدید سایت جی اس ام چیست؟ به نظر شما فونت جذاب تا چه اندازه در جذاب شدن سایت و اپلیکیشن موثر است؟