۷ راز طلایی برای افزایش عمر گوشی‌های هوشمند

گوشی‌های هوشمند امروزه به جز جدایی‌ناپذیر اغلب انسان‌ها تبدیل شده‌اند که همواره کاربران هم انتظار دارند عملکردی مانند روز اول داشته باشند. با این حال، این دقیقا نحوه استفاده از گوشی است که تعیین می‌کند آیا در آینده هم مثل روز اول، عملکرد پایدار و روانی خواهد داشت یا نه.

بنابراین به نظر می‌رسد که این روزها، حفظ سلامت گوشی هوشمند یکی دیگر از مواردی است که هر کاربری تا حد امکان را در نظر بگیرد؛ البته اگر می‌خواهد از گوشی خود یک تجربه طولانی‌مدت بدون دغدغه داشته باشد. به همین خاطر این مطلب را اختصاص‌ داده‌ایم تا بتوانید با استفاده از توصیه‌های اشاره شده در آن، حفظ سلامت گوشی هوشمندتان را تضمین کنید.

استفاده از قاب و محافظ نمایشگر

بیشتر گوشی‌های هوشمند امروز و مخصوصا مدل‌های پرچمدار، مانند سری آیفون 16 دارای بدنه جلویی و پشتی محکمی هستند. در واقع تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند توانسته‌اند با استفاده از موادی مانند شیشه‌های محافظ گوریلا گلس و آلومینیوم، دوام گوشی‌های هوشمند را بهبود دهند. با این حال، شایان ذکر است که استفاده از این مواد، گوشی هوشمند شما را کاملا در برابر آسیب، مقاوم نمی‌کند.

با وجود استفاده از مواد اولیه بادوام، هنوز هم احتمال زیادی وجود دارد که شیشه پشتی یا جلویی گوشی هوشمند شما در صورت افتادن روی یک سطح تیز و سفت مانند پله، بشکند. در واقع بسیاری از افراد، خاطره افتادن گوشی‌ و شکسته شدن پنل نمایشگر آن را هیچ‌گاه از یاد نمی‌برند، در حالی که اگر از یک قاب محافظ استفاده می‌کردند، چنین اتفاقی نمی‌افتاد.

با این حال، شکسته شدن پنل نمایشگر دستگاه یا قسمتی از بدنه، می‌تواند هزینه تحمیلی بسیار فراتر از قیمت یک قاب یا محافظ نمایشگر را داشته باشد؛ بنابراین استفاده از قاب و محافظ نمایشگر، در هر صورت، با مزیتی برای بهبود تجربه کاربری همراه است.

محافظ صفحه می‌تواند همان‌قدر حیاتی باشد که قاب گوشی است. این وسیله ساده نه تنها جلوی آسیب ناشی از سقوط یا ضربه را می‌گیرد، بلکه از ایجاد خط و خش‌های رایج بر اثر تماس نمایشگر با اجسام فلزی مثل سکه یا کلید نیز جلوگیری می‌کند.

از آنجا که نمایشگر حساس‌ترین و پرهزینه‌ترین بخش گوشی است، وجود یک محافظ شیشه‌ای یا نانو در کنار قاب مقاوم، نقش یک سپر دفاعی کامل را ایفا می‌کند. این ترکیب ساده و کم‌هزینه می‌تواند از صرف هزینه‌های سنگین تعمیرات جلوگیری کرده و عمر گوشی را برای سال‌ها افزایش دهد.

تعویض باتری فرسوده

فرقی نمی‌کند ظرفیت باتری گوشی چقدر باشد؛ با گذر زمان کیفیت آن کاهش پیدا می‌کند. نشانه‌های این فرسودگی کاملا قابل‌تشخیص هستندY باتری دیگر مثل گذشته دوام نمی‌آورد، گوشی بیش از حد داغ می‌شود یا زمان شارژ شدن طولانی‌تر از حالت معمول می‌گردد. این علائم نشان می‌دهد که باتری دیگر کارایی اولیه خود را ندارد.

