تست آنتی‌بادی ویروس کرونا ممکن است برای برخی از مبتلایان قبلی منفی باشد
مصونیت در برابر کووید-۱۹ یکی از داغ‌ترین مباحث موجود در محافل علمی است ولی ویروس کرونا آن‌قدر تازگی و ناشناختگی دارد که هنوز نتوانسته‌ایم به مهم‌ترین سوال مربوط به آن پاسخ بدهیم: آیا ابتلای مجدد به SARS-CoV-2 ممکن است؟ پیش‌تر در مقاله‌ای به شما گفتیم که صرف‌نظر از پاسخ به این سوال، می‌توانیم امیدوار باشیم که کشف واکسن بتواند این بیماری را از بین ببرد. عده‌ای از محققان معتقدند که مصونیت طبیعی ناشی از ابتلا به ویروس کرونا می‌تواند حدود شش تا دوازده ماه باقی مانده و بعد از بین برود.
از سوی دیگر، محققان در تلاش‌اند تا تعداد واقعی مبتلایان ویروس کرونا را از طریق تست‌های آنتی‌بادی شناسایی کنند. وجود این آنتی‌بادی‌ها در بدن مبتلایان قبلی گواه آشکاری است که نشان می‌دهد سیستم ایمنی بدن ویروس کرونا را نابود کرده و آماده مقابله مجدد با کووید-۱۹ است. با این حال، گزارش‌هایی وجود دارد که از کاهش تعداد آنتی‌بادی در بازه زمانی سه ماهه پس از ابتلای اولیه خبر می‌دهد. البته همان طور که در مقاله قبلی گفتیم، کاهش تعداد آنتی‌بادی لزوما به معنای از بین رفتن مصونیت نیست و بدن می‌تواند در صورت نیاز آنتی‌بادی‌های بیشتری را برای مقابله مجدد با ویروس‌ها تولید کند.
بدن سلول‌های T مخصوصی دارد که در این مواقع وارد عمل شده و در مقابل ویروس ایستادگی می‌کنند. ولی تست‌های آنتی‌بادی این سلول‌ها را شناسایی نمی‌کنند. برای شناسایی سلول‌های T باید تست متفاوتی انجام داد که پیچیدگی بیشتری دارد. تحقیق جدید دانشگاه آکسفورد نشان می‌دهد که تست‌های آنتی‌بادی در شناسایی افرادی که به نمونه‌های ملایم ویروس کرونا مبتلا شده‌اند موفق عمل نمی‌کند، به همین خاطر، این مسئله می‌تواند مشکلات مهمی را در نتیجه‌گیری‌ها به‌وجود بیاورد.
افرادی که به نمونه‌های ملایم کووید-۱۹ مبتلا شده‌اند لزوما فاقد مصونیت نیستند. مشکل این‌جاست که نتیجه تست‌ها در حال حاضر از نمونه‌هایی به دست می‌آید که از مبتلایان علامت‌دار و با شرایط حاد گرفته شده؛ یعنی کسانی که معمولا در بیمارستان بستری و نیازمند مراقبت‌های درمانی بوده‌اند.
تحقیق دانشگاه آکسفورد بر روی بیش از ۹ هزار کادر درمان صورت گرفته و نشان می‌دهد که شمار قابل توجهی از افراد علی‌رغم ابتلای احتمالی به ویروس از تست آنتی‌بادی پاسخ منفی گرفته‌اند. محققان نشانه اصلی ابتلا به کووید-۱۹ را از دست رفتن ناگهانی حس چشایی و بویایی قرار داده‌اند. آن‌ها می‌گویند کسانی که این نشانه را داشته‌اند معمولا در تست کووید-۱۹ مثبت شده‌اند. با این حال، همه کسانی که به این ویروس مبتلا شده‌اند این نشانه را نداشته‌اند. به همین دلیل است که همچنان برای تشخیص صحیح بیماری باید از تست PCR استفاده کرد.
تحقیق دانشگاه آکسفورد نشان می‌دهد که از میان ۹۰۳ نفری که در تست آنتی‌بادی مثبت شده‌اند، ۴۷ درصدشان دچار از دست رفتگی حس چشایی یا بویایی بوده‌اند. ولی گروهی از افراد هم بوده‌اند که از تست آنتی‌بادی جواب مثبت نگرفته‌اند، و مطابق فرضیات قبلی این یعنی به ویروس کرونا مبتلا نشده‌اند. اما ۳۰ درصد از افراد همین گروه می‌گویند دچار از دست رفتگی حس چشایی یا بویایی بوده‌اند. این رقم بزرگ‌تر از آن است که بتوانیم آن را با ابتلا به بیماری‌های دیگری که می‌توانند منجر به از دست رفتن حس چشایی یا بویایی شوند توضیح دهیم.
