بزرگترین رقبای اندروید به چه سرنوشتی دچار شدند؟

سال 2020 آغاز شده و دهه جدیدی روبه‌روی ما قرار دارد. یکی از بهترین راه‌ها برای پیش بینی آینده، نگاه به گذشته است. در سال‌های گذشته چندین سیستم عامل برای رقابت با اندروید و همچنین iOS معرفی و محصولاتی مجهز به آن‌ها وارد بازار شدند. با تمام تلاش‌های صورت گرفته، آن‌ها نتوانستند به این دو سیستم عامل غلبه کنند و محکوم به شکست شدند. اندرویدی که امروز مورد استفاده بسیاری از کاربران است، تغییرات زیادی را نسبت به گذشته تجربه کرده است. در حقیقت گوگل با الهام از سایر پلتفرم‌ها، سیستم عامل موبایل خود را بهبود داد. سیستم‌ عامل‌های رقیب خیلی دیر به بازار آمدند که این موضوع باعث شده توان رقابت با اندروید را نداشته باشند.

در حالی که در دهه گذشته چندین سیستم عامل برای رقابت با اندروید و تلاش برای کسب سهم در بازار معرفی شدند، تصمیم گرفتیم بزرگترین و شناخته شده‌ترین آن‌ها را معرفی کنیم. آن‌ها به چه سرنوشتی دچار شدند؟ برای پاسخ به این سوال، در ادامه با ما همراه باشید.

بلک بری 10

بلک بری 10 که با نام BB10 شناخته می‌شود، در سال 2012 به عنوان جایگزین بلک بری OS یا BBOS معرفی شد. چند ماه بعد گوشی‌های بلک بری Z10 و بلک بری Q10 با این سیستم عامل راهی بازار شدند. این محصولات دارای ژست‌های ناوبری خلاقانه بودند و از بلک بری هاب بهره می‌برند. بلک بری هاب تمام نوتیفیکیشن‌ها، تماس‌ها و پیام‌ها را درون یک اپلیکیشن قرار می‌داد. بلک بری چندین گوشی دیگر با سیستم عامل BB10 معرفی و وارد بازار کرد؛ با این حال در نهایت تصمیم گرفت در بخش دیگری از بازار تمرکز کند. این سیستم عامل نتوانست در رقابت با اندروید و iOS به سهم مناسبی از بازار دست پیدا کند. آخرین دستگاه مجهز به سیستم عامل BB10 یعنی Blackberry Leap در سال 2015 معرفی شد. بلک بری به صورت رسمی در سال 2017 بازنشستگی سیستم عامل BB10 را اعلام کرد، البته تا پایان سال 2019 از این محصولات پشتیبانی نرم افزاری شد. همانطور که می‌دانید، هم اکنون بلک بری تحت مالکیت شرکت TCL Communication قرار دارد.

بسیاری از سرویس‌ها مانند اپ استور بلک بری World، سایت بلک بری Travel و همچنین سرویس تماس ویدیویی Playbook به تدریج از دسترس خارج شدند. بلک بری اعلام کرده همچنان به کاربران محصولات قدیمی خود سرویس می‌دهد. TCL با خرید بلک بری، شروع به توسعه دستگاه‌های جدید کرد که اولین آن‌ها، بلک بری KeyOne با سیستم عامل اندروید بود. لازم به ذکر است؛ بلک بری پریو اولین گوشی اندرویدی این برند محسوب می‌شود. اگرچه BB10 و BBOS دیگر پشتیبانی نمی‌شوند، اما به لطف TCL و همچنین سیستم عامل اندروید، برند بلک بری و برخی سرویس‌های آن مانند بلک بری هاب هنوز زنده هستند. اگرچه BB10 یک سیستم عامل جذاب بود، اما در مقایسه با سیستم عامل اپل و گوگل حرف‌های زیادی برای گفتن نداشت. در نهایت باید گفت بسیاری از علاقه مندان به دنیای موبایل، سیستم عامل بلک بری را فراموش نخواهند کرد.

