چرا تیک‌تاک امریکا را ترک نخواهد کرد و چگونه این اپلیکیشن چینی دنیا را تغییر داد؟

در سال ۲۰۲۰، رئیس‌جمهور ترامپ با صدور یک فرمان اجرایی، به دنبال ممنوعیت فعالیت تیک‌تاک در آمریکا بود. دلیل این اقدام، نگرانی‌هایی در مورد «امنیت ملی» و احتمال دسترسی این اپلیکیشن چینی به اطلاعات کاربران عنوان شد. این فرمان اجرایی با شکست مواجه شد و تیک‌تاک به فعالیت خود در ایالات متحده ادامه داد. اما حالا با امضای رئیس‌جمهور بایدن، سرنوشت ممنوعیت تیک‌تاک تقریباً قطعی شده است. شرکت مادر تیک‌تاک، یعنی بایت‌دنس، حالا ۹ ماه فرصت دارد تا اگر می‌خواهد همچنان به فعالیت در آمریکا ادامه دهد، محبوب‌ترین اپلیکیشن جهان را به فروش برساند.

که تیک‌تاک برای فروش نیست و آن‌ها علیه لایحه‌ای که به دنبال حذف تیک‌تاک از گوشی‌های آیفون و اندروید در ایالات متحده است، مبارزه خواهند کرد. با صرف‌نظر از مسائل سیاسی، نکته اینجاست که ذات و ماهیت تیک‌تاک هرگز به طور کامل ایالات متحده را ترک نخواهد کرد. حداقل در آینده نزدیک و مطمئناً نه در ۹ ماه آینده. با این حال، اگر (و زمانی که) «تیک‌توک‌بازی» در نهایت مثل فیس‌بوک از مد بیفتد، چه چیزی به عنوان ترند بعدی شبکه‌های اجتماعی ظهور خواهد کرد؟

با اینکه ویدیوهای کوتاه مدت پدیده جدیدی نیستند، اما تیک‌تاک با دو حرکت کلیدی، انقلابی در شبکه‌های اجتماعی ایجاد کرد: الگوریتم مرموز کشف محتوا که این الگوریتم که به عنوان یکی از بزرگ‌ترین دارایی‌های تیک‌تاک شناخته می‌شود، به طور منحصربه‌فردی محتوا را برای هر کاربر شخصی‌سازی می‌کند و باعث می‌شود تا کاربر ساعت‌ها درگیر تماشای ویدیوها شود. اما «الگوریتم» یک روی مثبت هم دارد که شاید کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد، و آن «مزیت سازنده محتوا» است. مزیت سازنده محتوا چیست؟ الگوریتم تیک‌تاک با در نظر گرفتن علایق و رفتارهای کاربر، ویدیوهایی را به او نمایش می‌دهد که احتمالاً برایش جذاب خواهند بود. این موضوع به سازندگان محتوا این امکان را می‌دهد تا به راحتی با مخاطبان هدف خود ارتباط برقرار کنند و دنبال‌کنندگان وفاداری جذب نمایند.

اینکه تصادفی بوده یا نه، دنیای سرگرمی در حال حرکت به سمت آینده‌ای بدون تلویزیون بود و تیک‌تاک درست در زمان مناسب ظاهر شد. این اپلیکیشن به هنرمندان و سرگرمی‌سازان از حوزه‌های مختلف این امکان را داد تا پلتفرمی (گاهی اوقات غیرقابل‌پیش‌بینی اما به شدت تأثیرگذار) برای به اشتراک گذاشتن هنر خود با دنیا پیدا کنند. ممکن است اکثر افراد مشهوری که از طریق تیک‌تاک شناخته شده‌اند، رقصنده باشند، اما کسی که برای من برجسته است، کمدین «مت رایف» است. او پس از اینکه یک ویدیوی کوتاه به طور ناگهانی در تیک‌تاک ویروسی شد، سوار بر موج تیک‌تاک شد و زندگی‌اش یک‌شبه دگرگون شد.

با سوار شدن بر موج تیک‌تاک، مت رایف، کمدین با شهرت یک ستاره راک، توانست تور جهانی خود را به طور کامل بفروشد، وب‌سایت تیکت‌مستر را (بله، درست مثل تیلور سوییفت) با هجوم خریداران از کار بیندازد و به زودی به جوان‌ترین کمدینی تبدیل خواهد شد که در سالن هالیوود بول اجرا می‌کند. موارد و مثال‌هایی مانند مت رایف ثابت می‌کنند که تیک‌تاک صرفاً یک اپلیکیشن سرگرمی برای ویدیوهای رقص و آشپزی نیست، بلکه درواقع شکافی در دنیای سرگرمی است که دیگر «نگهبانان» ورودی قدرتمندی (با لحنی کنایه‌آمیز اشاره به هالیوود دارد) در آن وجود ندارند. با تیک‌تاک، شما به کارگردان، تهیه‌کننده و توزیع‌کننده نیاز ندارید… خود شما کارگردان، تهیه‌کننده و توزیع‌کننده هستید! البته به شرطی که در ارسال محتوا مداومت داشته باشید و کمی هم از شانس و لطف الگوریتم افسانه‌ای تیک‌تاک بهره‌مند شوید