برای اطمینان از وضعیت سلامت باتری، می‌توانید از ابزارهای داخلی یا نرم‌افزارهای جانبی کمک بگیرید. در آیفون کافی است به بخش Settings > Battery > Battery Health & Charging بروید تا درصد سلامت باتری را مشاهده کنید. در گوشی‌های اندرویدی (به جز سری گلکسی سامسونگ که گزینه داخلی محدودی ارائه می‌دهند) نیاز است از اپلیکیشن‌هایی مانند DevCheck استفاده شود. این برنامه وضعیت باتری را با شاخص‌هایی مثل "Good" یا "Bad" مشخص می‌کند.

به‌طور کلی، اگر سلامت باتری آیفون به زیر 80 درصد برسد یا اپلیکیشن‌های اندرویدی وضعیت باتری را "Bad" نشان دهند، زمان تعویض فرا رسیده است. هزینه تعویض باتری به‌مراتب کمتر از خرید یک گوشی جدید است.

با تعویض باتری، مشکلاتی مثل داغ شدن بیش از حد، شارژدهی ضعیف یا طولانی شدن زمان شارژ برطرف می‌شود و گوشی دوباره عملکردی مشابه روزهای اول پیدا خواهد کرد. در نتیجه، این اقدام ساده و مقرون‌به‌صرفه می‌تواند عمر مفید دستگاه را برای چند سال دیگر افزایش دهد.

تمیز کردن منظم پورت‌ها

تمامی گوشی‌های هوشمند، صرف‌نظر از برند و مدل، دارای درگاه شارژ و دیگر پورت‌ها هستند. برخی مدل‌ها مانند ایسوس راگ‌فون 9 پرو حتی پورت‌های اضافی مثل جک 3.5 میلی‌متری هدفون یا درگاه‌های جانبی مخصوص گیمینگ نیز دارند. با گذشت زمان، این درگاه‌ها به‌طور طبیعی در معرض ورود گردوغبار، پرز لباس، یا ذرات ریز دیگر قرار می‌گیرند. تجمع این ذرات می‌تواند مشکلات مختلفی در اتصال دستگاه ایجاد کند که اگر به آن توجه نشود، به مرور کارایی گوشی کاهش خواهد یافت.

یکی از شایع‌ترین مشکلات، مربوط به درگاه شارژ است. هنگامی که ذرات گردوغبار یا پرز وارد این بخش می‌شوند، ارتباط میان کابل و گوشی به‌درستی برقرار نشده و نتیجه آن، شارژ نشدن دستگاه است یا این‌که در حین شارژ به‌طور مکرر اتصال قطع و وصل می‌شود. همین مسئله علاوه بر آزاردهنده بودن، در بلندمدت می‌تواند به باتری و حتی پورت شارژ آسیب برساند. به همین شکل، ورود پرز یا ذرات به داخل پورت هدفون یا جک 3.5 میلی‌متری نیز باعث می‌شود کیفیت صدا افت کردهیا اتصال هدفون به‌درستی برقرار نشود.

برای پیشگیری از این مشکلات، لازم است به‌صورت دوره‌ای پورت‌ها را بررسی و تمیز کنید. کافی است با استفاده از چراغ‌قوه گوشی دیگری یا یک منبع نور قوی، داخل پورت‌ها را نگاه کنید تا مطمئن شوید گردوغبار یا پرز داخل آن‌ها تجمع نکرده است. در صورت مشاهده هرگونه ذرات، بهترین و ایمن‌ترین روش استفاده از اسپری هوای فشرده است که بدون تماس مستقیم، ذرات را از داخل خارج می‌کند.

اگر امکان دسترسی به اسپری هوا نداشتید، می‌توانید از ابزارهای جایگزین مثل خلال‌دندان چوبی یا ابزار مخصوص تمیزکاری پورت استفاده کنید. در این حالت باید نهایت دقت را به خرج دهید تا به اجزای داخلی پورت آسیبی وارد نشود. توصیه می‌شود از وسایلی مانند سنجاق یا اجسام فلزی نوک‌تیز استفاده نکنید، چراکه احتمال خرابی و ایجاد خط‌وخش بسیار زیاد است.

