۱۰ گجتی که توسط گوشی‌های هوشمند از دور رقابت خارج شدند
با ظهور گوشی‌های هوشمند دسته‌ای از تکنولوژی‌های قدیمی‌تر رفته رفته شروع به محو شدن کردند. اما کدام محصولات بیشترین اثر را از فراگیر شدن گوشی‌ها گرفتند؟
تبلیغات
گوشی هوشمند، این همراه همیشگی و چندمنظوره، طی سال‌ها به‌تدریج نقش بسیاری از ابزارهای مستقل را از آن خود کرده است؛ آن‌چنان که اکنون، وجود بسیاری از آن دستگاه‌ها دیگر نه ضرورتی دارد، نه کاربردی.
دوربین‌های کامپکت
برای بسیاری، نخستین مواجهه با عکاسی دیجیتال از طریق دوربین‌های کامپکت بود؛ ابزارهایی ساده، قابل حمل و در دسترس. اما امروزه، دوربین تلفن همراه تمامی این وظایف را با دقت و ظرافت بیشتری انجام می‌دهد. بهره‌گیری از فناوری‌هایی چون عکاسی محاسباتی و ویرایش هوشمند، کیفیتی فراهم آورده که برای استفاده روزمره حتی از نمونه‌های سنتی نیز فراتر رفته است. آنچه دگرگونی اصلی را پدید آورد، مسئله در دسترس بودن و سهولت استفاده بود. دیگر نیازی به جابه‌جایی کارت حافظه یا باتری یدکی وجود نداشت؛ دوربینی همیشه آماده، درست در دل همان دستگاهی که برای پیام دادن، مطالعه، سرگرمی و ارتباط با جهان هم به‌کار می‌رفت. اگرچه دوربین‌های اولیه تلفن همراه از نظر کیفیت در مقایسه با مدل‌های ساده کامپکت بسیار عقب‌تر بودند، اما رفته‌رفته به سطحی رسیدند که برای ثبت خاطرات خانوادگی و انتشار در شبکه‌های اجتماعی کاملاً کافی به نظر می‌رسیدند.
و از آن لحظه، دیگر کمتر کسی دوربین جداگانه‌ای با خود حمل کرد. گوشی، همه نیازها را در خود جمع کرده بود.
ماشین‌حساب‌های جیبی
در ذهن بسیاری، ماشین‌حساب‌های کلاسیک جایگاه ویژه‌ای دارند؛ ابزاری کوچک و علمی که در دوران مدرسه نمادی از آمادگی و تسلط بود. نمایشگر سبزرنگش و دکمه‌های فشرده‌اش، حس تکنولوژی روز را القا می‌کرد. همراه داشتن آن، نشانه دقت و نظم بود. اما اکنون، همان کارکردها و حتی فراتر از آن‌ها، در دل اپلیکیشن ماشین‌حساب تلفن همراه جای گرفته است. امکانات علمی، ابزارهای رسم نمودار و حل‌کننده معادلات نمادین، همه با چند لمس ساده در دسترس قرار دارند. نکته جالب اینجاست که ماشین‌حساب زمانی خود انقلابی در ابزارهای محاسبه بود و جای خط‌کش‌های مهندسی را گرفت، اما اکنون، قربانی همان روند پیشرفت شده است.
تنها دلیلی که هنوز بقای ماشین‌حساب‌های مستقل را در برخی کلاس‌ها ممکن ساخته، ممنوعیت استفاده از تلفن همراه در آزمون‌هاست. در غیر این صورت، عملاً هیچ نیازی به همراه داشتن دستگاهی جداگانه باقی نمی‌ماند؛ چراکه گوشی نه‌تنها همان معادلات را حل می‌کند، بلکه امکاناتی فراتر از آن نیز عرضه می‌نماید.
ابزارهای GPS
دستگاه‌های مستقل موقعیت‌یاب مانند نمونه‌های ساخت Garmin و TomTom در زمان خود دستاوردی نوین به‌شمار می‌آمدند؛ جایگزینی دقیق، کارآمد و مدرن برای نقشه‌های کاغذی پرزحمت. اما با ورود گوشی‌های هوشمند، مفهوم ناوبری دستخوش تحولی بنیادین شد.
