پردازنده‌ی مدیاتک در گلکسی اس ۲۵: کابوس یا صرفه‌جویی؟

با نزدیک شدن به زمان رونمایی از پرچمداران جدید سامسونگ، یعنی سری گلکسی اس ۲۵، بازار شایعات هم داغ‌تر می‌شود. همانطور که عادت کرده‌ایم، یکی از بحث‌های داغ در مورد این گوشی‌ها، مربوط به «قلب تپنده‌ی» آن‌ها، یعنی پردازنده می‌شود.

در نسل بعدی، جدال همیشگی میان تراشه‌های اگزینوس سامسونگ و اسنپدراگون کوالکام، ممکن است به پایان برسد. اما دلیل این اتفاق، آن چیزی نیست که شاید انتظارش را داشته باشید. هنوز مشخص نیست که سامسونگ می‌خواهد قمار بزرگی کند و به طور کامل از اسنپدراگون ۸ نسل ۴ کوالکام استفاده کند، یا اینکه بتواند تعداد کافی از پردازنده‌های اختصاصی اگزینوس ۲۵۰۰ را برای عرضه‌ی هر دو مدل (استاندارد و احتمالا اولترا) تولید کند.

به هر حال، به نظر می‌رسد که موضوع تراشه به یک معضل جدی در زمینه‌ی هزینه تبدیل شده است. بازدهی ضعیف خط تولید تراشه‌های سامسونگ باعث بالا رفتن هزینه‌ی نهایی گوشی‌ها می‌شود. از طرف دیگر، طبق شایعات، اسنپدراگون ۸ نسل ۴ به دلیل داشتن هسته‌ی پردازشی مرکزی سفارشی و فرآیند تولید بسیار پیشرفته، به طرز محسوسی گران‌تر از نسل قبلی خود خواهد بود.

هیچ‌کدام از این موارد، خبر خوبی برای قیمت نهایی مدل‌های پایه‌ی گلکسی اس ۲۵ نیست. حتی تصور کردن قیمت نهایی مدل اولترا هم لرزه بر اندام می‌اندازد! اما شاید راه‌حل دیگری هم وجود داشته باشد، راه‌حلی که بتواند قیمت نهایی گوشی‌ها را پایین نگه دارد... و آن ورود غیرمنتظره‌ی تراشه‌های قدرتمند مدیاتک به دنیای پرچمداران سامسونگ است.

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، شمشیر دولبه‌ی گرانی اسنپدراگون ۸ نسل ۴ می‌تواند ضربه مهلکی به جیب خریداران پرچمداران آینده بزند. اما در این میان، نجات‌دهنده‌ای غیرمنتظره سر برمی‌دارد: مدیاتک!

استفاده از تراشه‌های مدیاتک در گلکسی اس ۲۵، گزینه‌ای دور از ذهن به نظر می‌رسد. با این حال، شایعات عجیب و غریبی وجود دارند که می‌گویند سامسونگ در حال تست داخلی پردازنده‌های مدیاتک به عنوان یک تیر سوم در تاریکی برای این سری است. به‌صورت مشابه، زمزمه‌هایی هم به کارگیری تراشه‌ی قدرتمند Dimensity 9300 Plus مدیاتک در حداقل برخی مدل‌های سری آینده‌ی گلکسی تب اس ۱۰ اشاره می‌کنند. هرچند به نظر می‌رسد سناریوی دوم، یعنی استفاده از مدیاتک در تبلت‌ها، محتمل‌تر باشد، اما شاید شاهد رخ دادن هر دو اتفاق به طور همزمان باشیم.

