پنج گوشی نسل اول که مسیر رشد و شکوفایی اندروید را هموار کردند

اندروید امروزه با اختلاف چشمگیر، بزرگ‌ترین و پرکاربردترین سیستم عامل موبایل در جهان به شمار می‌آید و بر میلیاردها دستگاه در سراسر دنیا سلطه دارد. اما رسیدن به این جایگاه، نتیجه‌ یک مسیر هموار و بی‌دردسر نبود. در آغاز راه، اندروید پلتفرمی ناپخته و ابتدایی بود که نه تنها فاقد بسیاری از ویژگی‌های کاربردی بود، بلکه هنوز نتوانسته بود اعتماد توسعه‌دهندگان اپلیکیشن را جلب کند.

این پلتفرم در بدو ورود به بازار، با رقبای قدرتمند و باسابقه‌ای روبرو بود. سیستم عامل آیفون که بعدها به آی‌اواس تغییر نام داد، به‌تازگی معرفی شده بود و به‌سرعت در حال جلب توجه بود. در کنار آن، بلک‌بری با محبوبیت بالا در میان کاربران سازمانی، سیمبین نوکیا به‌عنوان پلتفرمی باسابقه، پالم او اس و ویندوز موبایل نیز هرکدام سهم قابل توجهی از بازار را در اختیار داشتند.

اندروید برای کسب جایگاه خود، ناگزیر از عبور از دوره‌ای دشوار و پر از فراز و نشیب بود. برخی مدل‌های اولیه‌ که با این سیستم عامل عرضه شدند، با شکست روبرو شدند و نتوانستند ارتباط مؤثری با کاربران برقرار کنند. با این حال، در میان آن‌ها چند گوشی برجسته وجود داشتند که توانستند نقشی کلیدی و سرنوشت‌ساز در شکل‌گیری مسیر موفقیت اندروید ایفا کنند. این گوشی‌ها چه به شکل مستقیم و چه غیرمستقیم، در تبدیل اندروید به پلتفرمی محبوب، منعطف و جهانی سهمی انکارناپذیر داشتند.

T-Mobile G1 یا HTC Dream؛ آغاز رسمی یک انقلاب

در تاریخ ۲۳ سپتامبر سال ۲۰۰۸، گوشی T-Mobile G1 به‌عنوان نخستین تلفن هوشمند مجهز به سیستم عامل اندروید، به‌صورت رسمی معرفی شد. این گوشی که توسط شرکت HTC طراحی و تولید شده بود، در برخی بازارهای جهانی با نام HTC Dream شناخته می‌شد. HTC که در آن زمان یکی از بازیگران اصلی در صنعت گوشی‌های هوشمند بود، بعدها به‌تدریج از صحنه رقابت فاصله گرفت.

طراحی این گوشی به‌صورت کشویی انجام شده بود و ترکیبی از صفحه‌نمایش لمسی ۳.۵ اینچی با کیفیت HVGA و یک صفحه‌کلید فیزیکی کامل در حالت افقی را در اختیار کاربران قرار می‌داد. این ترکیب تلاش داشت تا هم کاربران سنتی‌تر که به کیبوردهای فیزیکی بلک‌بری علاقه داشتند را جذب کند، و هم طرفداران نسل جدید نمایشگرهای لمسی را پس از ظهور آیفون هدف قرار دهد.

گرچه این دستگاه در همان ابتدا به موفقیتی انفجاری دست نیافت، اما توانست توجه قابل توجهی جلب کند. گزارش‌ها حاکی از آن است که اپراتور T-Mobile در کمتر از یک سال، موفق شد بیش از یک میلیون واحد از این گوشی را به فروش برساند؛ آماری که برای نخستین تجربه اندروید بسیار امیدوارکننده بود.

طراحی ظاهری این گوشی از نظر زیبایی‌شناسی فاصله زیادی با ظاهر مینیمال و چشم‌نواز نسل اول آیفون داشت و امکانات نرم‌افزاری آن نیز بسیار ابتدایی به‌نظر می‌رسید. با این حال، توانست انعطاف‌پذیری و قابلیت شخصی‌سازی سیستم عامل اندروید را به نمایش بگذارد و ثابت کند که این پلتفرم پتانسیل‌های فراوانی برای آینده دارد.

اگر این محصول در جذب مخاطب با شکست مواجه می‌شد، احتمالاً مسیر برای سایر تولیدکنندگان گوشی‌های اندرویدی بسیار سخت‌تر و پرچالش‌تر می‌گردید.