اپلیکیشن‌هایی نظیر Google Maps و برنامه‌های مشابه، اکنون فراتر از ارائه مسیر ساده عمل می‌کنند. این نرم‌افزارها گزارش‌های لحظه‌ای از وضعیت ترافیک، مسیرهای جایگزین هوشمندانه و حتی هماهنگی مستقیم با فهرست مخاطبان و تقویم را برای برنامه‌ریزی سفرها فراهم می‌کنند. افزون بر آن، با بهره‌گیری از ابزارهای جستجوی داخلی، گوشی هوشمند نقش راهنمای محلی را نیز ایفا کرده و در یافتن جایگاه‌های سوخت، رستوران‌ها و مکان‌های دیدنی در طول مسیر بسیار سودمند است. اگرچه در برخی زمینه‌های خاص نظیر ناوبری دریایی، حمل‌ونقل جاده‌ای سنگین یا سفرهای تخصصی، هنوز به تجهیزات حرفه‌ای GPS نیاز است، اما برای اکثریت کاربران، گوشی هوشمند بی‌رقیب است. در واقع، رقابتی میان آن‌ها باقی نمانده است.
پخش‌کننده‌های MP3
دورانی نه‌چندان دور، در دست داشتن یک پخش‌کننده MP3 احساس غرور به‌همراه داشت. دستگاهی با طراحی ضخیم، نمایشگری کوچک و حافظه‌ای محدود، می‌توانست تنها چند ده قطعه موسیقی را در خود جای دهد. اما همان چند آهنگ، برای بسیاری خاطراتی از دوران نوجوانی و کشف قطعاتی خاص و نایاب رقم می‌زد.
با ظهور گوشی‌های هوشمند و نرم‌افزارهایی مانند Spotify، Apple Music و YouTube Music، مفهوم تملک فایل‌های MP3 به‌تدریج رنگ باخت و جای خود را به دسترسی لحظه‌ای داد. اکنون دیگر نیازی نیست موسیقی نگه‌داری شود؛ شنیدن هر قطعه تنها با یک جست‌وجو ممکن است. حتی در مواردی که موسیقی به‌صورت محلی ذخیره می‌شود، فرمت MP3 دیگر انتخاب غالب نیست. فرمت‌هایی مانند AAC و FLAC که از فشرده‌سازی بهتر و کیفیت بالاتر برخوردارند، جایگزین آن شده‌اند.
ساعت‌های زنگ‌دار دیجیتال
نوری آرام و گرم، از صفحه دیجیتال ساعت زنگ‌دار کنار تخت، تا سال‌ها بخشی از چیدمان شبانه خانه‌ها بود. ساعت‌هایی با دکمه‌های سخت‌فشار که بیدار شدن در صبح‌های مدرسه را اندکی تحمل‌پذیرتر می‌کردند.
اما با ورود گوشی‌های هوشمند به اتاق‌خواب، این ساعت‌ها بی‌صدا کنار گذاشته شدند. گوشی اکنون هم ساعت هشدار است، هم ردیاب خواب، هم دستگاه تولید صدای محیطی، و هم وسیله سرگرمی پیش از خواب. تنظیم چندین زنگ، انتخاب فواصل تعویق، ده‌ها صدای بیدارباش متنوع، و به‌روزرسانی خودکار زمان بر اساس تغییرات رسمی ساعت، همگی موجب شده‌اند که دیگر جایی برای ساعت‌های مستقل باقی نماند. با وجود این، دیدگاه‌هایی نیز وجود دارد که به این دگرگونی خوش‌بین نیستند. پژوهشگران خواب و علاقه‌مندان به بهداشت دیجیتال بر حذف گوشی از فضای خواب تأکید دارند. زیرا یک ساعت زنگ‌دار ساده، نه پیام‌های کاری نیمه‌شب را نشان می‌دهد، نه کاربران را به مرور شبکه‌های اجتماعی پیش از خواب وسوسه می‌کند. سادگی آن، آرامش را به همراه دارد.
