آلودگی ناشی از سایش لاستیک‌ها 1000 برابر گازهای خروجی خودرو؟

وقتی سخن از آلایندگی خودروها به میان می‌آید، عمدتا بر دود و گاز خروجی اگزوز‌ها تمرکز می‌شود. این روزها که موضوع اعمال محدودیت و ممنوعیت‌‌ در فروش خودروهای بنزینی و دیزلی در آینده نزدیک شکل جدی‌تری به خود گرفته است، گرایش به خودروهای برقی و دیگر منابع نیروی رانشی رو به افزایش نهاده است. اما با آلودگی ناشی از لاستیک‌‌‌ها یا تایرهای خودرو چه باید کرد؟

تاکنون درباره آلایندگی لاستیک خودرو بحثی جدی صورت نگرفته است، اما بررسی‌های شرکت پژوهشی Emissions Analytics نشان می‌دهد که آلودگی ناشی از سایش لاستیک‌ گاهی 1000 برابر دودی است که خودروهای سوخت فسیلی در هوا منتشر می‌‌کنند.

ریزماده‌های خطرناکی که لاستیک خودروها روی زمین به‌جای می‌گذارند، نگرانی‌های زیست‌محیطی را افزایش داده است. با افزایش تردد وسایل نقلیه سنگین‌تر از جمله خودروهای شاسی‌بلند، وضعیت بدتر می‌شود؛ افزایش وزن خودروهای برقی نیز مشکل را مضاعف می‌کند.

عجیب است که برای محدودترسازی گازهای خروجی وسایل نقلیه مقررات مشخصی وضع شده و میزان گاز خروجی خودروها چنان تحت نظارت است که خودروهای امروزی ذرات معلق بسیار کمی در هوا منتشر می‌کنند، اما برای کاهش آلودگی ناشی از ]سایش[ لاستیک‌‌ها یا حتی ترمز وسایل نقلیه هنوز مقرراتی وضع نشده است.

برای مثال، طبق استاندارد یورو 5 و یورو 6، گاز خروجی وسایل نقلیه‌ با موتور تزریق مستقیم (direct injection)، نباید از 0.0045 گرم بر کیلومتر فراتر رود؛ حال آن‌که Emissions Analytics با یک دستگاه خودروی هاچ‌بک که لاستیک‌های آن نو و بادشان تنظیم شده بود آزمایشی صورت داد و دریافت که این خودرو 5.8 گرم بر کیلومتر آلودگی ایجاد می‌کند. اگر را‌ه‌ها ناهموار، باد لاستیک ناکافی و کیفیت لاستیک نازل باشد، مشکل بسیار بزرگ‌تر می‌‌شود.

ریچارد لوفت‌هاوز، پژوهشگر ارشد Emissions Analytics می‌گوید، وقت آن است که برای کنترل آلودگی‌ ناشی از سایش لاستیک و ترمز خودرو نیز فکری شود. آزمایش‌های اولیه آن‌ها نشان می‌دهد، مقدار ذرات معلق آلوده‌‌‌ای که از سایش لاستیک به جای می‌ماند، می‌تواند 1000 برابر گازهای خروجی خودرو باشد.

ترسناک‌تر آن‌که از سال‌ها پیش بر میزان گازهای خروجی وسایل نقلیه نظارت‌های شدیدی اعمال می‌شود، اما درخصوص سایش لاستیک‌ها هیچ مقرراتی وضع نشده است. ضمنا با رشد فزاینده فروش خودروهای سنگین‌تری همچون شاسی‌بلندها و خودروهای برقی که با باتری کار می‌کنند، مشکل آلاینده‌های غیر گاز خروجی (اصطلاحا NEE مخفف non-exhaust emission) بسیار جدی شده است.

نیک مولدن، مدیرعامل  Emissions Analytics می‌افزاید، یکی از راه‌های کاهش این آلودگی‌ها به‌کارگیری لاستیک‌های باکیفیت‌تر و کافی بودن باد لاستیک‌هاست. ضمنا شاید لازم باشد صنعت خودروسازی در پی راه‌هایی باشد تا وزن وسایل نقلیه را کاهش دهد. آنچه مسلم است، ضرورت تغییر وضع فعلی است.