Motorola Droid یا Motorola Milestone؛ جهش بزرگ به سوی موفقیت عمومی

یکی دیگر از گوشی‌های سرنوشت‌ساز در تاریخ اندروید، Motorola Droid بود که در همکاری با اپراتور Verizon در بازار آمریکا عرضه شد. این دستگاه، نه تنها از نظر سخت‌افزاری ارتقا یافته بود، بلکه به واسطه‌ کمپین تبلیغاتی گسترده‌ و جسورانه‌ی Verizon با نام Droid Does نیز شهرت فراوانی کسب کرد. این کمپین مستقیماً آیفون را نشانه گرفته بود و بر قابلیت‌هایی تأکید داشت که در آن زمان، تنها در گوشی موتورولا دیده می‌شد.

گوشی موتورولا در زمان عرضه به یکی از پیشرفته‌ترین نمایشگرها مجهز بود و پردازنده Cortex-A8 با فرکانس ۵۵۰ مگاهرتز، عملکردی سریع و روان ارائه می‌داد. از سوی دیگر، بهره‌مندی از نسخه دوم اندروید (Android 2.0) امکانات جدیدی همچون مرورگر سریع‌تر، مسیریابی رایگان گام‌به‌گام، و همگام‌سازی داخلی با سرویس‌های مایکروسافت را به این محصول اضافه کرده بود.

ترکیب سخت‌افزار قدرتمند، ویژگی‌های نرم‌افزاری جدید و تبلیغات سنگین، باعث شد این گوشی در مدت زمان کوتاهی به موفقیتی خیره‌کننده دست یابد. طبق گزارش‌ها، تنها در ۷۴ روز نخست عرضه، بیش از یک میلیون دستگاه Motorola Droid به فروش رسید. بسیاری از کارشناسان معتقد بودند که این دستگاه، شایستگی آن را داشت که به‌عنوان نخستین گوشی اندرویدی وارد بازار شود.

پیش از عرضه‌ Droid، مدل‌هایی مانند T-Mobile G1، HTC Magic و HTC Hero نیز در بازار حضور داشتند و تا حدی موفق ظاهر شده بودند، اما Motorola Droid نخستین گوشی بود که اندروید را وارد ذهن و زبان عموم کاربران کرد و آن را از یک پلتفرم نوپا به گزینه‌ای جدی در بازار تلفن‌های هوشمند تبدیل ساخت. این گوشی در بازارهای اروپا و آسیا با نام Motorola Milestone عرضه شد و توانست در این مناطق نیز محبوبیت قابل توجهی کسب کند.

سامسونگ گلکسی S؛ آغازی بر عصر نوین سامسونگ در دنیای اندروید

تا پیش از سال ۲۰۱۰، شرکت سامسونگ تجربه‌های متعددی در زمینه‌ی عرضه‌ی گوشی‌های اندرویدی داشت. محصولاتی نظیر گلکسی، Moment و گلکسی Spica در سال ۲۰۰۹ معرفی شدند، اما هیچ‌کدام نتوانستند نقطه‌ی عطفی در مسیر پیشرفت اندروید یا موفقیت تجاری سامسونگ ایجاد کنند. این شرایط تا زمانی ادامه داشت که گلکسی S در سال ۲۰۱۰ وارد صحنه شد؛ گوشی هوشمندی که نقطه‌ی تمرکز جدید سامسونگ در مسیر توسعه‌ی اکوسیستم اندروید را نمایان کرد و مسیر این شرکت را به‌طور بنیادین تغییر داد.

گلکسی S نه‌تنها از نظر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری نسبت به نسل‌های قبلی پیشرفته‌تر بود، بلکه با استراتژی هوشمندانه‌ای به بازار عرضه شد. سامسونگ با همکاری اپراتورهای اصلی ایالات متحده، نسخه‌های متعددی از این گوشی را با تفاوت‌های جزئی در طراحی و ویژگی‌ها عرضه کرد تا نظر طیف گسترده‌تری از کاربران را جلب کند. برای نمونه، AT&T مدل Captivate را روانه‌ی بازار کرد، T-Mobile نسخه‌ی Vibrant را معرفی نمود، Verizon گوشی Fascinate را عرضه کرد و Sprint نیز با مدل Epic 4G وارد میدان شد. این تنوع نسخه‌ها، باعث شد گلکسی S به سرعت در سطح ملی و جهانی شناخته شود.

