مرثیه‌ای برای یک رویا

خودروهای مفهومی از آن دست‌ اتومبیل‌هایی در دنیای خودرو هستند، که نگاه‌ها را به خود جلب می‌کنند و نشان می‌دهند اگر قوانین دست و پا گیر نباشد، طراحان و مهندسین چه اتفاقات عجیب و غیرممکنی را رقم می‌زنند. در طول سالیان، اتومبیل‌های مفهومی بسیاری را شاهد بوده‌ایم، از جمله خودروهایی با سوخت هسته‌ای، خودروهای پرنده، اتومبیل‌هایی باشتاب صفر تا صد کیلومتر زیر دو ثانیه، سرعت‌های بالای ۴۸۰ کیلومتر برساعت، انواع و اقسام درهای ورودی، مواد مصنوعی و دوربین‌های دیجیتالی که در جای جای خودرو نصب شده‌اند. اما میبینیم که این خودروها هرگز چشم در چشم خیابان‌ها نمی شوند و سر از موزه‌ها در میاورند.

همیشه استثناهایی نیز وجود دارد که یکی از آن‌ها BMW i8 است. در سال ۲۰۰۹، بی ام و از خودروی مفهومی Vision Efficient Dynamics  رونمایی کرد که ظاهری شبیه فیلم‌های سال ۲۰۴۲ داشت. این خودرو از یک موتور ۱.۵ لیتری توربو دیزل به علاوه یک موتور الکتریکی بهره می‌برد، که علاوه بر سریع بودن قرار بود اقتصادی هم باشد. چندسال بعد خودروی بی ام و i8 با درب‌های خاص خودش به همگان رخ نمود و سالی پس از آن، مدل کانورتیبل آن پای به جاده‌ها نهاد. در سال ۲۰۱۴، مدل کوپه‌ی آن نیز روی زندگی را به خود دید.

خودروی معرفی شده درست شبیه مدل مفهومی بود، فقط چرخ‌ها و درب‌های آن کمی واقعی‌تر می‌نمود، اما همچنان خودرویی از جنس آینده بود. هنوز هم از پلاستیک تقویت شده و فیبر کربن در ساخت بدنه‌‌ی آن بهره جسته بودند و از یک موتور سه سیلندر ۱.۵ لیتری با توربوشارژ دوقلو و یک موتور الکتریکی استفاده شده بود و به معنای واقعی خودروی سریعی بود. ظاهر i8 به گونه‌ای بود که هرشخصی بعد از دیدن آن جمله‌ی «قطعا این خودرو از آینده است»، روی زبانش جاری می‌شد.

در همین زمان، مک‌لارن با خودروی P1، پورشه با ۹۱۸ و فراری با ابراتومبیل خود یعنی لافراری در حال جولان دادن بودند که البته هوندا NSX نیز چندان از آن‌ها دور نبود. همه‌ی این خودروها فناوری هیبریدی را در قلب خود داشتند تا سریع‌تر باشند، با این تفاوت که i8 یک ابرخودروی میلیون دلاری نبود. مطمئنا پرهزینه بود، اما نه به حدی که هرگز نتوانید یکی از آن‌ها را داشته باشید. باواریایی‌ها اعلام کردند که مصرف سوخت این خودرو به لطف وزن پایین آن، موتور بنزینی کوچک و همچنین نیروی الکتریکی، تنها ۲.۱ لیتر در صد کیلومتر است. این بدان معنی است که یکی از مسائل مهم خودروهای سریع که همان سوزاندن بنزین بخوانید پول را حل کرده بود.

شاید اتومبیل کاملی نبود، فضای بار کمی داشت و بنابراین مالکان نمی‌توانستند چیزهای زیادی را جابه‌جا کنند. مخزن سوخت آن بسیار کوچک بود و زمانی که توان موتور الکتریکی تمام می‌شد، احتمالا مجبور به سوخت‌گیری چندباره بودید، در حالی که به اندازه‌ی یک پورشه ۹۱۱ سریع بود. به لطف شکل درب‌های فوق‌العاده و چشم نواز ماشین، شیشه‌ها تا انتها پایین نمی‌آید. شاید این خودرو برای زمان ما خیلی زود بود و فناوری‌ها تنوانسته بودند پابه‌پای آرزوی مهندسین و طراحان حرکت کنند. سبک‌تر کردن خودروها همیشه یک هدف بوده است، اما یک ماشین سوپر اسپرت در کلاس جی‌تی با وزنی بالای ۱۵۰۰ کیلوگرم، بسیار عالی محسوب می‌شود و بی ام و i8، همه این خصوصیات را داشت.