البته، همانطور که هر چیز دیگری نقاط ضعفی دارد، تیک‌تاک هم از این قاعده مستثنی نیست. بدون شک، «ماهیت اعتیادآور» این اپلیکیشن، روی تاریک آن به شمار می‌رود. درسته، تمام شبکه‌های اجتماعی تا حدی اعتیادآور هستند، اما همان «الگوریتم مرموز» که می‌تواند یک‌شبه زندگی یک سازنده محتوا را تغییر دهد، از طرف دیگر می‌تواند کاربران را در آن سوی جبهه تیک‌تاک، درست مثل یک ماده مخدر واقعی، به خود وابسته کند.همانطور که می‌بینید، تیک‌تاک در مدت کوتاهی در صحنه شبکه‌های اجتماعی غوغا کرد و به سرعت به محبوب‌ترین اپلیکیشن جهان تبدیل شد - به خصوص پس از همه‌گیری کووید، زمانی که مردم زمان زیادی برای ساختن و دیدن ویدیوهای تیک‌تاک در اختیار داشتند.اما شاید برخی از شما به یاد داشته باشید که قبل از تیک‌تاک، نرم‌افزاری به نام «وِاین» وجود داشت - پلتفرمی مشابه برای ویدیوهای کوتاه که مخاطبان و سازندگان جوانی را به خود جذب کرده بود. اما خب، واین حالا... مرده است (و احتمالا ایلان ماسک هم از این بابت چندان خوشحال نیست). با این حال، تأثیر و مدل عملکرد تیک‌تاک به سرعت فراتر از خودِ اپلیکیشن گسترش یافت. سایر پلتفرم‌های اجتماعی نیز به طور مستقیم مدل عملیاتی، تجاری و الگوریتمی تیک‌تاک را برای اپلیکیشن‌های خودشان کپی‌برداری کردند - اینستاگرام (مالکیت فیس‌بوک) و یوتیوب (مالکیت گوگل).

بنابراین، مطمئن باشید که حتی اگر تیک‌تاک مجبور به ترک ایالات متحده شود (جایی که تنها ۵ درصد از کاربران جهانی آن را تشکیل می‌دهد)، ماهیت تیک‌تاک به این زودی‌ها آمریکا را ترک نخواهد کرد. این ماهیت از طریق سرویس‌هایی مانند «اینستاگرام ریلز» و «یوتیوب شورتس» همچنان به حیات خود ادامه خواهد داد. سازندگان محتوای آمریکایی تیک‌تاک بخش مهمی از «بلاک سازندگان» تیک‌تاک را تشکیل می‌دهند و آن‌ها باید راه دیگری برای ارتباط با میلیون‌ها دنبال‌کننده خود پیدا کنند. طبیعتاً اینستاگرام (ريلز) و يوتیوب (شورتس) مقصدهای جدید و آشکار برای محتوای کوتاه آن‌ها خواهند بود. و بدین ترتیب، هدف دولت ایالات متحده محقق خواهد شد - نگهداری اطلاعات کاربران آمریکایی در... آمریکا.

در نهایت، حتی اگر اینستاگرام و یوتیوب با کپی‌برداری کامل از تیک‌تاک، گزینه‌های جایگزین واضحی برای آن به نظر برسند، هر اپلیکیشن شبکه اجتماعی که دنیا را تکان می‌دهد، در نهایت به اوج خود می‌رسد. و سپس، چیز جدیدی ظهور می‌کند. اگر بخواهم پیش‌بینی کنم، می‌گویم تکامل طبیعی برای اپلیکیشن‌هایی مانند تیک‌تاک، اینستاگرام، یوتیوب و توییتر تبدیل شدن به «ابر برنامه» است. «ابر برنامه» اساساً یک اپلیکیشن واحد است که مانند چاقوی ارتشی عمل می‌کند و به شما امکان می‌دهد تقریباً هر کاری را روی آن انجام دهید. به این معنی که دیگر برای استفاده از یک برنامه‌ی دیگر، واقعاً نیازی به ترک این ابر برنامه ندارید.

باید گفت که حتی اگر اینستاگرام و یوتیوب جایگزین‌های واضحی برای تیک‌تاک باشند (با کپی‌برداری از تمام ویژگی‌های آن)، هر اپلیکیشن شبکه اجتماعی‌ای که دنیا را متحول می‌کند، در نهایت به اوج خود می‌رسد. و سپس، چیز جدیدی ظهور می‌کند. اگر بخواهیم منطقی نگاه کنیم  تکامل طبیعی برای اپلیکیشن‌هایی مانند تیک‌تاک، اینستاگرام، یوتیوب و توییتر تبدیل شدن به «ابر برنامه» است. «ابر برنامه» اساساً یک اپلیکیشن واحد است که مانند چاقوی ارتشی عمل می‌کند و به شما امکان می‌دهد تقریباً هر کاری را روی آن انجام دهید. به این معنی که دیگر برای استفاده از یک برنامه‌ی دیگر، واقعاً نیازی به ترک این ابر برنامه ندارید.

مدیرعامل توییتر، ایلان ماسک، در مورد برنامه‌های خود برای ساخت اولین «ابر برنامه» در ایالات متحده با استفاده از توییتر به عنوان پایه‌ی این پروژه، کاملاً صریح صحبت کرده است. شاید زمان مناسبی باشد؟ درسته! حالا اگر واین به عنوان بخشی از این «ابر برنامه» برگردد چه می‌شود؟ در حالی که فیس‌بوک با داشتن امکاناتی نظیر بازارچه (Marketplace) و حتی قابلیت‌های برنامه‌ی دوستیابی، شاید نزدیک‌ترین چیز به یک «ابر برنامه» در دسترس کاربران آمریکایی باشد، اما در مقایسه با وی‌چت چین، حرفی برای گفتن ندارد. وی‌چت علاوه بر اینکه به عنوان یک اپلیکیشن شبکه اجتماعی عمل می‌کند (شبیه به توییتر)، به کاربران چینی امکان ارسال پیام‌های متنی، برقراری تماس و حتی انجام پرداخت‌ها و خریدهای موبایلی را بدون خارج شدن از برنامه می‌دهد. و این تنها بخش کوچکی از قابلیت‌های وی‌چت است.