نکته‌ی مهم آن است که گلکسی S تنها یک گوشی موفق نبود، بلکه به‌نوعی بنیان‌گذار مسیر نوینی برای تلفن‌های هوشمند اندرویدی سامسونگ شد. این گوشی با فروش بیش از ۲۴ میلیون دستگاه در سه سال نخست عرضه، نه‌تنها سهم قابل‌توجهی در تثبیت جایگاه اندروید در بازار داشت، بلکه سامسونگ را نیز به‌عنوان یک بازیگر قدرتمند در عرصه‌ی تلفن‌های هوشمند مطرح کرد. افزون بر این، گلکسی S به‌عنوان پایه‌ی طراحی گوشی Nexus S از سوی گوگل نیز مورد استفاده قرار گرفت؛ اقدامی که خود مهر تأییدی بود بر کیفیت طراحی و عملکرد این دستگاه.

موفقیت گلکسی S سرآغازی بود بر خلق یکی از موفق‌ترین و تأثیرگذارترین سری‌های تلفن همراه در تاریخ اندروید. از آن زمان تا به امروز، نسل‌های بعدی این خانواده همواره در صدر جدول فروش قرار داشته‌اند و گلکسی S به ستون فقرات استراتژی موبایلی سامسونگ بدل شده است. این مجموعه، بیش از آن‌که صرفاً یک خط تولید تلفن هوشمند باشد، به نمادی از پیشرفت اندروید و بلوغ صنعت موبایل در دهه‌ی گذشته تبدیل شده است.

Google Nexus One؛ نخستین گام گوگل در مسیر طراحی تجربه‌ی خالص اندروید

در حالی‌که اندروید به‌تدریج در حال جلب توجه کاربران و تولیدکنندگان بود، شرکت گوگل تصمیم گرفت گامی فراتر بردارد و تجربه‌ای کنترل‌شده و خالص از سیستم‌عامل خود ارائه کند. نتیجه‌ی این رویکرد، معرفی گوشی Nexus One در سال ۲۰۱۰ بود؛ محصولی که نخستین تلفن همراه با برند اختصاصی گوگل محسوب می‌شد، هرچند فرآیند طراحی و تولید آن توسط شرکت تایوانی HTC انجام گرفته بود. این گوشی به نسخه‌ی خام و بدون دست‌کاری اندروید مجهز بود و از سخت‌افزاری سطح بالا بهره می‌برد.

پیش از معرفی رسمی، شایعات فراوانی پیرامون این گوشی در فضای مجازی منتشر شده بود. همین اخبار غیررسمی، موجی از هیجان در میان توسعه‌دهندگان و علاقه‌مندان به اندروید ایجاد کرد. در آن دوران، بسیاری این محصول را "گوشی گوگل" می‌نامیدند، اگرچه به‌طور رسمی با این عنوان معرفی نشده بود. Nexus One نمادی از چشم‌انداز گوگل برای آینده‌ی اندروید بود؛ سیستمی ساده، سریع، منظم و به دور از دخالت‌های اضافه‌ی شرکت‌های ثالث.

اگرچه Nexus One از لحاظ فنی و طراحی مورد تحسین قرار گرفت و بازخوردهای مثبتی از سوی کارشناسان دریافت کرد، اما در عرصه‌ی تجاری نتوانست موفقیت چشمگیری کسب کند. یکی از عوامل اصلی این ناکامی، شیوه‌ی توزیع محدود آن بود. گوشی فقط از طریق فروشگاه اینترنتی گوگل قابل سفارش بود و امکان مشاهده و تجربه‌ی حضوری آن در فروشگاه‌ها وجود نداشت. افزون بر این، در زمان عرضه، پشتیبانی از اپراتورهای مهمی همچون Sprint و Verizon فراهم نبود. گرچه بعدها این دستگاه در برخی فروشگاه‌های وابسته به T-Mobile در آمریکا عرضه شد، اما فرصت طلایی معرفی گسترده را از دست داده بود.

با این‌ حال، Nexus One علیرغم شکست تجاری، نقش بسیار مهمی در مسیر توسعه‌ی اندروید ایفا کرد. این گوشی تجربه‌ی ناب و دست‌نخورده‌ی اندروید را به نمایش گذاشت و تبدیل به دستگاه مرجع توسعه‌دهندگان شد که به‌روزرسانی‌های سیستم‌عامل را پیش از سایر مدل‌ها دریافت می‌کرد. همچنین می‌توان آن را نخستین گام گوگل در مسیر تولید سخت‌افزار اختصاصی دانست؛ مسیری که در نهایت به تولید گوشی‌های محبوب سری پیکسل منتهی شد.

