جایگاه ایران در باشگاه جهانی تولید کنندگان خودرو
طبق اعلام سازمان بین المللی وسایل نقلیه موتوری، خودرو سازی ایران در سال ۲۰۲۲ میلادی با سه پله صعود توانسته خود را به جایگاه شانزدهم تولید کنندگان خودروی دنیا برساند. بر اساس آمار موجود، تولید خودرو در ایران طی سال تحت بررسی از مرز یک میلیون دستگاه گذشته و از همین رو از کشورهایی مانند ایتالیا، آرژانتین، لهستان، پرتغال، بلژیک و اتریش پیشی گرفته است. آمار دقیق تولید خودرو در ایران طی سال ۲۰۲۲ میلادی و طبق اعلام سازمان بین‌المللی وسایل نقلیه موتوری، یک میلیون و ۶۴ هزار و ۲۹۸ دستگاه بوده که در مقایسه با سال ۲۰۲۱ رشد ۱۹ درصدی را تجربه کرده است. هر چند رشد تولید خودرو در ایران و بهبود جایگاه جهانی صنعت خودرو کشور فی نفسه اخبار مثبتی به شمار می‌روند، این اتفاقات الزاما به معنی وجود شرایط مناسب و رضایت بخش چه در حوزه کمی و چه از جنبه کیفی نیست.
خودرو سازی ایران در سال ۹۷ برای دومین بار در دهه ۹۰ تحریم شد و افت تولیدی سنگین را به خود دید. در ادامه اما خودرو سازان کشور توانستند رفته رفته از شوک‌های اولیه تحریم خارج شده و تولید را افزایش بدهند. این در حالی است که تولید هنوز هم به میزان دوران برجام و همچنین رکورد سال ۲۰۱۱ میلادی نرسیده است. خودرو سازی ایران در سال ۲۰۱۱ بالغ بر یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه انواع محصول را به تولید رساند، رکوردی که هنوز شکسته نشده است. همچنین در سال ۲۰۱۷ به عنوان آخرین سال برجام، تولید خودرو در کشور از مرز یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه گذشت ولی به رکورد سال ۹۰ نرسید.
بنابراین تولید خودرو در کشور طی سال ۲۰۲۲ میلادی در حالی سبب بهبود رتبه جهانی این صنعت شده که تیراژ در مقایسه با سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۷ به ترتیب حدود ۵۵۰ هزار دستگاه و ۴۵۰ هزار دستگاه کمتر بوده است. خودرو سازی ایران همچنین در سال ۲۰۱۱ توانست بهترین رتبه جهانی خود را به دست آورده و در رده سیزدهم بایستد. با توجه به این آمارها، خودرو سازی ایران با وجود بهبود عملکرد تولیدی خود در سال ۲۰۱۱ (در دوران تحریم) هنوز هم به رکوردهای قبلی دست پیدا نکرده است. به عبارت بهتر، هر چند خودرو سازان ایرانی توانسته‌اند آمار تولید خود را بهبود ببخشند، اما فاصله‌ای طولانی با عملکرد سال‌های قبل خود (تولید بالغ بر یک میلیون و ۶۴۰ هزار دستگاهی و قرار گرفتن در جایگاه سیزدهم جدول رده بندی تولید کنندگان بزرگ خودرو) دارند.
نکته دیگر این است که هر چند خودرو سازی در رده بندی جهانی از کشورهایی مانند ایتالیا و انگلستان پیشی گرفته، اما مسئله اینجا است که این موضوع تنها از نظر کمی بوده و از طرفی، با وجود بهبود آمار تولید، بازار خودروی کشور همچنان ملتهب بوده و با عدم تعادل بین عرضه و تقاضا مواجه است. این در حالی است که کشورهایی مانند انگلیس و ایتالیا تولید کمتری نسبت به ایران داشته‌اند، اما اوضاع بازار آنها هرگز شبیه ایران نیست. در بازار خودروی ایران منحنی قیمت طی بیش از چهار سال و نیم گذشته روندی به‌شدت صعودی داشته و این اتفاق در حالی رخ داده که تولید از سال ۹۸ به بعد و در مقایسه با سال ۹۷ (اولین سال تحریم) صعودی بوده است. با این حساب، حتی رشد تیراژ نیز نتوانسته بازار خودرو کشور را آرام کند. در کشورهایی مانند ایتالیا و انگلیس نیز البته رشد قیمت رخ داده، اما اولا بسیار کمتر از بازار خودروی ایران بوده و ثانیا ریشه در اتفاقات جهانی مانند کاهش تولید به دلیل همه گیری کرونا و همچنین کمبود ریز تراشه‌ها داشته نه انتظارات تورمی و رشد قیمت ارز (آنچه در ایران اتفاق افتاده است).