محققان می‌گویند فقط حدود ۳ درصد از کسانی که به سایر انواع سرماخوردگی مبتلا می‌شوند از زوال حس چشایی یا بویایی خبر می‌دهند. دکتر تیم واکر، پیرامون نتایج این تحقیق در گفتگو با نشریه تلگراف گفت: «می‌توانید ببینید که زیر حد استاندارد، تعداد افرادی که دچار از دست رفتگی حس چشایی یا بویایی شده‌اند افزایش می‌یابد، و این یعنی آستانه استاندارد تست افرادی را که دچار سطح ملایمی از بیماری شده بودند نادیده می‌گیرد. البته همچنان شمار زیادی از افراد هم هستند که هیچ علامتی نداشته‌اند و در عین حال در بدن خود آنتی‌بادی دارند.»
این مطالعه همچنین نشان داد که ۳۸۷ نفر از افرادی که تست آن‌ها زیر این آستانه بوده علامتی نداشته‌اند. این‌ها مبتلایان بی‌علامت کووید-۱۹ هستند، ولی محققان نمی‌توانند نشان دهند که این افراد به ویروس مبتلا شده‌اند. دانشمندان از چند تست آنتی‌بادی از جمله تست مرکز Abbott استفاده کرده‌اند که یکی از چهار مرکز تست آنتی‌بادی در بریتانیاست. نتایج نشان می‌دهد که این تست کمتر از چیزی که در حال حاضر تصور می‌شود حساسیت دارد.
طبق اعلام محققان، حساسیت تست آنتی‌بادی به جای ۹۸ درصد حدود ۸۷ درصد است. به‌عبارت دیگر، تست آنتی‌بادی بسیاری از مبتلایان کووید-۱۹ را جا می‌اندازد. دلیل این اتفاق هم احتمالا واضح است، چون این تست بر روی افرادی انجام می‌شود که بیماری علامت‌دار داشته‌اند و معمولا کارشان به مراکز درمانی کشیده شده است. دانشمندان می‌گویند نمونه‌های دریافتی از مبتلایان بی‌علامت یا ملایم ویروس کرونایی که تست PCR ابتلای آن‌ها را تایید کرده، می‌تواند به بهبود تست‌ها کمک کند تا محققان راحت‌تر مبتلایانی را که دارای سطح پایین‌تری از آنتی‌بادی هستند شناسایی کنند.
از سوی دیگر، استفاده از تست‌ها به نحوی توصیه شده است که پاسخ مثبت غلط (False Positive) را به حداقل برساند. اگر به افرادی که مبتلا نشده‌اند بگوییم در بدنشان آنتی‌بادی دارند، ممکن است حس کاذبی از امنیت را به آن‌ها القا کنیم و باعث شویم که این دسته از افراد راحت‌تر بیمار شوند. گذرنامه‌ای برای مصونیت وجود ندارد، اما افراد در هر صورت ممکن است برای فعالیت‌ها یا سفرهای خود به نتایج این تست‌ها اتکا کنند.
دولت بریتانیا در واکنش به این تحقیق اعلام کرد: «ما هنوز نمی‌دانیم که وجود آنتی‌بادی به معنای مصونیت در برابر ابتلای دوباره به ویروس کروناست یا جلوی انتقال آن را می‌گیرد.» سخنگوی وزارت سلامت و بهداشت اجتماعی بریتانیا گفت: «تست آنتی‌بادی بخش مهمی از استراتژی آزمایشی ماست چون به ما کمک می‌کند تا بفهمیم کووید-۱۹ چگونه در کشور شیوع پیدا می‌کند.»
با این همه، اگر تحقیق دانشگاه آکسفورد تایید شود، تست آنتی‌بادی نمی‌تواند به مسئولان دولتی کمک کند تا از چگونگی شیوع ویروس در جامعه مطلع شوند. تحقیق جدید این دانشگاه به‌صورت آنلاین در ژورنال medRxiv منتشر شده اما هنوز توسط مرجع دیگری به ارزیابی نرسیده است.