Firefox OS

سیستم عامل فایرفاکس یکی از ضعیف‌ترین رقبای اندروید در این لیست محسوب می‌شود. این سیستم عامل در سال 2013 معرفی شد و تنها 2 تا 3 سال به صورت تجاری مورد استفاده قرار گرفت. موزیلا ابتدا این سیستم عامل را با نام Boot to Gecko معرفی کرد. از آنجایی که در این سیستم عامل تمرکز روی اپلیکیشن‌های وب بود، موزیلا تصمیم گرفت از موتور وب خود یعنی Gecko در نام آن استفاده کند. موزیلا پس از مدتی نام سیستم عامل خود را به Firefox OS تغییر داد. اولین محصولات مجهز به این سیستم عامل در کشورهای برزیل، لهستان، پرتغال، اسپانیا و ونزوئلا برای فروش عرضه شدند.

برای اولین بار در سال 2014 شاهد عرضه محصولات مجهز به این سیستم عامل در ایالات متحده آمریکا بودیم. در پایان سال 2014 موزیلا اعلام کرد 14 گوشی هوشمند توسط 14 اپراتور در 30 کشور به فروش رسیده است. سال بعد این شرکت اعلام کرد از توسعه و فروش محصولات مجهز به این سیستم عامل منصرف شده است. چند ماه بعد، موزیلا خبر از توقف این پروژه و تمرکز روی اینترنت اشیا داد، البته این پروژه نیز عمر طولانی نداشت.

موزیلا هیچ‌وقت به دنبال ورود به بازار گوشی‌های گران قیمت و بالارده نبود. در حقیقت هدف از توسعه سیستم عامل فایرفاکس، رقابت در بخش گوشی‌های اقتصادی بازار بود. همانند سیستم عامل کروم، سیستم عامل موزیلا نیز روی اپلیکیشن تحت وب تمرکز داشت. با توجه به این موضوع، توسعه دهندگان با استفاده از زبان‌هایی مانند جاوا اسکریپت و HTML5 قادر به تولید اپلیکیشن برای این سیستم عامل بودند. سیستم عامل Firefox ناپایدار بود و همچنین دستگاه‌های مجهز به آن دارای مشخصات فنی ضعیفی بودند. از آنجایی که این محصولات برای کشورهای در حال توسعه درنظر گرفته شده بودند، موزیلا برای توسعه آن‌ها هزینه زیادی صرف نکرد. از آنجایی که این سیستم عامل متن باز بود، توسعه دهندگان از آن برای تولید سیستم عامل KaiOS استفاده کردند. این سیستم عامل هم اکنون به موفقیت مناسبی در بازار دست پیدا کرده است.

تایزن

این سیستم عامل که بر اساس لینوکس توسعه پیدا کرده، اولین بار به عنوان جایگزین MeeGo در سال 2011 معرفی شد. سیستم عامل MeeGo با همکاری نوکیا و اینتل توسعه پیدا کرده بود. سامسونگ و اینتل با همکاری یکدیگر سیستم عامل تایزن را تولید کردند. این دو شرکت علاوه بر گوشی‌های هوشمند، قصد داشتند از این سیستم عامل در محصولات دیگر مانند تبلت‌ها و تلویزیون‌ها نیز استفاده کنند. 2 سال پس از توسعه، سامسونگ اعلام کرد چندین گوشی هوشمند با سیستم عامل Tizen در سال 2013 وارد بازار می‌کند و از تایزن به عنوان جایگزین Bada OS استفاده خواهد کرد. از آن زمان تا به امروز از سیستم عامل تایزن در چندین گوشی هوشمند، اکثر ساعت‌های هوشمند و دستگاه‌های اینترنت اشیا سامسونگ مورد استفاده قرار گرفته است.

در حالی که سامسونگ امید زیادی به موفقیت این سیستم عامل در دنیای گوشی‌های هوشمند داشت، تا به امروز وضعیت مناسبی را در این بخش تجربه نکرده است. برخلاف سایر سیستم عامل‌های موجود در این لیست، تایزن همچنان برای گوشی‌های هوشمند توسعه پیدا می‌کند. سامسونگ Z4 جدیدترین گوشی هوشمند با این سیستم عامل محسوب می‌شود. با توجه به تحریم هوآوی از سوی ایالات متحده آمریکا، انتظار می‌رود این شرکت کره‌ای همچنان در حال توسعه Tizen باشد. اگر سامسونگ مانند هوآوی تحریم شود، احتمالا سیستم عامل تایزن را وارد بازار می‌کند.

