بانکداری دیجیتال در آینده به کدام سمت و سو می‌رود؟

روند رو به رشد بانکداری دیجیتال خیال کند شدن ندارد. راحتی، سرعت و امنیت دیگر خدمات اضافه تلقی نمی‌شوند، بلکه هم‌اکنون جزو الزامات استاندارد رابطه به شدت در حال تغییر بانک و مشتری هستند.

موسسات بانکی سنتی طبق عادت در تلاشند پایگاهی از مشتریان وفادار برای خود دست و پا کنند، اما بانک‌های نوظهور دیجیتال مانند Monzo یا Tandem علاوه بر اینکه تمامی ویژگی‌های یک برند قدرتمند را ارائه می‌کنند، قادرند مشتریان را از محصولات و خدمات خود راضی و خشنود نگه دارند.

بر اساس یک نظرسنجی از موسسه BI Intelligence نزدیک به 71 درصد از مشتریان زیر 40 سال گفته‌اند که برایشان واجب است حتما یک اپلیکیشن بانکداری داشته باشند و 60 درصد از آن‌ها نیز اظهار داشته‌اند که برای انجام پرداخت‌های روزمره حتما به یک اپلیکیشن نیاز دارند.

اگرچه گذار به بانکداری دیجیتال، بسیاری از موسسات بانکی سنتی را وادار کرده است که برای رفاه حال مشتریانشان دست به توسعه اپلیکیشن‌های موبایل بزنند، اکثر استارتاپ‌های نوآور حوزه مالی یا فینتک یک گام فراتر گذاشته‌اند تا به طور کامل نیاز به شعبه‌های فیزیکی بانک را از گردونه خدمات بانکی حذف کنند.

بانکداری همراه

هرچه انعطاف‌پذیری و سرعت ارائه یک محصول یا خدمت بانکی افزایش پیدا کند، جذابیت آن برای مصرف‌کنندگان عصر دیجیتال بیشتر می‌شود. نفوذ و مقبولیت یک اپلیکیشن پرداخت همتا به همتا مانند Venmo آن‌قدر در میان مردم بالاست که بسیاری از آن‌ها از نام این اپلیکیشن به عنوان یک فعل برای پرداخت استفاده می‌کنند. این اپلیکیشن به عنوان محصولی که نیاز به پرداخت پول نقد را حذف می‌کنند مثالی گویا از تغییر واقعیت‌های بانکداری مدرن است.

با این حال، اپلیکیشن‌های بانکی در حال حاضر در ابتدای راه هستند. کمپانی‌های حوزه فناوری نظیر اپل و سامسونگ نیز به قابلیت‌های نهفته پرداخت دیجیتال پی برده و راهکارهای ویژه خود را برای آن توسعه داده‌اند ( اپل پی و سامسونگ پی). این راهکارها به کاربران موبایل اجازه می‌دهد که تنها با لمس نمایشگر گوشی هوشمند خود، پرداخت‌های مدنظرشان را انجام دهند. این واقعیت که 27 درصد از مشتریان زیر 40 سال می‌گویند که در یک ماه گذشته فقط از گوشی خود برای پرداخت در فروشگاه‌ها استفاده کرده‌اند، نشان می‌دهد که چگونه مشتریان به سرعت به روش‌های جدید و آسان پرداخت مهاجرت می‌کنند.

هیچ شکی در این نیست که بانکداری همراه یکی از اساسی‌ترین بخش‌های بانکداری دیجیتال است. در آینده نیز شاهد راهکارهای پرداخت بیشتری خواهیم بود که از مزایای اینترنت اشیا و اتصال دائم کاربران به اینترنت بهره می‌برند. روش‌های پرداخت نوین و بدون دردسری که از فناوری‌های به‌روز و پیشرفته پشتیبانی می‌کنند، نه تنها تجربه پرداخت مشتریان را متحول کرده‌اند بلکه شاید در آینده‌ای نه چندان دور روش‌های سنتی را به طور کامل به موزه بفرستند.