البته پیشینه‌هایی هم برای این ادعا وجود دارد. سامسونگ پیش‌تر در گوشی‌های میان‌رده‌ی اقتصادی خود، مانند گلکسی A13 5G، از سخت‌افزار مدیاتک استفاده کرده است. علاوه بر این، آزمایش تراشه‌ی قدرتمندتر مدیاتک در سری تبلت‌های این شرکت (به همراه تنظیمات اختصاصی هوش مصنوعی، دوربین و رابط کاربری One UI) می‌تواند سکوی پرتابی برای ورود این تراشه‌ها به دنیای گوشی‌های پرچمدار سامسونگ باشد.
احتمالاً این اتفاق می‌تواند درهای ورود طیف گسترده‌تری از گزینه‌های پردازنده به گوشی‌های هوشمند سامسونگ را باز کند و به پایین نگه‌داشتن قیمت نهایی آن‌ها در مقایسه با روند سرسام‌آور افزایش قیمت‌ها کمک کند. اما سؤال اصلی اینجاست: آیا واقعاً استفاده از پردازنده‌های مدیاتک در پرچمداران سامسونگ، فاجعه‌ای تکنولوژیکی به شمار می‌رود؟

درست است که تراشه‌های مدیاتک می‌توانند کمی ارزان‌تر تمام شوند، اما قیمت تنها یک تکه از این پازل است. اگر سامسونگ بخواهد سراغ تراشه‌ی جدیدی برود، باید مطمئن شود که از نظر قابلیت‌ها، هم‌سطح با تراشه‌های فعلی‌اش عمل می‌کند.

خبر خوب این است که انتظار می‌رود سری گلکسی تب اس ۱۰ به نسخه‌ی تبلتی از هوش مصنوعی قدرتمند گلکسی مجهز شود. هرچند جزئیات دقیق این قابلیت‌ها هنوز مشخص نیست، تراشه‌های مدیاتک مدت‌هاست که از واحد پردازش عصبی (NPU)  یکپارچه برای اجرای هوش مصنوعی روی دستگاه پشتیبانی می‌کنند، درست شبیه به تراشه‌های اگزینوس، اسنپدراگون و سایر پردازنده‌های موبایل.

مورد مهم دیگر، پشتیبانی از «جمنای نانو» است. این ستون فقرات هوش مصنوعی گلکسی است که حتی در مدل میان‌رده‌ی Dimensity 8300 مدیاتک هم وجود دارد. به لحاظ تئوری، با کمی توسعه، قابلیت‌های هوش مصنوعی پرچمداران سامسونگ می‌توانند روی Dimensity 9300 یا مدل‌های جدیدتر آن پورت شوند و عملکرد خوبی داشته باشند.

از نظر قدرت پردازشی، جای هیچ نگرانی‌ای نیست. تراشه‌های سری Dimensity مدیاتک به اندازه‌ی کافی قدرتمند هستند. این سری، درست مانند اگزینوس، از جدیدترین اجزای پردازنده‌ی مرکزی Arm Cortex بهره می‌برد و در واقع مدل‌های جدیدتر آن، هسته‌های قدرتمندتری نسبت به رقبا دارند که در اجرای پردازش‌های CPU به آن‌ها برتری جزئی‌ای می‌دهد. کوالکام برای نسل ۸ نسل ۴، با هسته‌های Arm سفارشی مسیر خاص خودش را در پیش گرفته که ممکن است باعث شود عملکرد آن کمی بالاتر رود. با این حال، به نظر می‌رسد نسل بعدی Arm Cortex X925 و همتایانش، برای دستگاه‌های پرچمدار کاملاً قدرتمند باشند.

به طور کلی، سخت‌افزار مدیاتک در طی این سال‌ها پیشرفت قابل توجهی کرده و اغلب با رقبا هم‌سطح شده است.

در بحث همیشگی اگزینوس در برابر اسنپردراگون، عملکرد گرافیک یکی از نقاط ضعف اگزینوس بوده است. روی آوردن سامسونگ به مدیاتک به معنای استفاده از گوشی‌های بیشتری است که فاقد پردازنده‌ی گرافیکی قدرتمند Adreno کوالکام هستند. بدون شک، پردازنده‌های Adreno نسبت به پردازنده‌های گرافیکی Arm Immortalis/Mali که در تراشه‌های اگزینوس و Dimensity به کار می‌روند، از نظر قدرت پردازش گرافیکی برتری دارند.

