Material 3 Expressive جان تازهای به اندروید 16 بخشیده است
Material 3 Expressive ظاهر و حس اندروید را با طراحی گرمتر، گزینههای شخصیسازی بیشتر و تغییرات کوچک اما مفید بهروز کرده تا تجربه کار با گوشی طبیعیتر، دلنشینتر و نزدیکتر به نیازهای روزمره کاربران باشد.
نسخه جدید متریال با عنوان Material 3 Expressive جان تازهای به رابط کاربری اندروید بخشیده و آن را با روحی مدرن و انسانی بازآفرینی کرده است. در زمانی که شرکتهایی مانند گوگل، سامسونگ و موتورولا ویژگیهای هوش مصنوعی را به بخشهایی از سیستمعامل تزریق میکنند که حتی تصورش دشوار است، این پرسش کاملاً منطقی بهنظر میرسد: «تکلیف تجربه کاربری چه میشود؟» در شرایطی که محصولاتی مانند Gemini بیش از آنکه راهحلی برای یک مسئله باشند، شبیه کالایی برای فروش به نظر میرسند، نگرانی درباره مسیر آینده اندروید قابل درک است. سالهای اخیر با تمرکز افراطی بر هوش مصنوعی همراه بوده و همین موضوع باعث شده نقش تجربه انسانی در طراحی نرمافزار کمرنگ شود. با اینحال، آنچه در رویداد Google I/O 2025 به نمایش درآمد، نشانهای روشن از توجه دوباره به ارزش تجربه کاربری است.
اگرچه این رویداد نیز مانند دورههای پیشین تحت سلطه موضوع هوش مصنوعی بود، اما ویژگی Material 3 Expressive در یک ارائه مستقل و یک هفته پیش از آغاز رسمی رویداد معرفی شد؛ اقدامی غیرمنتظره که نشاندهنده اهمیت بالای این بهروزرسانی بود. با بررسی دقیقتر این بازطراحی در رابط کاربری اندروید، میتوان آن را یکی از عمیقترین و مثبتترین تغییرات سالهای اخیر دانست.
Material 3 Expressive به نیازهای بنیادین انسان پاسخ میدهد
بازطراحیهای گسترده در رابط کاربری برای کاربران قدیمی اندروید موضوعی تازه نیست. در سال ۲۰۱۴، طراحی متریال با رویکردی جسورانه و مینیمالیستی، چهرهای تازه به اندروید داد. این طراحی در سال ۲۰۲۱ با معرفی Material You و با ظاهری روشنتر و قابلیتهای سفارشیسازی بیشتر، گام دیگری به جلو برداشت. واکنش کاربران به این تحولات عموماً مثبت بود. Material You توانست تمام عناصر ظاهری تلفن را در قالب زبانی واحد و هماهنگ بههم پیوند دهد.

اما هماهنگی کامل، گاه به قیمت از بین رفتن فردیت تمام میشود. انسان بهطور طبیعی نیازمند بیان خود است؛ نیازی که ارتباط مستقیم با سلامت روان، حس تعلق و رضایت درونی دارد. با این حال، فناوری مدرن، بهویژه در طراحیهای دیجیتال، اغلب از این نیاز انسانی غفلت میکند.
گرچه Material You در نگاه نخست چشمنواز بود، اما رنگهای تخت و فرم یکنواخت آن، حالوهوایی سرد و بیروح به رابط کاربری میداد. نکتهای که نخستینبار در سال ۲۰۲۲ توسط یک کارآموز پژوهشی در گوگل مطرح شد. این پژوهش که به بررسی دیدگاه کاربران نسبت به طراحی متریال اختصاص داشت، به طرح پرسشهایی کلیدی درباره حس ناهماهنگی در این طراحی انجامید. آنگونه که در گزارش رسمی گوگل درباره پشتپرده طراحی Material 3 Expressive آمده، همین دریافت اولیه به جرقهای برای بازنگری در اصول طراحی انجامید.
تصور واقعبینانهای است که گوگل به ناگاه دغدغهمند سلامت روان کاربران نشده باشد. Material 3 Expressive بیش از هر چیز، رویکردی تازه از سوی گوگل برای حفظ وابستگی کاربران به محصولات و خدمات خود است. با اینحال، گاه مسیر منافع شرکتهای بزرگ با خواستههای کاربران همراستا میشود.
پیوندی میان طراحی احساسی و امکان شخصیسازی
ورای مسائل روانشناختی، موضوع شخصیسازی جایگاه ویژهای دارد. اگرچه در سالهای اخیر تفاوت میان سیستمعاملها کمتر شده، اما همچنان مهمترین دلیل ترجیح اندروید بر آیاواس، آزادی انتخاب است. کاربر میتواند نوع گوشی، اپلیکیشنها و شکل ظاهری نرمافزار را انتخاب کند. با این حال، بسیاری از گزینههای شخصیسازی معرفیشده از سوی گوگل فاقد جنبه انسانی و احساسیاند.


