تولدت بیست‌سالگیت مبارک ویندوز 98! تو را دوست داشتیم چون...

آیا نوجوانان امروز می‌دانند برخی از محبوب‌ترین قابلیت‌هایی که امروزه در ویندوز 10 سراغ داریم، 20 سال پیش زاده شده‌اند؟!

دو دهه پیش در چنین روزهایی (به‌طور دقیق، در 25 ژوئن 1998) مایکروسافت ویندوز 98 را برای کاربران سراسر جهان عرضه کرد و این سیستم‌عامل، دیدگاه مایکروسافت را درخصوص آنچه از یک کامپیوتر برمی‌آید نشان داد.

البته، برخی نقدها و نظراتی که آن روزها منتشر شد، ویندوز 98 را به‌جهت شباهت واسط کاربری آن به ویندوز 95 مورد هجمه قرار داد.  

خوشبختانه، اکنون که بیستمین سال تولد ویندوز 98 را جشن می‌گیریم درباره آنچه این سیستم‌عامل از خود به‌جای گذاشت،  دیدگاه و تصویر روشن‌تری داریم، زیرا برخی قابلیت‌هایی که ویندوز 98 با خود به همراه آورد، حتی پس از گذشت 20 سال در ویندوز 10 نیز چشم می‌خورد.

«استارتی» نو در ویندوز 98

اگرچه منوی تاریخی «استارت» در اصل با ویندوز 95 به دنیا آمد، قابلیت شخصی‌سازی در ویندوز 98 به آن اضافه شد. منوی استارتِ ویندوز 98 در نخستین نگاه با همتای نودوپنجی خود تفاوت چندانی نداشت، اما اکنون می‌توانستید برنامه‌های پرکاربرد خود را به بخش فوقانی این منو سنجاق کرده و ویندوز را مطابق نیاز و سلیقه خود شخصی‌سازی کنید. فولدر جدیدی با نام Favorites هم به این منو افزوده شده بود که نشانی سایت‌های موردعلاقه‌تان را ذخیره کرده و شما را اصطلاحاً با آن‌ها پیوند می‌داد.  

علاوه بر این‌ها، منوی جدید استارت راه را برای پشتیبانی از چند کاربر در ویندوز هموار کرد و ایده جدیدی را عینیت بخشید که می‌گفت، کامپیوتر خانگی را می‌توان بین چندین عضو خانواده به‌اشتراک نهاد و در عین حال، هر عضو می‌تواند فضای شخصی خود را روی آن داشته باشد.

همچنین، داخل منوی استارت منوی جدیدی موسوم به Log off نیز تعبیه شده بود که اجازه می‌داد هر عضو خانواده، ساده و سریع از فضای شخصی خود در ویندوز 98 خارج (Sign off) و عضو دیگر خانواده به فضای شخصی خود وارد (Sign in) شود. وجود منوی Log on زمینه‌ای فراهم کرد تا مایکروسافت تجارب چندکاربری امن‌تری را برای آینده ویندوز تدارک ببیند.  

دیگر قابلیت جدید ویندوز 98 نوار Quick Launch یا «اقدام سریع» بود که کاربران را قادر می‌کرد آیکون میانبر برنامه‌ها را به منوی استارت در نوار وظایف سنجاق کنند. به‌این ترتیب، کاربران سرانجام توانستند برنامه‌ها را بدون نیاز به رفتن به داخل منوی استارت اجرا کنند. ویژگی یادشده چنان کاربردی و تسهیل‌گر بود که حتی امروز نیز در ویندوز 10 مشاهده می‌شود.

نوار Quick Launch از نوار ابزار آدرس (Address Toolbar) نیز میزبانی می‌کرد. «نوار ابزار آدرس» فضایی است که در آن‌جا می‌توانید نشانی اینترنتی مدنظر خود را تایپ کنید تا صفحه مربوطه برای‌تان باز شود؛ بی‌آنکه لازم باشد اول مرورگر وب را باز کنید.

نوار ابزار آدرس که در ابتدا همچون دوشاخه‌ای اینترنت‌اکسپلورر را به ویندوز پیوند می‌زد، نهایتاً پیش‌قراول مسیری شد که امروزه به نوار جستجوی کورتانا در ویندوز 10 منتهی شده است؛ یعنی نقطه‌ای که از آن‌جا می‌توانید اینترنت را جستجو، فایل‌های‌تان را کاوش، و برنامه‌های‌تان را اجرا کنید.

فراخوان نوآوری

با اینکه نرم‌افزار نقاشی مایکروسافت در ویندوز 98 که آن زمان پینت‌براش (Paintbrush) نام داشت، به‌اندازه Paint 3D در ویندوز 10 چشم‌گیر و پرسروصدا نبود اما به‌روزرسانی‌های صورت گرفته در آن، بروز خلاقیت کاربران در بخش گرافیک را تسهیل کرد. کاربران پینت‌براش در ویندوز 98 برای نخستین بار توانستند فایل‌ها را علاوه بر فرمت BMP و PCX با فرمت‌ JPEG، GIF و PNG نیز ذخیره کنند.

شاید مایکروسافت آن روزها پیدایش پدیده‌ میم‌ها (اندیشه‌های فرهنگی همه‌گیر) اینترنتی را پیش‌بینی نمی‌کرد اما پینت‌براش کاری کرد تا تازه‌کارها نیز بتوانند برای خود فایل‌های متحرک GIF بسازند، سلفی‌های‌شان را ویرایش کنند، و میم بسازند.

ویندوز 98 نخستین نسخه ویندوز بود که از USB پشتیبانی می‌کرد، و البته مایکروسافت متعاقب آن پشتیبانی از USB را به نسخه‌های بعدی ویندوز 95 نیز اضافه کرد. ویژگی پلاگ‌اندپلی (Plug-and-play) یا «وصل کن و راه‌بنداز» ویندوز 98 را به سیستم‌عاملی پربارتر و خلاق‌تر تبدیل کرد که به کاربران اجازه می‌داد چاپگرها، صفحه‌کلیدها، ماوس‌ها و دیگر تجهیزات جانبی را سریع به کامپیوتر متصل و از آن‌ها استفاده کنند.

اگرچه مردم، تازه و تنها در برخی کشورها دارند از سرویس‌های کابلی تلویزیون خلاص می‌شوند، مایکروسافت با ویندوز 98 خود نشان داد که جایگزینی کامپیوتر به جای تلویزیون را از همان سال‌ها پیش‌بینی کرده بود. ویندوز 98 نه تنها نخستین ویندوزی بود که از پخش DVD پشتیبانی می‌کرد، بلکه با کارت یا اصطلاحاً تیونر تلویزیون نیز سازگار بود. به‌لطف پشتیبانی پلاگ‌اند‌پلی از USB کارت‌های تلویزیون مختلفی وارد بازار شد که کاربر با کمک آن می‌توانست کامپیوتر شخصی خود را به‌واسطه یک آنتن به تلویزیون تبدیل کند.

آری، ویندوز 98 برخلاف ویندوز 95 نسبت به نسخه پیش از خود، واسط کاربری نو و پرجلوه‌ای نداشت (واسط کاربری ویندوز 95 نسبت به ویندوز 3.1 واقعاً تحولی بنیادین محسوب می‌شد)، اما مایکروسافت بهبودهای مهمی در آن صورت داد که هنوز هم پس از گذشت 20 سال می‌شود اهمیت آن‌ها را درک کرد.