برای حفظ سلامت دستگاه، بهتر است این کار را به یک عادت تبدیل کنید و هر چند هفته یک بار اقدام به بررسی و تمیز کردن درگاه‌ها نمایید. این اقدام ساده اما مهم، مانع از بروز مشکلاتی مثل قطع شدن شارژ، کار نکردن هدفون یا کاهش طول عمر پورت‌ها خواهد شد. به‌علاوه، تمیز بودن درگاه‌ها به‌طور غیرمستقیم به افزایش عمر باتری و کارایی گوشی نیز کمک می‌کند، چراکه ارتباط پایدار و بدون اختلال میان گوشی و شارژر برقرار خواهد ماند.

حذف اپلیکیشن‌ها و فایل‌های اضافی

امروزه هم در گوشی‌های آیفون و هم در گوشی‌های اندرویدی میلیون‌ها اپلیکیشن مختلف وجود دارد که هر کاربر می‌تواند به‌راحتی آن‌ها را نصب و استفاده کند، اما نکته‌ای که اغلب نادیده گرفته می‌شود، این است که همین اپلیکیشن‌ها حجم زیادی از فضای ذخیره‌سازی گوشی را اشغال می‌کنند.

اگر بدون حذف برنامه‌های قدیمی مدام اپلیکیشن‌های جدید نصب شوند، در نهایت گوشی با کمبود فضا روبه‌رو خواهد شد. این مسئله تنها محدود به عدم توانایی در نصب برنامه‌های جدید نیست؛ بلکه باعث افت محسوس عملکرد دستگاه نیز می‌شود. برای مثال، باز شدن اپلیکیشن‌ها زمان بیشتری برده و سرعت کلی گوشی کاهش پیدا می‌کند. حتی ممکن است مصرف باتری افزایش پیدا کند و شارژ گوشی زودتر از همیشه تمام شود.

علاوه بر اپلیکیشن‌ها، گالری تصاویر و بخش فایل‌ها نیز از عوامل مهم پر شدن حافظه به شمار می‌روند. نگهداری عکس‌ها و ویدئوهای غیرضروری یا فایل‌هایی که دیگر هیچ استفاده‌ای ندارند، فضای ارزشمند گوشی را اشغال کرده و باعث کاهش بازدهی آن می‌شوند. پاکسازی این فایل‌ها نه تنها فضای بیشتری برای داده‌های جدید آزاد می‌کند، بلکه کمک می‌کند گوشی بدون فشار اضافی روی حافظه، روان‌تر کار کند.

بنابراین لازم است به‌طور منظم برنامه‌های نصب‌شده، گالری تصاویر و پوشه‌های ذخیره‌سازی بررسی شده و موارد غیرضروری حذف گردند. برای فایل‌هایی که نمی‌خواهید از دست بدهید، استفاده از سرویس‌های ذخیره‌سازی ابری مانند Google Drive، iCloud یا OneDrive می‌تواند راهکار مناسبی باشد.

این کار هم فضای گوشی را آزاد می‌کند و هم امکان دسترسی به فایل‌ها از هر دستگاه دیگری را فراهم می‌سازد. در نتیجه، مدیریت مداوم اپلیکیشن‌ها و فایل‌ها یکی از کلیدی‌ترین اقداماتی است که می‌تواند عمر مفید گوشی را افزایش دهد و تجربه کاربری روان‌تری به همراه داشته باشد.

پرهیز از دانلود به‌روزرسانی‌های غیرضروری

به‌روزرسانی نرم‌افزاری معمولا یکی از توصیه‌های اصلی برای افزایش امنیت و بهبود عملکرد گوشی‌های هوشمند محسوب می‌شود. این به‌روزرسانی‌ها می‌توانند با رفع باگ‌های امنیتی، اضافه کردن قابلیت‌های تازه و بهبود تجربه کاربری، نقش مهمی در افزایش کارایی دستگاه داشته باشند، اما نکته‌ای بسیار مهم وجود دارد که بسیاری از کاربران از آن غافل می‌شوند، همه‌ گوشی‌ها از این به‌روزرسانی‌ها سود نمی‌برند.