Nexus One، اگرچه خود ستاره‌ی پرفروشی نبود، اما راه را برای نسل‌های بعدی باز کرد و نشان داد که آینده‌ی اندروید می‌تواند تحت نظارت مستقیم گوگل، ساختارمندتر و یکپارچه‌تر رقم بخورد.

ZTE Blade؛ آغاز عصری نو برای گوشی‌های اقتصادی اندرویدی

در سال‌های نخستین ظهور اندروید، تمرکز بازار بیشتر بر گوشی‌های پرچم‌دار و گران‌قیمت معطوف بود. دلیل این مسئله نیز روشن بود: گوشی‌های ارزان‌قیمت آن دوران، به‌علت بهره‌گیری از سخت‌افزاری ضعیف، تجربه‌ای نامطلوب و کُند را ارائه می‌دادند که در تضاد کامل با پویایی و انعطاف‌پذیری ذات اندروید بود. با این‌حال، شرکت چینی ZTE با معرفی مدل Blade در سپتامبر ۲۰۱۰، فصل تازه‌ای را در دنیای گوشی‌های هوشمند اقتصادی گشود و ثابت کرد که یک گوشی مقرون‌به‌صرفه نیز می‌تواند تجربه‌ای قابل‌قبول از اندروید را در اختیار کاربر قرار دهد.

ZTE Blade با وجود آنکه نام شرکت سازنده‌اش در میان کاربران جهانی چندان آشنا نبود، توانست در مدت‌زمان کوتاهی به محبوبیتی چشمگیر دست پیدا کند. تنها در عرض یک‌سال، فروش جهانی این گوشی از مرز ۸ میلیون دستگاه عبور کرد و تا پایان سال ۲۰۱۴، رقم فروش آن به بیش از ۲۰ میلیون دستگاه رسید. موفقیتی که نشان داد، بازار به شدت نیازمند گوشی‌های هوشمند ارزان‌قیمت و درعین‌حال کارآمد است.

این گوشی در بسیاری از کشورها با نام‌هایی متفاوت عرضه شد، زیرا اپراتورها و شرکت‌های ثالث آن را تحت برند خود بازطراحی یا بازنام‌گذاری کرده بودند. برای مثال، در بریتانیا با عنوان Orange San Francisco، در هند با نام Dell XCD35 و در ژاپن با شناسه SoftBank 003Z شناخته می‌شد.

ZTE Blade نه تنها در میان مصرف‌کنندگان اقتصادی جایگاه خود را پیدا کرد، بلکه به سرعت به یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها در میان جامعه توسعه‌دهندگان و علاقه‌مندان به شخصی‌سازی اندروید تبدیل شد. بسیاری از کسانی که توانایی خرید گوشی‌های پرچم‌دار را نداشتند، با تهیه‌ی این مدل، وارد جهان اندروید شدند و از قابلیت‌های آن بهره‌مند گشتند. Blade عملاً دروازه‌ای بود به‌سوی فراگیرتر شدن اندروید در میان اقشار مختلف جامعه و نقشی کلیدی در تثبیت جایگاه این سیستم‌عامل در بازار جهانی ایفا کرد.

LG Optimus One؛ گام نخست ال‌جی به سوی موفقیت در دنیای اندروید

در مقایسه با برندهایی مانند اچ‌تی‌سی و سامسونگ که از آغاز در صف نخست تولیدکنندگان اندرویدی قرار داشتند، شرکت ال‌جی با تأخیر وارد این عرصه شد و نخستین محصولاتش نیز نتوانستند توجه بازار را جلب کنند. با این‌حال، معرفی مدل Optimus One در اواخر سال ۲۰۱۰ نقطه‌ی عطفی برای این شرکت محسوب شد و مسیر موفقیت آن در جهان اندروید را هموار کرد.

Optimus One به‌ویژه در میان کاربران اقتصادی و خریداران میان‌رده با استقبال مناسبی مواجه شد. اگرچه این گوشی از نظر ویژگی‌های فنی خیره‌کننده نبود، اما عملکردی روان، نمایشگر خازنی در زمانی که نمایشگرهای مقاومتی هنوز رایج بودند، و نسخه‌ای نسبتاً نزدیک به اندروید خالص، آن را به گزینه‌ای قابل‌اعتماد برای کاربرانی با بودجه محدود تبدیل کرد.

