پژوهشگران ایرانی دانشگاه کلتک دوربین بدون لنز ساختند

گوشی‌های همراه هرقدر هم که باریک ساخته شده باشند، دست‌کم در یک نقطه برآمدگی خواهندداشت: محل استقرار لنز دوربین.

ثبت تصاویر خوب و امکان فوکوس در فواصل مختلف نیازمند چند لایه عدسی است که فضا اشغال می‌کنند. اما آیا برای کنار گذاشتن عدسی‌ها راهی وجود دارد؟

گروهی از پژوهشگران ایرانی موسسه فناوری کالیفرنیا (کلتک) یک ریزتراشه آرایه فازی نوری (Optical Phased Array یا به‌اختصار OPA) ساخته‌اند که محاسبات ریاضی و نرم‌افزاری را جایگزین لنز کرده است.

این تراشه طی وقفه‌ای بسیار کوتاه (در حد کوادریلیونیم ثانیه) پس از دریافت نور در نقاط مختلف تراشه، فوکوس تصویر را بدون استفاده از لنز تغییر می‌دهد.

آن‌گونه که علی حاجی‌میری، استاد مهندسی برق و مهندسی پزشکی دانشگاه کلتک توضیح می‌دهد، دامنه فوکوس این سامانه چنان متنوع است که می‌تواند با ایجاد تنظیمات جزئی در نحوه دریافت نور روی تراشه، بلافاصله از فاصله کانونی معادل با لنز چشم ماهی به فاصله کانونی لنز تله‌فوتو تغییر وضعیت دهد.

این پژوهشگران پیش‌تر در سال 2014 نیز فناوری مشابهی را به نمایش گذاشتند که دو هدف را دنبال می‌کرد: یکی ساخت پروژکتوری چنان کوچک که در تلفن همراه جا شود؛ و دیگری تبدیل تلفن همراه به اسکنر سه‌بعدی اشیاء.

اما آن‌ها اکنون برای نخستین بار دوربینی بدون لنز ساخته‌اند؛ دوربینی که تصاویر آن فعلا وضوح کمی دارد اما نشان می‌دهد که ساخت چنین دوربینی امکان‌پذیر است و می‌توان در آینده آن را ارتقا داد. تراشه مذکور در حال حاضر حاوی 64 حس‌گر است که به‌صورت شبکه‌ای 8 در 8 چیده شده‌اند.

این گروه در گام بعد قصد دارند دوربین بزرگ‌تری بسازند تا گیرنده‌های بیشتری درون آن تعبیه شود. با این کار، حساسیت سامانه افزایش می‌یابد و تصاویر واضح‌تری ثبت می‌کند.

برای مطالعه مقاله پژوهشگران درباره این سامانه، این پیوند را کلیک کنید.