چراغ‌قوه
برای اغلب افراد، فلش LED گوشی هوشمند بی‌سروصدا جای چراغ‌قوه‌های سنتی را گرفته است. همراه داشتن منبع نوری که همیشه در جیب آماده است، امتیازی بزرگ محسوب می‌شود؛ چه هنگام پیدا کردن کلید، چه در خاموشی‌های ناگهانی یا زمانی که باید گوشه‌ای تاریک مانند زیر مبل را بررسی کرد، بدون نیاز به جست‌وجوی وسیله‌ای جداگانه می‌توان از آن استفاده کرد.
بااین‌حال، در این مورد خاص، هنوز هم چراغ‌قوه‌های واقعی و تخصصی برتری خود را حفظ کرده‌اند. این ابزارها نوری بسیار قوی‌تر ارائه می‌دهند، امکان تمرکز دقیق پرتو دارند و دوام باتری آن‌ها به‌مراتب بیشتر است چه با شارژ، چه با باتری‌های سنتی. افزون بر آن، طراحی مقاوم آن‌ها برای شرایطی مانند کار در زیر خودرو، حضور در طبیعت یا آماده‌سازی برای وضعیت‌های اضطراری اهمیت بسیاری دارد. از نگاه عملی نیز منطقی‌تر است که در صورت افتادن وسیله‌ای روی سطح سخت، چراغ‌قوه‌ای ۳۰ دلاری آسیب ببیند نه گوشی هوشمندی چند ده میلیون تومانی.
ضبط‌کننده صدا
زمانی نه‌چندان دور، داشتن یک ضبط‌کننده صدای دیجیتال کوچک برای دانشجویان، خبرنگاران یا هر کسی که ایده‌ای ناگهانی یا قطعه‌ای موسیقایی در ذهن داشت، ضروری بود. کار با آن‌ها ساده بود: دکمه ضبط فشرده می‌شد، صدا گفته می‌شد و همه‌چیز ذخیره می‌گردید.
اما اکنون، کافی‌ست یکی از برنامه‌های یادداشت صوتی در گوشی باز شود تا در لحظه هر مکالمه، ایده یا فکر زودگذری ثبت شود. میکروفون‌های داخلی با کیفیت بالا و فناوری حذف نویز مبتنی بر هوش مصنوعی، خروجی صوتی به‌مراتب شفاف‌تر از گذشته فراهم کرده‌اند. ویرایش فایل، تبدیل آن به متن یا ارسالش، همگی بدون نیاز به تغییر برنامه انجام‌پذیر است. بسیاری از این برنامه‌ها تنها به ضبط صدا بسنده نمی‌کنند. امکاناتی نظیر فرمت‌های متنوع، ثبت زمان دقیق، افزودن برچسب، و هماهنگی با برنامه‌های یادداشت‌برداری و فضای ابری موجب شده‌اند که فایل‌ها همواره در دسترس، مرتب و قابل جست‌وجو باشند. در چنین شرایطی، بازگشت به دستگاه‌های قدیمی دیگر جایی در ذهن نمی‌گنجد.
اسکنر
در گذشته، شنیدن واژه «اسکن» برابر بود با بیرون کشیدن دستگاهی بزرگ و سنگین، اجرای نرم‌افزاری کند و پر اشکال، و امید به آن‌که نتیجه نهایی تصویر کجی نباشد یا وضوح پایینی نداشته باشد. امروز، گوشی هوشمند همه این کارها را ظرف چند ثانیه انجام می‌دهد و نتیجه نیز اغلب از دستگاه‌های سنتی چشمگیرتر است.