مسابقه‌ی الکتریکی کردن خودروها در حاضر بین خودروسازان بسیار داغ است و تولیدکنندگان سوپراسپرت، در تلاش هستند تا حد امکان موتورهای خود را سبز کنند، اگرچه به نظرمی‌رسد از هیبریدی شدن خودروهای تولید انبوه فعلا صرفه نظر شده است. بی ام و i8 از زمان خود جلوتر بود و به همین دلیل خیلی زود سنگ بنای یادبودی بر فراز کالبد بی‌جان آن نهادیم. این اولین خودروی آینده نگرانه نیست که دچار چنین سرنوشتی می‌شود، بلکه در طول دوران، سنگ یادبودهای فراوانی می‌توان جست.

اگر در تاریخ سفر کنیم و به اینگول اشتات برویم، جایی که آئودی A2؛ خودرویی شهری و لوکس با ظاهری بسیار زیبا که با تمرکز روی آیرودینامیک ساخته شده بود، برای اولین بار چشم به جهان گشود. این خودرو تا جای ممکن از وزن خود کاسته بود و در دوره‌ای که اتومبیل‌ها در حال بلعیدن سوخت و فرستادن آن به فضا برای سرعت بیشتر بودند، روی مصرف سوخت کمتر متمرکز شده بود. در واقع این مسئله‌ای حائز اهمیت برای جهان، منابع و آلودگی بود، اما هیچ‌گاه توجهی که لایقش بود را کسب نکرد. ازاین دست خودروها فراوان می توان یافت که تویوتای Urban Cruiser با داستانی بلند نیز از آن دست خودروهاست. ارتفاع بلندتر و موتور کوچک‌تر، قبل از اینکه همه‌ی دنیا متوجه شوند به خودروی کراس‌اور نیاز دارند. روور Streetwise نیز با آن نگاه خشمگین برای مصاف با جاده‌های بیرون شهری آماده شده بود. سوزوکی ایکس ۹۰ با آن ظاهر منحصربه فردش به مانند یک اس یو وی کانورتیبل بود که اکنون تعداد معدودی از آن‌ها را در اطراف خود می‌بینیم.

یکی از بزرگترین آن‌ها قبل از اینکه زمان آن فرارسیده باشد، به آزمایشات خودروهای الکتریکی توسط جنرال موتورز برمی‌گردد. در اواسط دهه ۹۰، برنامه‌ای برای بررسی عملکرد و بازدهی خودروهای الکتریکی، راه اندازی شد که در آن اتومبیل‌های الکتریکی به مشتریان آمریکایی اجاره داده می‌شد. البته در آن زمان فناوری‌های مورد استفاده تا حدودی قدیمی بودند، اما به عنوان بستری برای آن چه می‌توانست باشد، خدمت می‌کردند. علاوه بر پروژه‌هایی که در اوایل قرن بیست و یکم که به دلایل بی‌شماری نادیده گرفته شد، صاحبان چنین اتومبیل‌هایی در طول زمان آن‌ها را نابود کرده‌اند، طوری که جز تعداد معدودی باقی نمانده‌اند. بیش از هزاران عدد از آن‌ها ساخته و در طول عمر خود برخی به‌روزرسانی‌های فنی و ظاهری نیز برای بقا دیدند، اما هرگز نتوانستند توجهی درخور را کسب کنند. در واقع این اتفاق می توانست انقلاب خودروهای الکتریکی را سرعت ببخشد اما چنین نشد.

i8 نیز همانند بسیاری از گذشتگان این حوزه، خودرویی از جنس آینده بود و عملکرد آن نیز سبک و سیاقی به دور از خودروهای زمانه‌ی خود داشت. دست سرنوشت اما تقدیری متفاوت شاید از جنس خودش، برای آن رقم زد. تقدیری که فقط آیندگان؛ جایی که i8 به آن تعلق داشت، می‌توانند درباره‌ی آن قضاوت کنند.

در پایان فقط می‌توان امیدوار بود که در آینده خودروهایی نظیر آن، نه به جهت موتور و قوای فنی بلکه ظاهری را مشاهده کنیم.