نوکیا N97 قاتل آیفونی بود که خود نوکیا را از میان برداشت

نوکیا 5800 XpressMusic اولین موبایلی بود که با یک نمایشگر لمسی و Symbian S60 توسط شرکت فنلاندی عرضه شد. منظور این نیست که تلفن فوق‌العاده‌ای بود اما قیمت رقابتی و بسته‌ای پر از لوازم جانبی باعث شد تا در اولین سال عرضه خود به رقم 8 میلیون فروش دست یابد، یک موفقیت بزرگ. اگرچه 5800 بی‌نظیر نبود اما نوکیا N97 که انتظار می‌رفت بهترین تلفن کمپانی در جنگ با آیفون باشد باعث ناامیدی شد.

در اینجا توجه شما را به گفته Anssi Vanjoki معاون مدیریت بازاریابی نوکیا در آن زمان جلب می‌کنیم. "ازنظر تعداد فروش و حجم بالای پولی که سمت ما سرازیر شد  N97یک موفقیت بزرگ برای ما بود. اما ازنظر کیفیت تجربی برای مشتری هم یک ناامیدی بزرگ بود چیزی که ما آن را پیش‌بینی نکردیم."

نوکیا یک غول 800 پوندی بود که تنها نام آن کافی بود تا گوشی‌ها به فروش برسند. اما پای این غول در باتلاقی فرورفته بود. اسمارت‌فون‌های گذشته تعداد اندکی از اپلیکیشن‌ها را اجرا می‌کردند و وب‌سایت‌های کم شماری هم لود می‌کردند. اسمارت‌فون‌های آینده بایستی سایت‌هایی که برای کامپیوترهای شخصی ساخته‌شده بودند را باز می‌کردند و اپ‌هایی را اجرا می‌کردند که برای کامپیوترهای دسکتاپ هم پیچیده بودند. چنین چیزی ورای توانایی‌های پلتفرم نوکیا بود هم ازنظر سخت‌افزاری هم ازنظر نرم‌افزاری.

آیفون به نمایشگرهای لمسی روح جدیدی بخشید چنانکه N97 هم صفحه نمایشگر داشت.  پنل 3.5 اینچی با نسبت ابعاد 16:9 مناسب تماشای محتوای تصویری و بزرگ‌تر از نمونه 5800 بود. از لمس مقاومتی بهره می‌برد که همیشه گزینه بدتر در مقایسه با لمس خازنی بود – اگر حساسیت کم آن برای شما اهمیت ندارد (مسئله مهمی است) حتماً عدم پشتیبانی از مالتی-تاچ شما را به فکر وامی‌دارد.

استیو جابز با Pinch zoom (زوم تصویر با استفاده از دو انگشت) و روش کلی‌نگر آیفون به نرم‌افزار دنیا را شگفت‌زده کرد.  ریلیز 5 از Symbian S60 چهل‌تکه‌ای از فیکس‌هایی بود تا رابط کاربری طراحی‌شده کنترل‌پد با نمایشگر لمسی کار کند.

اصلاً کار ساده‌ای نیست چراکه کمپانی بزرگی مانند مایکروسافت برای ایجاد توازن بین عملکرد ویندوز 10 بر روی نمایشگر لمسی یک تبلت همان‌طور که بر روی یک لپ‌تاپ کار می‌کند سخت در حال تلاش کردن است. احتمالاً UIQ را به خاطر دارید نسخه‌ای از Symbian که برای تلفن‌های لمسی طراحی‌شده بود اما تجربه خوبی نبود. اول بدین دلیل که بسیار مشابه ویندوز فون بود و دوم شرکت مبدع آن در حال تقلا برای بقا بود که نتیجه‌ای نداشت و در اوایل 2009 ورشکسته شد.

موضوع موردبحث تنها نمایشگر این دیوایس نیست چراکه تنها دلیل شکست نوکیا N97 نبوده است. حتی سیستم‌عامل ضعیف Symbian هم دلیل نبود. نگرش نوکیا بود که درگذشته مانده بود و همین مشکل واقعی بود. N97 اواسط سال 2009 با یک پردازنده تک‌هسته‌ای کلاک‌شده در 434 مگاهرتز و تنها 128 مگابایت رام معرفی شد. به همین دلیل تنها 50 مگابایت رام پس از بارگذاری سیستم‌عامل در دسترس می‌بود.

قدرت پردازشی آیفونی که دو سال قبل از N97 روانه بازار شده بود این مقدار بود. N97 رقیب آیفون 3GS بود که پردازنده 600 مگاهرتزی و رم 256 مگابایتی داشت.

درست است که نیروی پردازشی چشم‌گیر نبود اما iOS چندوظیفگی را سال بعد اضافه کرد. کارهای درنظرگرفته شده پایه‌ای‌ترین فعالیت‌ها را نیز متوقف می‌کرد تا اپ‌های پس‌زمینه بر روی منابع به فعالیت خود ادامه دهند.

این Symbian نبود که سال‌ها چندوظیفگی را به‌خوبی پشتیبانی می‌کرد بلکه اپ‌های بسیار ساده‌ای بودند که حتی باوجود منابع محدود در دسترس کار خود را بسیار خوب انجام می‌دادند. زمانی که اپل و گوگل درهای فروشگاه‌های اپلیکیشن خود را گشودند توسعه‌دهندگان به‌سرعت اپ‌ها و بازی‌هایی به وجود آوردن که کامپیوترهای دسکتاپ را هدف گرفته بودند و این چیزی نبود که N97 با آن کنار بیاید.

ضعف در ایجاد یک فروشگاه‌ اپلیکیشن شاید مشکلی بزرگ‌تر از سخت‌افزار ضعیف N97 بود. در خرداد 1388 (June 2009) Ovi Store نوکیا 525 اپلیکیشن داشت. برای مقایسه هم کافی است بدانید که اپل در آبان 1388 (November 2009) خبرنامه‌ای منتشر کرد که در آن ادعا می‌کرد اپ‌استور دارای 100 هزار اپلیکیشن وجود دارد و آماده دانلود شدن هستند (چند ماه قبل‌تر این استور به یک میلیارد دانلود اپ دست‌یافته بود). در همین زمان اپ‌استور اندروید حدوداً 11000 اپ داشت.

به صحبت دوستان خود پیرامون آخرین و عالی‌ترین اپ‌ها یا بازی‌هایی که برای آیفون یا اندروید خود دانلود کرده‌اند گوش می‌دهید درحالی‌که تلفن Symbian شما و اپ‌های بی‌مصرفی که گوشی شما را گرم کرده‌اند حس اصحاب کهف را برای شما تداعی می‌کند.

نوکیا N97 طرحی داشت که به‌واسطه آن یک کیبورد QWERTY سه ردیفه در زیر نمایشگر می‌توانست از کنار آن بیرون آید. شاید در آن موقع یک برتری و مزیت بوده اما حال می‌دانیم که نشانه دیگری از نظرات تاریخ گذشته نوکیا بوده است. کیبوردهای نمایشگر لمسی با بهبود ورودی پیش‌بینی‌شده دقیق‌تر می‌شدند و برای حذف هرچه سریع‌تر همتایان فیزیکی خود آماده می‌شدند.

 سال گذشته BBC در یک گزارش اعلام کرد میانگین سرعت تایپ در اسمارت‌فون‌ها 38 کلمه در هر دقیقه است درحالی‌که در کیبوردهای فول‌سایز کامپیوتر شخصی این عدد به 52 کلمه در دقیقه افزایش پیدا می‌کند. کیبورد بهم‌فشرده N97 هرگز نمی‌توانست به این اعداد حتی نزدیک شود البته که کیبوردهای نمایشگرهای لمسی نیز جای کار برای پیشرفت دارند.

روی کاغذ چنین به نظر می‌رسد نوکیا N97 دست بالاتر را در اختیار دارد. حافظه داخلی 32 گیگابایتی که برای زمان خود بسیار بالا محسوب می‌شد. آیفون نهایتاً 16 گیگابایت ارائه می‌داد و سال بعد Galaxy S کاری مشابه کوپرتینویی‌ها انجام داد.

گوشی نوکیا مجهز به یک دوربین 5 مگاپیکسلی با لنز Carl Zeiss بود و ویدئوی 480 پیکسلی 30 فریم بر ثانیه رکورد می‌کرد.

کیفیت عکس‌ها و ویدئوها نیز قابل‌قبول بودند (اگرچه امروز به آن خوب هم نمی‌گوییم). همچنین کیفیت تصاویر N97 بسیار بیشتر بهتر از دوربین 3.15 مگاپیکسلی 3GS بودند.

N97 یک ورودی میکروSD نیز داشت و به این اجازه را می‌داد تا کلکسیونی حجیم از ویدئو و موسیقی گردآوری کنید. همچنین بلندگوهای استریو، جک 3.5 میلی‌متری هدفون و فرستنده رادیو FM دیگر عواملی بودند که شما را قادر می‌ساختند تا رسانه خود به هر نحو که تمایل دارید لذت برید.

در عمل، نوکیا N97 ظاهری درخشان و باطن آن دیجیتال عصر قدیم بود. میزان فروش این دیوایس پس از 3 ماه گذشت از عرضه به بازار به بیش از 2 میلیون عدد رسید اما کنترل کیفیت حین توسعه نرم‌افزاری و سخت‌افزاری مشتریان را ناامید کرد.

Vanjoki امیدوار بود با ارائه آپدیت‌های مداوم مشکلات نرم‌افزاری برطرف شوند و کنترل کیفیت در خط تولید ارتقا یابد. اما "قاتل آیفون" ضربه خود را بر پیکر نوکیا وارد کرده بود و برای انجام هر کاری دیر شده بود.

کمپانی فنلاندی تصمیم گرفت ویندوزفون مایکروسافت را بپذیرد. از جنبه مثبت WP7 یک پلتفرم سخت‌افزاری بسیار پیشرفته‌تر از چیزی معرفی کرد که Symbian بر روی آن اجرا می‌شد. از جنبه منفی هم WP7 با تأخیر وارد گوی رقابت شد و کاملاً هم آماده نبود. درنتیجه تلاش نوکیا برای رسیدن به رقبا از بین رفت. مجدداً می‌گوییم که انجام هر کاری برای N97 دیر شده بود.