این موضوع را نیز نباید فراموش کرد که سطح کیفی خودروهای تولید ایران هرگز قابل مقایسه با تولیدات در کشورهایی مانند همین ایتالیا و انگلیس که تیراژ کمتری نسبت به ایران داشته‌اند، نیست. در این کشورها سطح کیفی تولیدات بسیار بالا است، به نحوی که مثلا در ایتالیا خودروهایی مانند فیات به تولید می‌رسد و انگلستان نیز خودرویی مانند بنتلی را در سبد محصولاتش دارد. در ایران اما سطح کیفی خودروهای تولیدی بسیار پایین‌تر از استاندارد جهانی است و شهروندان رضایت چندانی از کیفیت محصولات ندارند. بنابراین صرف اینکه تولید در خودرو سازی ایران بالاتر از کشورهایی مانند ایتالیا و انگلستان است، نمی‌تواند تمام واقعیت‌های موجود در این صنعت را نشان دهد.
چین در قله تولید خودرو
اما نگاهی بیندازیم به آمارهای منتشر شده از سوی سازمان بین المللی وسایل نقلیه موتوری در مورد آمار کلی تولید خودرو در جهان طی سال ۲۰۲۲ میلادی. آمارها نشان می‌دهند تولید خودروی جهان در سال ۲۰۲۲ با رشد ۶ درصدی نسبت به سال قبل از آن مواجه شده است. بر این اساس، تولید خودرو در کل دنیا طی سال میلادی گذشته به ۸۵ میلیون و ۱۶ هزار دستگاه رسیده است.
در این بین، تولید خودرو در انگلیس طی سال میلادی گذشته ۶ درصد کاهش یافته و به ۸۷۶ هزار دستگاه رسیده است. همچنین تولید خودرو در روسیه نیز با کاهش ۶۱ درصدی مواجه شده، به نحوی که روس‌ها تنها ۶۰۸ هزار دستگاه انواع خودرو در سال میلادی گذشته تولید کرده‌اند. در نتیجه حمله روسیه به اوکراین، بیشتر خودرو سازان خارجی از این کشور (روسیه) خارج شدند و این موضوع دلیل اصلی افت سنگین تولید در روسیه به شمار می‌رود. در بین دیگر کشورهای اروپایی، تولید خودرو در اسلواکی نیز با کاهش سه درصدی مواجه شده و به یک میلیون دستگاه رسیده است.
طبق آمارهای اعلامی، اما چین با اختلاف بسیار زیاد نسبت به آمریکا بزرگترین خودرو ساز جهان در سال ۲۰۲۲ بوده است. تولید خودروی چین در این سال ۲۷ میلیون و ۲۰ هزار دستگاه گزارش شده که البته تنها سه درصد نسبت به ۲۰۲۱ بیشتر بوده است. همچنین آمریکا با تولید ۱۰ میلیون و ۶۰ هزار دستگاه خودرو در رده دوم قرار گرفته است. ژاپنی‌ها نیز با تولید ۷ میلیون و ۸۳۵ هزار دستگاهی رده سوم جهان را به خود اختصاص داده‌اند. کشورهای هند، کره جنوبی، آلمان، مکزیک، برزیل، اسپانیا، تایلند، اندونزی، فرانسه، ترکیه، کانادا و چک نیز به ترتیب رتبه‌های چهارم تا پانزدهم را در رده بندی بزرگترین خودرو سازان جهان تصاحب کرده‌اند.
.jpg){kind=small}