برنامه‌هایی مانند Adobe Scan، Microsoft Lens، CamScanner یا حتی اپلیکیشن یادداشت خود گوشی، اسناد را اسکن، قاب تصویر را به‌صورت خودکار تنظیم، کیفیت را بهبود می‌بخشند و نتیجه نهایی را در قالب PDF ارائه می‌دهند. البته در محیط‌های تخصصی با نیاز به اسکن حجم بالا یا آرشیو بلندمدت، هنوز هم استفاده از اسکنرهای حرفه‌ای رواج دارد. اما برای امور روزمره، توان گوشی هوشمند نه‌تنها کافی، بلکه در بسیاری مواقع برتر نیز هست.
دستیارهای دیجیتال شخصی
پیش‌تر دستگاهی به نام «پالم پایلوت» با قلم مخصوص و صفحه‌نمایشی سیاه‌وسفید وجود داشت که نه امکان تماس گرفتن داشت و نه توانایی ثبت تصویر، اما می‌توانست تقویم را سامان دهد، یادداشت‌ها را ذخیره کند، فهرست مخاطبین را نگه دارد و حتی هر از چند گاهی بازی ساده‌ای مانند سولیتِر را اجرا کند.
اگرچه با معیارهای امروزی، آن دستیارهای ابتدایی ساده و ناکارآمد به نظر می‌رسند، اما در حقیقت، بنیان‌گذار گوشی‌های هوشمندی بودند که امروز به بخشی جدانشدنی از زندگی روزمره بدل شده‌اند. هر بار که صفحه لمسی گوشی لمس می‌شود یا فرمان صوتی داده می‌شود، ردپایی از آن دوران دیده می‌شود. آن ابزارهای نخستین گام برداشتند تا نسل امروزی تلفن‌های هوشمند بتواند شتاب بگیرد و از آن زمان، این حرکت به ماراتنی بی‌وقفه تبدیل شده است.
کتاب‌خوان‌های الکترونیکی
این دسته از ابزارها به دیدی ظریف‌تر نیاز دارند؛ چرا که کتاب‌خوان‌هایی مانند «کایندل» نه‌تنها از میان نرفته‌اند، بلکه جایگاه خود را حفظ کرده‌اند. با این‌حال، برای بسیاری از خوانندگان معمولی، گوشی‌های هوشمند جایگزین قابلیت‌های پایه کتاب‌خوان‌ها شده‌اند. امکان مطالعه کتاب‌ها، نشریه‌ها و مقاله‌ها در گوشی و دسترسی به بهترین برنامه‌های کتاب‌خوان و منابع خبری، مطالعه را آسان‌تر و به بخشی از جریان روزانه زندگی تبدیل کرده است.
بااین‌وجود، جذابیت منحصربه‌فرد یک کتاب‌خوان تخصصی همچنان پابرجاست. نمایشگرهای مبتنی بر جوهر الکترونیکی تصویری شبیه کاغذ واقعی ارائه می‌دهند و مطالعه طولانی را برای چشم‌ها بسیار راحت‌تر می‌سازند. این دستگاه‌ها هفته‌ها بدون نیاز به شارژ مجدد کار می‌کنند، در نور مستقیم خورشید عملکردی بی‌نقص دارند و برخلاف گوشی‌های هوشمند، خبری از اعلان‌ها، تبلیغات یا حواس‌پرتی‌های دیجیتال در آن‌ها نیست. زمانی که هدف، غرق‌شدن در جهان یک کتاب است، کتاب‌خوان تخصصی همچنان بهترین همراه باقی مانده است.
فراتر از جایگزینی ابزارها
گوشی‌های هوشمند صرفاً ابزارهای قدیمی را کنار نزدند، بلکه شیوه تعامل انسان با فناوری را از بنیان دگرگون ساختند. آنچه پیش‌تر به مجموعه‌ای از ابزارهای جداگانه نیاز داشت، اکنون در یک دستگاه همه‌کاره خلاصه شده که به‌راحتی در جیب جا می‌گیرد. این دگرگونی از بسیاری جنبه‌ها سودمند و حیرت‌انگیز است، هرچند در دل برخی، حس نوستالژی و دلتنگی برای گذشته را نیز زنده نگه داشته است.