با این حال، برای بخش قابل توجهی از کاربران دنیا، عملکرد گرافیکی کمی پایین‌تر پردازنده‌های اگزینوس قابل قبول است. عملکرد پردازنده‌های گرافیکی Dimensity همواره در همان رده و حتی گاهی کمی بالاتر بوده است. بنابراین، روی آوردن بخشی از سامسونگ به تراشه‌های مدیاتک، برای گیمرهای جهانی که از گوشی‌های سری گلکسی استفاده می‌کنند، لزوماً به معنای افت محسوب نمی‌شود. اما شاید کاربران حرفه‌ای و علاقه‌مند به حداکثر قدرت گرافیکی در آمریکا، دلتنگ پردازنده‌های گرافیکی Adreno شوند.

فراتر از بحث گرافیک، قابلیت‌های دیگری هم هستند که اهمیت بالایی دارند، مانند شبکه‌ی 5G. در گذشته، به نظر می‌رسید مدیاتک در زمینه‌ی مجوزهای شبکه‌ای با مشکلاتی روبرو بوده است. اما عرضه‌ی موفق گوشی Motorola Edge در سال ۲۰۲۲ با قابلیت‌های کامل 5G mmWave (باند فوق‌سریع) – که حتی در آمریکا هم کار می‌کرد – نشان می‌دهد این موضوع دیگر دغدغه‌ی بزرگی نیست. به همین ترتیب، گوشی Motorola Edge 40 که امسال عرضه شده، با فناوری‌های 5G مخصوص به مناطق دیگر دنیا، به بازار اروپا و سایر نقاط جهان راه یافته است.

با این حال، نبود این گوشی در بازار آمریکا کمی عجیب است و باید ببینیم آیا در نهایت مجوز کار کردن روی شبکه‌های بسیار سخت‌گیر آمریکایی مانند Verizon را کسب می‌کند یا خیر.

خبر خوش این است که تراشه‌ی پرچمدار Dimensity 9300 مدیاتک، درست مانند رقیب اصلی خود، از قابلیت‌های پیشرفته‌ی وای‌فای ۷ و بلوتوث ۵.۳ پشتیبانی می‌کند. بنابراین، این تراشه از نظر امکانات شبکه‌ای بسیار قدرتمند است، هرچند از برخی قابلیت‌های انحصاری ارتباطی کوالکام مانند aptX Lossless و Snapdragon Seamless و موارد دیگر بهره نمی‌برد.

علاوه بر بحث‌های مطرح‌شده، به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری بلندمدت، که برای دریافت مداوم ویژگی‌های جدید و حفظ امنیت گوشی ضروری هستند، حوزه‌ی دیگری است که مدیاتک در آن همواره درخشش نداشته است. با توجه به تعهد هفت ساله‌ی سامسونگ به ارائه‌ی به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری و امنیتی، این موضوع برای آن‌ها یک نیاز حیاتی به شمار می‌رود. تا به امروز شاهد استفاده از تراشه‌های مدیاتک در گوشی‌هایی با چنین پشتیبانی طولانی‌مدت نبوده‌ایم.

اما یک نکته‌ی امیدوارکننده وجود دارد. سری Xiaomi 13T که در سال ۲۰۲۳ عرضه شد، با بهره‌مندی از دو تراشه‌ی متفاوت Dimensity، از چهار سال به‌روزرسانی سیستم‌عامل و پنج سال به‌روزرسانی امنیتی برخوردار است. هرچند برای رسیدن به سطح مورد نظر سامسونگ، نیاز به تلاش بیشتری از سوی مدیاتک وجود دارد، اما با همکاری نزدیک و تعهد مشترک، دستیابی به پشتیبانی فوق‌العاده طولانی‌مدت هم می‌تواند در آینده‌ای نزدیک محقق شود.

با جمع‌بندی موارد فوق، می‌توان گفت سخت‌افزار رقابتی مدیاتک، به‌ویژه برای کاربران جهانی، عقب‌گرد چندان بزرگی نسبت به تراشه‌های فعلی سری گلکسی اس به شمار نمی‌رود و حتی ممکن است در برخی جنبه‌ها، از اگزینوس هم بهتر عمل کند. با این حال، باید دید که همکاری احتمالی سامسونگ و مدیاتک چگونه بر ابهامات موجود در زمینه‌ی شبکه و به‌روزرسانی‌های بلندمدت فائق خواهد آمد.