مثال روشن آن، آیکنهای هماهنگ با تم سیستم است. ایدهای جالب که امکان یکدستسازی ظاهری را فراهم میکرد، اما نتیجه، ظاهری تخت و بیروح بود که حس غیرشخصی بودن Material You را تقویت میکرد.
هرچند گوگل هنوز همه ویژگیهای جدید شخصیسازی در Material 3 Expressive را معرفی نکرده، اما برخی از تغییرات جدید نشان میدهند که این شرکت در مسیر درستی برای بازگرداندن معنا و زیبایی به تجربه کاربری گام برمیدارد.
اپلیکیشن بازطراحیشده والپیپر پیکسل، میزبان قابلیتی تازه
پیش از معرفی رسمی Material 3 Expressive، نشانههایی از نسخهای جدید از اپلیکیشن والپیپر پیکسل در نسخه آزمایشی اندروید ۱۶ دیده شد. در این نسخه، منویی جدید ظاهر شد که امکان انتخاب میان شش شکل متفاوت برای آیکن برنامهها را فراهم میکرد. تغییر کوچکی بهنظر میرسد، اما در واقع بازگشتی دلپذیر به دوران اولیه اندروید است؛ زمانی که شخصیسازی بخش جدانشدنی تجربه کاربری بود.
کاربرانی که ارزش زیادی برای شخصیسازی قائلاند با چنین قابلیتهایی بیگانه نیستند. فروشگاه پلی مدتهاست میزبان اپهایی است که امکان تغییر شکل و ظاهر آیکنها را فراهم میکنند. اما نکته اینجاست که تجربهای چنین ساده و انسانی، نباید نیازمند نصب برنامههای جانبی باشد. این بهروزرسانی کوچک، که یادآور روزهای درخشان شخصیسازی در اندروید است، نشانهای روشن از آن است که گوگل مسیر درستی را دنبال میکند.
کاربرد، به اندازه ظاهر اهمیت دارد
شخصیسازی ظاهری گوشی بدون تردید تجربهای دلپذیر است، اما آنچه در استفاده روزمره اهمیت بیشتری دارد، امکانات کاربردی و کارآمد است. گوگل در نسخه جدید اندروید، امکان تغییر اندازه کاشیهای تنظیمات سریع را فراهم کرده که به کاربر اجازه میدهد تا چهار میانبر اضافی به پنل اعلانها اضافه کند. این قابلیت تازه که امکان چینش نامتقارن را نیز فراهم میسازد، دقیقاً همان ویژگی ساده و مفیدی است که باید مدتها پیش ارائه میشد.

ویجت «در یک نگاه» که همواره بخشی ثابت از گوشیهای پیکسل بوده نیز با طراحی جمعوجورتری بازطراحی شده است. اگرچه گوگل همچنان اجازه حذف کامل این ویجت یا نوار جستجو را نمیدهد، اما نسخه جدید کوچکتر آن فضای بیشتری در صفحه اصلی ایجاد میکند و امکان افزودن چهار آیکن دیگر را برای برنامهها فراهم میسازد. تغییری کوچک اما ملموس و خوشایند.
ترکیب طراحی احساسی با شخصیسازی و کارایی در رابط کاربری
آنچه Material 3 Expressive را متمایز میکند، هماهنگی میان زیبایی بصری و نیازهای واقعی کاربر است. نتیجه نهایی، گوشیای است که نه فقط زیباتر، بلکه در تمام جنبهها کارآمدتر خواهد بود. حتی برخی تغییرات اعمالشده در سیستمعامل ساعتهای هوشمند نیز آنقدر کاربردی هستند که شاید بسیاری از کاربران را به استفاده دوباره از ساعت پیکسل ترغیب کند. این همان جوهره واقعی شخصیسازی در اندروید است: ساختن تجربهای هماهنگ با نیازهای کاربر، نه تحمیل ساختاری ثابت و محدودکننده، همانطور که در آیاواس دیده میشود.

برخی عناصر کلیدی رابط کاربری نیز در مسیر بازطراحی قرار دارند. بهجای نمادهای سنتی و ساده برای وضعیت شبکه بیسیم و آنتن تلفن همراه، اکنون آیکنهایی با طراحی بخشبندیشده ارائه شدهاند که خوانایی بهتری دارند. آیکن جدید باتری نیز که با طراحی افقی همراه است، درصد شارژ را مستقیماً و بدون نیاز به باز کردن نوار اعلانها نمایش میدهد.
هیچکدام از این تغییرات انقلابی نیستند. طراحیهای مشابهی از پیش در نسخههای قدیمی اندروید یا حتی در آیاواس وجود داشتهاند. اما اهمیت ماجرا در نگاه و رویکرد گوگل است. این شرکت اکنون سعی دارد رابط کاربریای بسازد که در خدمت کاربر باشد، نه صرفاً تکرار ساختاری مینیمال و بیاحساس بهنام نوآوری.
Material 3 Expressive تنها به صفحه اصلی اندروید محدود نمیماند
گوگل بهتدریج اپلیکیشنهای خود را با زبان طراحی Material 3 Expressive بازطراحی میکند. این روند از جیمیل آغاز شده و بهزودی دیگر برنامههای گوگل نیز دستخوش تغییرات مشابه خواهند شد. انتظار میرود در ماههای پیش رو، این سبک طراحی بهصورت کامل در سراسر اکوسیستم گوگل گسترش یابد.
آنچه بیش از همه اهمیت دارد، تغییرات جزئی اما مؤثری است که در بخشهای شخصیسازی اعمال شدهاند؛ همان بخشهایی که شاید در نگاه نخست بیاهمیت به نظر برسند، اما تأثیر بزرگی بر تجربه کاربری دارند. امکان کنترل بیشتر بر این جزئیات همان ویژگی منحصربهفردی است که اندروید را از سایر سیستمها متمایز میسازد.
با نزدیک شدن به زمان عرضه نهایی Material 3 Expressive، میتوان انتظار معرفی گزینههای شخصیسازی بیشتری را داشت. همچنین بهاحتمال زیاد، بهزودی نشانههای این بازطراحی در اپلیکیشنهای توسعهدهندگان شخص ثالث نیز دیده خواهد شد.
برچسبها: