مسدودسازی تیکتاک و ویچت چه تاثیری روی اپل خواهد داشت؟
رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا اخیرا با امضای سندی فرمان مسدودسازی تیکتاک و ویچت را صادر کرد. ولی این فرمان در لایههای زیرین خود میتواند تاثیرات زیادی بر دنیای فناوری داشته باشد، چون مالک ویچت شرکت تنسنت است و این شرکت سرمایهگذاریهای زیادی در شرکتهای آمریکایی انجام داده است. یکی از شرکتهایی که از تحریمهای جدید ایالات متحده آسیب زیادی میبیند اپل خواهد بود، زیرا کوپرتینوییها وابستگی زیادی به بازار چین پیدا کردهاند.
گروه بزرگی از مشتریان اپل چینی هستند و تقریبا تولید و مونتاژ تمامی محصولات این شرکت در خاک چین انجام میشود. فرمان جدید ترامپ نه تنها باعث میشود که اپل ویچت را از اپ استور خارج کند، بلکه میتواند موجبات تغییر و تحولی اساسی در نحوه تولید و فروش محصولات این شرکت را در آینده فراهم کند.
ویچت غلبه گستردهای بر بازار تکنولوژی چین دارد. تحلیلگری به نام بن تامپسون قبلا در سال ۲۰۱۷ گفته بود: «هیچ چیزی در سایر کشورها وجود ندارد که با وضعیت ویچت در چین قابل مقایسه باشد. تمامی پیامرسانها مثل پیامرسانهای شرکت فیسبوک برای برقراری ارتباط و گذران وقت هستند، ویچت هم شرایط مشابهی دارد اما کارش به همینجا ختم نمیشود. با این اپلیکیشن میتوانید خبر بخوانید، تاکسی بگیرید، پول ناهارتان را بپردازید، به منابع دولتی دسترسی یابید و تجارت کنید. ویچت تقریبا برای تمامی امور به کار میآید و نفوذ آن در میان کاربران چینی بیشتر از هر جای دیگری است.»
آیفونی که ویچت نداشته باشد اساسا برای صدها میلیون کاربر چینی اپل بیمعنا میشود. اگر کوپرتینوییها نتوانند به خاطر فرمان ترامپ ویچت را در آیفون عرضه کنند، کسب و کار چینی آنها یک شبه بر باد میرود. این اتفاق بهنوعی متاثر از تصمیمات محدودکننده خود اپل است. اگر این شرکت مثل اندروید پلتفرم بازتری داشت و به کاربران اجازه میداد تا راحتتر اپلیکیشنهای شخص ثالث را نصب کنند، این فرصت برای میلیونها کاربر به وجود میآمد تا همچنان بتوانند از آیفونهای خود استفاده کنند.
ولی تحریم ویچت و تنسنت با افزایش تنشها بین ایالات متحده و چین که سالهاست مشغول نبردی تجاری هستند، میتواند تاثیر وخیمتر بر اپل داشته باشد. این شرکت حالا با ۲۵ درصد تعرفه بر کامپیوترهای مک پرو، ۱۰ درصد تعرفه بر شارژرها، هومپاد، ایرپاد و اپل واچ، و ۱۰ درصد تعرفه بر آیفون روبرو است که همگی میتواند قیمت مصرفی محصولات را افزایش دهد.
اپل از نظر فیزیکی نمیتواند تولید محصولات خود را در سایر کشورها انجام دهد. این شرکت در سال ۲۰۰۵ که تیم کوک مدیر ارشد عملیاتی آن بود تصمیم گرفت به تولید بههنگام روی بیاورد تا هزینههای خود را کاهش دهد. نتیجه آن تصمیم حالا این شرکت را بهجایی رسانده که عمدتا وابسته به تولیدکنندگان چینی از جمله فاکسکان است. این سازوکار آنقدر برای اپل مهم است که وقتی تعطیلی ناشی از کووید-۱۹ باعث توقف فعالیت کارخانهها شد، اثر آن زنجیره تامین اپل را به تاخیر انداخت و حالا سری آیفون ۱۲ چند هفته دیرتر وارد بازار میشود.
با وجود این که فعالیتهای جدید کوپرتینوییها در هند با هدف کاهش وابستگی به چین صورت گرفته، اما هنوز زمان بسیار زیادی لازم است تا خطوط تولید این شرکت در هند به سطح زنجیره تامین چینی اپل برسد. توافق تجاری بین آمریکا و چین هنوز بهطور کامل حاصل نشده و بعید است که تصمیم جدید ترامپ برای تحریم یکی از بزرگترین شرکتهای چینی کمکی به پیشبرد این توافق بکند. از سوی دیگر، حالا احتمال اتخاذ تصمیمی تلافیجویانه از سوی چین برای افزایش تعرفهها نیز بیشتر شده است.
نشریه اکونومیست پیشتر متذکر شده بود که اپل پارسال در مجموع ۴۴ میلیارد دلار از چین درآمد کسب کرده بود و این رقم بیشتر از هر شرکت آمریکایی دیگری است. این کشور سومین منبع درآمد بزرگ اپل است و آنها در سهماهه سوم امسال هم پیشبینی سهمی ۱۵ درصدی از درآمدها را برای چین متصور شدهاند. برخلاف اروپا و آمریکا که سهم بازار آیفون و مک در آنها تقریبا ثابت باقی مانده، آيفون در چین فقط ۹ درصد از سهم بازار را در اختیار گرفته و هنوز جای رشد زیادی دارد.
البته این موضوع فقط به فروش آیفون ختم نمیشود. مصرفکنندگان چینی در ماه آوریل ۱.۵۳ میلیارد دلار در اپ استور خرید داشتهاند و این رقم درآمد حاصل از سرویسهای مختلف اپل از جمله آیکلود و اپل موزیک را در بر نمیگیرد. و نباید فراموش کنیم که سرویسها در استراتژی آینده اپل نقش مهمی را بازی میکنند.
اپل در سالهای اخیر تلاشهای زیادی برای رشد در بازار چین داشته و همهگیری ویروس کرونا مزید بر علت شد تا شرایط مطابق میل این شرکت پیش نرود. این شرکت حتی چند وقت پیش در اطلاعیهای به سرمایهگذاران خود اعلام کرد که پیشبینی درآمدهای آنها به خاطر ویروس کرونا و کاهش تقاضای مصرفکنندگان چینی تحت تاثیر قرار گرفته است.
بسیاری از سرویسهای پولی اپل مثل آیتونز استور، اپل بوکس، اپل تیوی پلاس، اپل آرکید، اپل نیوز پلاس و اپل کارد در چین حاضر نیستند، و این مسئله به خودی خود مشکل بزرگی برای کوپرتینوییها بهحساب میآید. موفقیت تیم کوک تا حد زیادی به حضور گسترده آنها در بازار چین وابسته بوده است. ولی مسدودسازی ویچت میتواند پایگاه کاربری بزرگ آنها را در چین از بین ببرد.
حتی اگر فرض کنیم که این مشکلات روزی برطرف شوند، نباید از خاطر ببریم که اپل چقدر به چین وابسته است و مناسبات سیاسی دنیا چگونه میتواند جای پای محکم بزرگترین شرکتهای دنیای فناوری را متزلزل کند.