شاید بزرگ‌ترین مانع بر سر راه استفاده‌ی سامسونگ از تراشه‌ی مدیاتک در سری گلکسی اس، مسئله‌ی نگاه مخاطبین به محصول نهایی باشد. تمایل سامسونگ برای حفظ جایگاه خود در رده‌ی برندهای پریمیوم، دلیلی است که آن‌ها تا به حال به استفاده از اگزینوس ادامه داده‌اند. این کار به آن‌ها کمک می‌کند در رده‌ی مشابهی با اپل قرار گرفته و تا حدودی از انحصار کوالکام در امان بمانند.

هرچند این برداشت چندان منصفانه به نظر نمی‌رسد، اما همچنان در بازارهای غربی، تراشه‌های مدیاتک در مقایسه با رقبای خود، کیفیت پایین‌تری داشته و بیشتر گزینه‌ای اقتصادی به شمار می‌روند. استفاده از آن‌ها در گوشی‌های سری گلکسی اس، حداقل در این بازارها، می‌تواند به منزله‌ی پسرفت تلقی شود. به‌کارگیری تراشه‌ای با چنین تصویری در گوشی‌های رده بالای سامسونگ، می‌تواند به فروش آن‌ها که هم‌اکنون وضعیتی شکننده دارد، آسیب بزند. بنابراین، شاید ریسک روی آوردن به چنین گزینه‌ای برای سامسونگ بیش از حد بالا باشد.

با این وجود، اگر مسئله‌ی نگاه مخاطب مانعی جدی باشد، راه‌حل‌هایی همچون ورود به بازارهای منتخب و یا عرضه‌ی مدل‌های جدیدی از سری FE با قیمتی پایین‌تر که از تراشه‌های مدیاتک بهره می‌برند، همچنان می‌توانند سودمند باشند. با این رویکرد، سامسونگ می‌تواند از مزایای قیمتی تراشه‌های مدیاتک در بازارهایی که حساسیت کمتری به برند دارند، استفاده کند و در عین حال، همچنان تصویر برند پریمیوم خود را در بازارهای غربی حفظ نماید.

با وجود تمام نکات مطرح‌شده، احتمالاً سامسونگ می‌تواند با مدیاتک به توافق بر سر قیمت رقابتی‌ای دست یابد. همچنین بازارهایی وجود دارند که در آن‌ها «نگاه برند» چندان مسئله‌ساز نباشد. اتحادیه اروپا، هند و جنوب شرقی آسیا که هم‌اکنون به دلیل رویکرد دوگانه‌ی سامسونگ در زمینه‌ی چیپست، از اگزینوس استفاده می‌کنند، شاید چندان نگران نباشند. آن‌ها پیش‌تر با عملکرد کمی پایین‌تر مدل‌های اگزینوس در مقایسه با نسخه‌های اسنپدراگون کنار آمده‌اند. در این مناطق، اگر تراشه‌های مدیاتک بتوانند گوشی‌های سامسونگ را در رقابت با برندهای قدرتمند چینی که حضور پررنگ‌تری دارند، سرپا نگه دارند، می‌توانند جذابیت داشته باشند.

به‌عنوان گزینه‌ای محتمل برای ورود اولیه‌ی مدیاتک به گوشی‌های سامسونگ، شاید بهترین گزینه سری اقتصادی‌تر Galaxy FE باشد. در این سری، کاربران از قبل پذیرفته‌اند یا حتی ترجیح می‌دهند برای رسیدن به قیمت پایین‌تر، از برخی ویژگی‌های خاص صرف‌نظر کنند. عرضه‌ی یک گوشی Galaxy S25 FE در کنار یا کمی پس از سری S25، که از قابلیت‌های هوش مصنوعی قدرتمند گلکسی برخوردار است اما قیمت مناسب‌تری دارد، بدون شک محصولی هیجان‌انگیز خواهد بود. هرچند احتمال وقوع چنین اتفاقی نسبتاً کم است، اما زمانی که پای سود به میان می‌آید، هر چیزی ممکن است.