آینده بانکداری دیجیتال

این بخش در واقع اصل ماجراست. آیا آینده بانکداری دیجیتال هم‌اکنون آغاز شده است؟ بسیاری از متخصصان فناوری‌های حوزه مالی بر این باورند که آنچه ما امروزه می‌بینیم بانکداری دیجیتال نیست بلکه یک نمونه بسیار ساده از بانکداری دیجیتالی شده است. در واقع محصولات و خدمات مالی دیرپا با تغییرات عصر دیجیتال همگام شده و از طریق گوشی‌های هوشمند و اینترنت توزیع شده‌اند. اگر نیک بنگریم متوجه می‌شویم که این اتفاق چندان هم نوآورانه نیست. این فرآیند را می‌توان به تحولاتی تشبیه کرد که چندین سال قبل، اینترنت در دنیای رسانه‌ها رقم زد، زمانی که ما از خواندن روزنامه‌های کاغذی به خواندن وب‌سایت‌ها مهاجرت کردیم.

بسیاری بر این باورند که نوآوری واقعی وقتی روی می‌دهد که بانک‌های سنتی و استارتاپ‌های حوزه مالی از مدرن سازی تجربه دیجیتال دور شوند و به دنبال خلق قابلیت‌های دیجیتالی نوین حرکت کنند.

هجوم بی‌سابقه بازیگران جدید به عرصه خدمات مالی باعث شده که قواعد بازی در سه بخش اصلی کاملا زیر و رو شود، این سه بخش عبارتند از: پرداخت، وام‌دهی و خدمات مالی شخصی. کمپانی‌های حوزه مالی یا فینتک نیز تمام تمرکز خود را به این سه حوزه معطوف کرده‌اند، چرا که قادرند با تکیه بر فناوری‌های به‌روز خود هزینه‌های سربار در این حوزه‌ها را به شدت کاهش داده یا حتی به طور کامل از بین ببرند. تعامل قدرتمند دیجیتالی پدید آمده هم به نوبه خود منجر به این امر شده که کار در حوزه مالی بهتر، ارزان‌تر و البته شفاف‌تر انجام شود. تمامی این مسائل باعث شده که آنچه در حوزه پولی و مالی رخ می‌دهد، بیش از پیش به شفافیت نزدیک‌تر شود.

اگر استارتاپ‌های حوزه مالی سرعت، چابکی و توانایی آفرینش تجربه کاربری خود برای ارتقای تجربه دیجیتال را به طور کامل برای خلق محصولات نوین به کار بگیرند، ما می‌توانیم سریع‌تر و بهتر به قابلیت‌های نهفته بانکداری دیجیتال دست یابیم.

بانکداری بلاک‌چین

یکی از فناوری‌های پرهیاهویی که امروزه در صنعت بانکداری توجه بسیاری را به خود معطوف ساخته است، بانکداری بلاک‌چین است. بلاک‌چین در واقع فناوری اصلی ارزهای رمزپایه مانند بیت‌کوین یا اتر بوده و یک شبکه توزیع همتا به همتا است.

این فناوری در مقایسه با اتاق پایاپای الکترونیک یا ACH که کار مبادلات بانکی را انجام می‌دهد، بسیار سریع‌تر و کارآمدتر بوده و در عین حال خطاپذیری کمتری هم دارد. همین باعث می‌شود که بانک‌ها در هزینه و زمان صرفه‌جویی کرده و پرداخت‌های موردنیاز مشتریان را به سریع‌ترین روش ممکن انجام دهند. علاوه بر این ماهیت غیرمتمرکز بلاک‌چین باعث می‌شود که سوءاستفاده‌گران و کلاه‌برداران احتمالی به سادگی نتوانند مقاصد پلید خود را عملی کنند.

یکی از جالب‌ترین جنبه‌های بانکداری بلاک‌چین، قراردادهای هوشمند است.  قراردادهای هوشمند به مشتریان این امکان را می‌دهند که پول، سهام، اموال یا هر چیز واجد ارزش دیگری را به طور ایمن و بی‌دردسر فارغ از هر واسطه‌ای که قادر به فسخ معامله باشد، مبادله کنند. این قراردادهای هوشمند همانند قراردادهای سنتی دارای قوانین و قواعد مخصوص به خود هستند. با این حال، بهترین بخش آن‌ها این است که یک قرارداد هوشمند به طور خودکار این الزامات را به طرفین معامله دیکته می‌کند.

مونتها (Monetha) که یکی از معدود استارتاپ‌های حوزه ارزهای رمزپایه است و راهکارهای پرداخت مبتنی بر اتریوم برای خرده‌فروشی و تجارت الکترونیک ارایه می‌دهد، از مزیت‌های قراردادهای هوشمند استفاده می‌کند. به لطف شفافیت قابل توجه قراردادهای هوشمند، خریداران به سادگی می‌توانند قبل از نهایی کردن خرید خود از یک فروشنده خاص، نظرات خریداران قبلی را ملاحظه کرده و پس از دریافت کالای موردنظر به آن فروشنده امتیاز بدهند. این امر باعث کاهش قابل توجه خطر تقلب و کلاه‌برداری شده و به مشتریان کمک می‌کند که بهترین محصولات موجود را انتخاب کنند.