شاید حضور تایزن در این لیست برای شما تعجب‌آور باشد، چرا که سامسونگ هنوز آن را توسعه می‌دهد، با وجود چنین موضوعی، باید بگوییم در دهه گذشته سامسونگ به دنبال مبارزه با اندروید توسط Tizen بود که شکست خورد. به همین دلیل تصمیم گرفتیم تایزن را وارد این لیست کنیم. این احتمال وجود دارد در دهه آینده میلادی، سیستم عامل تایزن به موفقیت بزرگی دست پیدا کند و بتواند با اندروید و iOS رقابت کند. البته باید گفت چنین سناریویی برای سیستم عامل شرکت هوآوی یعنی هارمونی نیز محتمل است.

webOS

تلاش‌های پالم موبایل به سال 2007 بازمی‌گردد. دو سال بعد، پالم رسما اعلام کرد از سیستم webOS برای گوشی‌های خود استفاده می‌کند و پس از آن شاهد عرضه گوشی Palm Pre از سوی آن بودیم. پالم تا پیش از فروش این سیستم عامل به اچ پی در سال 2010، چندین گوشی مجهز به آن را وارد بازار کرد. این سیستم عامل پس از فروخته شدن به اچ پی نیز تغییرات زیادی را تجربه نکرد. اچ پی قصد داشت آن را برای محصولات مختلف شامل گوشی، تبلت و دستگاه‌های اینترنت اشیا توسعه دهد، اما این پروژه پیشرف زیادی نداشت. اچ پی از گوشی‌های HP Veer و HP Pre 3 و همچنین تبلت HP TouchPad با این سیستم عامل در سال 2011 رونمایی کرد. تبلت اچ پی تا ژانویه 2012 بروزرسانی دریافت کرد.

پیش از عرضه آخرین بروزرسانی، اچ پی تصمیم گرفت سورس کدهای آن را به صورت گواهی متن باز عرضه کند. این موضوع باعث شد شرکت‌های دیگر مشغول توسعه آن شوند. ال جی در سال 2013 این سیستم عامل را از اچ پی خریداری کرد و آن در تلویزیون‌های هوشمند خود مورد استفاده قرار داد. این سیستم عامل در دستگاه‌های اینترنت اشیا نیز مورد استفاده قرار گرفته است. در حال حاضر شاهد عرضه رسمی گوشی هوشمندی با این سیستم عامل نیستیم. این پروژه به عنوان LuneOS همچنان زنده است و می‌توانید از آن استفاده کنید، البته باید بگوییم دستگاه‌های بسیار کمی از این سیستم عامل پشتیبانی می‌کنند.

ویندوز 10 موبایل

این لیست بدون حضور ویندوز فون و ویندوز 10 موبایل کامل نمی‌شود. برای اولین بار در سال 2010 شاهد عرضه ویندوز فون بودیم. در اواسط دهه قبلی، سیستم عامل ویندوز 10 موبایل از راه رسید و جایگزین ویندوز فون شد. ویندوز 10 موبایل عملکرد بسیار مشابه با نسل گذشته خود داشت؛ با این حال بیش از پیش با دسکتاپ ادغام شده بود. مایکروسافت از این موضوع برای افزایش فروش محصولات مجهز به سیستم عامل ویندوز 10 موبایل استفاده می‌کرد. مایکروسافت فکر می‌کرد گوشی‌های هوشمند با امکان تبدیل شدن به کامپیوتر، آینده این صنعت را تشکیل می‌دهند. در حالی که مایکروسافت به چنین آینده‌ای فکر کرده بود، شرکت‌های دیگر و همچنین کاربران چنین نظری نداشتند و ویندوز فون و همچنین ویندوز 10 موبایل شکست سنگینی را متحمل شدند.

تنها 2 سال پس از عرضه ویندوز 10 موبایل، مایکروسافت خبر از توقف توسعه آن داد. پشتیبانی از این سیستم عامل به صورت رسمی در ماه گذشته میلادی به پایان رسید. با وجود مرگ این سیستم عامل، مایکروسافت دنیای موبایل را ترک نکرده است. این شرکت به تازگی گوشی Surface Duo را معرفی کرده است، البته این دستگاه با سیستم عامل اندروید از راه می‌رسد. در حال حاضر مایکروسافت به صورت رسمی قیمت و همچنین تاریخ عرضه این گوشی انعطاف پذیر را اعلام نکرده است. شاید سیستم عامل مایکروسافت بزرگترین رقیب اندروید و iOS محسوب می‌شد؛ با این حال به سرنوشت چندین سیستم عامل حاضر در این لیست دچار شد.