گوشی‌های هوشمند جدید، مانند سری گلکسی اس 23 یا آیفون‌های نسل تازه، به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند به‌راحتی از پس اجرای نسخه‌های جدید سیستم‌عامل و امکانات پیشرفته آن برآیند. با این حال وقتی صحبت از گوشی‌های قدیمی‌تر می‌شود، ماجرا کاملا متفاوت است. به‌عنوان مثال، گوشی‌هایی مانند گلکسی اس 21 یا مدل‌های قدیمی آیفون، ممکن است پس از نصب نسخه‌های جدید سیستم‌عامل دچار کندی، افت سرعت و مشکلات مختلف شوند. دلیل اصلی این مسئله، نیاز بالای قابلیت‌ها و فناوری‌های جدید به منابع سخت‌افزاری قدرتمندتر است.

یکی دیگر از عواملی که باعث می‌شود گوشی‌های قدیمی پس از به‌روزرسانی عملکرد ضعیف‌تری داشته باشند، موضوعی به نام کهنگی برنامه‌ریزی‌شده (Planned Obsolescence) است. در این سیاست، برخی شرکت‌های تولیدکننده عمدا با ارائه به‌روزرسانی‌های سنگین، سرعت و کارایی گوشی‌های قدیمی را کاهش می‌دهند تا کاربران به ناچار به خرید مدل‌های جدیدتر ترغیب شوند.

از سوی دیگر، قابلیت‌های جدیدی که همراه با به‌روزرسانی‌های بزرگ عرضه می‌شوند، معمولا مصرف منابع بالایی دارند. برای نمونه، رابط کاربری One UI 7 سامسونگ مجموعه‌ای از ویژگی‌های هوش مصنوعی پیشرفته مانند Gemini Live و قابلیت‌های جست‌وجوی هوشمند در گالری را ارائه می‌دهد. چنین امکاناتی برای گوشی‌های جدید طراحی شده‌اند، اما در دستگاه‌هایی مانند سری S21 که نزدیک به پنج سال عمر دارند، اجرای آن‌ها به شدت فشار زیادی به پردازنده و رم وارد می‌کند. این فشار باعث می‌شود گوشی منابع کافی برای انجام کارهای روزمره نداشته و در نتیجه، مشکلاتی مانند کندی شدید، هنگ‌کردن و افت عمر باتری بروز کند.

حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا باید از دانلود هرگونه به‌روزرسانی اجتناب کرد؟ پاسخ قطعا منفی است. به‌روزرسانی‌ها همچنان اهمیت بالایی دارند، به‌ویژه برای رفع مشکلات امنیتی و رفع باگ‌های مهم. با این حال، کاربران گوشی‌های قدیمی باید در این زمینه با دقت بیشتری تصمیم‌گیری کنند. بهترین رویکرد این است که اگر گوشی شما بسیار قدیمی است، تنها زمانی اقدام به نصب به‌روزرسانی کنید که با مشکلی جدی مواجه شده‌اید و احتمال می‌دهید این مشکل از طریق به‌روزرسانی برطرف شود.

پرهیز از روت و جیلبریک کردن گوشی

اگرچه سال‌ها از معرفی روش‌هایی مانند جیلبریک آیفون یا روت کردن گوشی‌های اندرویدی گذشته، اما هنوز هم این کارها در میان برخی کاربران رواج دارد. دلیل اصلی آن هم دسترسی به قابلیت‌های پیشرفته‌ای است که در حالت عادی توسط سازنده محدود شده‌اند. برای نمونه، بسیاری از کاربران گوشی‌های اندرویدی با روت کردن دستگاه خود می‌توانند به جزئیات بیشتری از وضعیت سلامت باتری یا تنظیمات سیستمی دست پیدا کنند.