همچون بسیاری دیگر از گوشی‌های موفق آن دوران، Optimus One نیز با نام‌هایی گوناگون و متناسب با اپراتورهای مختلف در بازار ایالات متحده عرضه شد. برای نمونه، AT&T آن را با نام Phoenix، Sprint با عنوان Optimus S، T-Mobile با نام Optimus T و Verizon با عنوان Vortex معرفی کردند.

این مدل، با فراهم‌آوردن تجربه‌ای ساده اما پایدار از اندروید، کمک شایانی به گسترش حضور این سیستم‌عامل در بازار گوشی‌های ارزان‌قیمت کرد و برای ال‌جی نیز به عنوان نخستین موفقیت واقعی در این حوزه شناخته شد. Optimus One نه‌فقط یک گوشی، بلکه پلی بود میان اندروید و بخش بزرگی از بازار که پیش‌تر از آن محروم مانده بود.

HTC Magic و HTC Hero؛ پیشگامانی که کمتر دیده شدند

در روایت‌های تاریخی مرتبط با ظهور اندروید، همواره نام T-Mobile G1 یا HTC Dream به‌عنوان نخستین گوشی اندرویدی به‌چشم می‌خورد. با این‌حال، دو مدل بعدی اچ‌تی‌سی، یعنی Magic و Hero، که نقش بنیادینی در شکل‌دهی به دوران ابتدایی این پلتفرم داشتند، کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند.

HTC Magic که در برخی بازارها با نام T-Mobile myTouch 3G شناخته می‌شد، نخستین گوشی اندرویدی با طراحی تمام‌لمسی به‌شمار می‌آمد. این مدل، طراحی ساده، خوش‌ساخت و کاربرپسندی داشت که در قیاس با G1، به مراتب حرفه‌ای‌تر به نظر می‌رسید. اندکی بعد، HTC Hero عرضه شد که نه‌تنها همان مسیر طراحی موفق را ادامه داد، بلکه نقطه‌ی آغاز رابط کاربری اختصاصی اچ‌تی‌سی، یعنی Sense UI نیز بود. این رابط کاربری، اندروید را از حالت خام خود خارج کرد و نشان داد که تولیدکنندگان می‌توانند با بازطراحی تجربه کاربری، هویتی منحصربه‌فرد برای محصولات خود خلق کنند.

اگرچه Magic و Hero به موفقیت‌های فروش فوق‌العاده‌ای دست نیافتند، اما هر دو در آن دوران محبوبیت مناسبی داشتند و به‌ویژه نزد کاربران علاقه‌مند به تجربه‌ای حرفه‌ای‌تر از اندروید شناخته‌شده بودند. این دو مدل، زیرساختی بودند که بر پایه‌ی آن، مسیر برای موفقیت گوشی‌های آتی هموار شد و به رشد و بلوغ اکوسیستم اندروید سرعت بخشیدند.

با آن‌که اندروید تا امروز در صدها و چه‌بسا هزاران مدل تلفن هوشمند حضور یافته است، دستگاه‌هایی که پیش‌تر معرفی شدند همچنان همچون نشانه‌هایی درخشان در خط سیر تکامل این پلتفرم جلوه می‌کنند. هر یک از این گوشی‌ها نه تنها راه را برای پذیرش فراگیر اندروید هموار ساختند، بلکه با نوآوری‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری خود مرزهای تعریف‌شده برای تلفن همراه را جابه‌جا کردند و معیاری تازه برای رقابت پدید آوردند. تأثیر ژرف آن‌ها به اندازه‌ای است که بدون حضورشان، بعید بنظر می‌رسید که اکوسیستم اندروید بتواند در مدت کوتاهی به گستره‌ای جهانی بدل شود و سهمی چنین بزرگ از بازار موبایل را در اختیار بگیرد؛ جایگاهی استوار که بسیاری از پلتفرم‌های رقیب هرگز بدان دست نیافتند یا نتوانستند در گذر زمان از آن پاسداری کنند.

میراث این دستگاه‌ها هنوز هم در زبان طراحی، قابلیت‌های نرم‌افزاری و شیوه‌های بازاریابی نسل‌های جدید هویداست. این مدل‌ها با اثبات امکان ارائه تجربه‌ای روان روی سخت‌افزار متنوع، اعتماد تولیدکنندگان و توسعه‌دهندگان را جلب کردند و با فراهم آوردن پایگاهی بی‌سابقه از کاربران، انگیزه‌ای قوی برای اکوسیستم برنامه‌ها پدید آوردند. بدین‌ترتیب، اندروید توانست نه فقط از رقبا پیشی گیرد، بلکه به معیاری برای سنجش نوآوری در صنعت تلفن همراه تبدیل شود.