ظهور ارزهای رمزپایه یا به عبارت بهتر «پول دیجیتال» باعث شده که برای تاسیس بانک‌های مبتنی بر بلاک‌چین تقاضاهایی شکل بگیرد. Bankera استارتاپی است که برای پاسخ به این تقاضا ایجاد شده است. این شرکت نوپا هم از ارزهای رایج و هم از ارزهای رمزپایه پشتیبانی می‌کند و طیفی قابل قبول از خدمات را همانند بانک‌های سنتی در اختیار مشتریان می‌گذارد که از جمله آن‌ها می‌توان به خدمات پردازش پرداخت، کارت‌های اعتباری، وام‌ها و محصولات سرمایه‌ای کم‌هزینه نام برد. نکته قابل توجه اینجاست که این استارتاپ اگرچه همانند یک بانک سنتی عمل می‌کند، در اصل ماهیتی مبتنی بر ارز رمزپایه دارد و در ارایه سرویس‌های نوآورانه بسیار پیشگام است؛ به طور مثال این استارتاپ، ارزهای رمزپایه را به عنوان ضمانت وام‌های بانکی مورد پذیرش قرار می‌دهد.

با این حال، چندان دور از انتظار نیست که اکثر بانک‌های آینده، بانک‌های دیجیتالی همراه با خدمات بانک‌های سنتی باشند و هم از ارزهای رمزپایه و هم ارزهای رایج پشتیبانی کنند.

نمونه‌ای دیگر از کاربرد فناوری بلاک‌چین در عرصه دیجیتال، چیزی است که استارتاپ در حال رشد BABB ارایه می‌کند. این شرکت نوپا اولین بانک مبتنی بر بلاک‌چین جهان برای اقتصاد خرد است. چشم‌انداز نهایی این استارتاپ این است که با استفاده از ارتباطات اجتماعی افراد برای تعامل، تجارت و نوآوری هر یک از آن‌ها را به اندازه یک بانک قدرتمند کند. BABB وعده داده که در آینده‌ای نه چندان دور به کاربران خود این امکان را خواهد داد که ارز دلخواه خود را ایجاد کنند، به پرداخت تسهیلات بپردازند و برای راه‌اندازی کسب‌وکار خود سرمایه جمع کنند.

بلاک‌چین شرکت‌ها و افراد را قادر می‌سازد که خدمات مالی موردنظرشان را بازتعریف کنند و فضای مطمئن، انعطاف‌پذیر و جامعی را خلق کنند که هر کس بتواند از آن بهره‌مند شود. با وجود اینکه هنوز پرسش‌های بسیاری در مورد این فناوری انقلابی بی‌پاسخ مانده است، اما واضح است که تاثیر این فناوری بر آینده بانکداری دیجیتال و دنیای دیجیتال بسیار عظیم و شگرف خواهد بود.

کلام آخر

در حال حاضر نمی‌توان با قطعیت از آنچه قرار است در آینده رخ بدهد، سخن گفت؛ چرا که بخش عمده‌ای از قابلیت‌های نهفته فناوری بلاک‌چین کماکان دست نخورده باقی مانده است. اما با تقلای بانک‌های سنتی برای هماهنگ شدن با روندهای فناوری و همچنین ظهور استارتاپ‌های مبتنی بر بلاک‌چین که به دنبال کشف محصولات نوآورانه از راه‌کارهای غیرمتمرکز مالی هستند، می‌توان انتظار داشت که آینده بانک داری دیجیتال در بسیاری از عرصه‌ها گسترش چشم‌گیری پیدا کند. به مجرد اینکه ما از دیجیتالی کردن خدمات بانکی سنتی فاصله بگیریم و به خلق خدمات بانکی دیجیتالی نوآورانه که در قلمرو بلاک‌چین قابل تعریف باشند، نزدیک شویم، قادر خواهیم بود خدمات مالی ارزان‌تر، سریع‌تر، قابل اعتمادتر و دسترس پذیرتری دریافت کنیم و صنعت بانکداری نیز بیش‌ از پیش به طور قابل توجهی به سمت خودکار شدن پیش خواهد رفت.