اما باید توجه داشت که این قابلیت‌های جذاب، در برابر خطرات بزرگ قرار می‌گیرند. روت یا جیلبریک کردن گوشی در واقع قفل‌های امنیتی اصلی سیستم‌عامل را باز کرده و به همین دلیل دستگاه شما در معرض تهدیدهای متعددی قرار می‌گیرد. بدافزارها یا اپلیکیشن‌های آلوده می‌توانند به‌راحتی به فایل‌های سیستمی دسترسی پیدا کرده و تغییرات خطرناکی ایجاد کنند؛ تغییراتی که گاهی حتی منجر به از کار افتادن کامل گوشی خواهد شد.

بنابراین، هرچند روت و جیلبریک کردن گوشی می‌تواند دسترسی بیشتری به امکانات مخفی و تنظیمات سیستمی بدهد، اما بهای آن، کاهش شدید امنیت، از بین رفتن گارانتی و افزایش احتمال آسیب جدی به دستگاه است. در نتیجه، انجام چنین کاری در دنیای امروز که امنیت داده‌ها و پایداری نرم‌افزاری اهمیت حیاتی دارد، به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

ری‌استارت منظم گوشی؛ یک عادت ساده با فایده‌های بزرگ

شاید ری‌استارت کردن گوشی اقدامی کوچک و کم‌اهمیت به نظر برسد، اما واقعیت این است که این کار می‌تواند تاثیر چشم‌گیری روی سرعت، امنیت و سلامت کلی دستگاه داشته باشد. حتی سازمان امنیت ملی آمریکا (NSA) ری‌استارت کردن منظم گوشی را به‌عنوان یکی از روش‌های پیشگیری از تهدیدهای امنیتی توصیه کرده است.

اولین مزیت ری‌استارت منظم، بهبود عملکرد دستگاه است. وقتی گوشی برای مدت طولانی روشن می‌ماند، مثلا 7 یا 8 روز بدون خاموشی، بخش زیادی از رم در پس‌زمینه توسط اپلیکیشن‌ها و پردازش‌های موقت اشغال می‌شود. همین موضوع باعث می‌شود با لگ، کندی در اجرای برنامه‌ها و حتی کاهش سرعت کلی سیستم روبه‌رو شوید. یک ری‌استارت ساده می‌تواند این حافظه موقت را پاک کرده و سرعت گوشی را به حالت اولیه بازگرداند.

مزیت مهم دیگر ری‌استارت، افزایش امنیت است. بسیاری از بدافزارها یا اکسپلویت‌ها برای فعال ماندن نیاز دارند که گوشی شما به طور مداوم روشن باشد. ری‌استارت کردن می‌تواند این فرایندهای مخرب را متوقف کرده و مانع از ادامه فعالیت آن‌ها شود. به همین دلیل، عادت به ری‌استارت منظم نه‌تنها به روان‌تر شدن کار با گوشی کمک کرده،بلکه یک لایه حفاظتی در برابر تهدیدهای سایبری نیز ایجاد می‌کند.

البته اینکه هر چند وقت یک‌بار گوشی را باید ری‌استارت کنید، به مدل و عمر دستگاه بستگی دارد. اگر یک گوشی جدید مانند آیفون ۱۶ دارید که از آخرین نسخه‌های پردازنده و به‌روزرسانی‌های امنیتی بهره می‌برد، ری‌استارت ماهی یک‌بار کافی است. با این حال در دستگاه‌های قدیمی‌تر بهتر است حداقل هفته‌ای یک‌بار این کار را انجام دهید تا از بروز مشکلات نرم‌افزاری و کندی بیش‌ازحد جلوگیری کنید.

در نهایت باید گفت که بیشتر گوشی‌های امروزی از قدرت پردازشی بالا، فضای ذخیره‌سازی کافی و امنیت نرم‌افزاری مناسبی برخوردارند و معمولا تا 3 یا 4 سال نیاز به ارتقاء ندارند. با این حال، اگر قصد دارید طول عمر دستگاه خود را باز هم افزایش دهید و از خرید زودهنگام یک گوشی جدید بی‌نیاز شوید، توصیه می‌شود علاوه بر مراقبت‌های کلی مانند مدیریت فایل‌ها و نصب به‌روزرسانی‌ها، ری‌استارت منظم گوشی را هم به بخشی از عادات خود تبدیل کنید.