پلی استور گوگل در حال حاضر بیش از 2.2 میلیون اپ در اختیار دارد و با اختلاف کمی بالاتر از اپ استور اپل قرار گرفتهاست. اما چرا با وجود رقابت سنگين اين دو شرکت، گوگل بر اين تعداد بيشتر اپ مانور نمیدهد؟ نظريه ما اين است: اين تعداد اپ نه تنها موفقيت نيست، بلکه فاجعه است و گوگل بزرگ نيز آن را میداند. دليل فاجعهبودن آن نيز بهدردنخور بودن بخش اعظم اين اپهاست.
تعجب میکنيد اگر بدانيد به دليل نظارت ضعيف گوگل بر فرايند بررسی اپ، چه اپهای افتضاحی در گوشه و کنار پلی استور وجود دارد. کافی است يک اپ نيمهمحبوب را جستجو و در صفحه اسکرول کنيد. تعداد زيادی اپ مشابه با توضيحات زياد و افزونههای بهدردنخور میبينيد که حضورشان هيچ فايدهای ندارد. هرکدام از اين اپها بايد از زير نظر دستگاه بررسی گوگل بگذرد ولي گويا اين فرآیند بيدردسر و آسان است. اجازه دهيد از اتفاقاتی که بدافزارها در طول زندگي کوتاه اندرويد رقم زدهاند، بگذريم.
مشکلاتی که گفتیم مهماند، اما ارزش بحث و گفتگو ندارند. بحث ما بر سر چیز دیگری است.
اپهای خاصی وجود دارد که با وجود فريب کاربران خود، محبوبيت بالايی دارند. اصطلاحا اين اپها را پاککننده (Cleaner)، سرعتدهنده (Booster) و آنتیويروس (Antivirus) مینامند. به ليست اپهايی که بيشترين تعداد نصب و بالاترين امتياز را در بازارهای اپ دارند، نگاهی بيندازيد. حضور اين اپها در اين ليست کمي مشکوک به نظر میرسد، به همين دليل در اين مقاله به بررسی چگونگی کارکرد و دليل محبوبيت اين اپها میپردازيم.
اين اپها چندان آش دهانسوزی هم نيستند!
شايد بررسیهای ما زياد علمی نباشد، اما همه اپهایی که تست کرديم، برای راحتی کاربر طراحی شدهاند، در حالی که قابليت مفيدی ارائه نمیدهند. البته اگر شما تبليغات مزاحم را مفيد بدانيد، اين اپها با قدرت تمام به کار خود ادامه میدهند!
از زمانی که اينترنت به وجود آمد، افراد زيادی سعي کردند از عدم آگاهي فنی مردم سوءاستفاده کنند، پس وجود چنين اپهای کلاهبرداری عجیب نيست. BonziBuddy را بخاطر داريد؟ اين نرمافزار در قالب يک ميمون بنفش به کاربران در جستجوی بهتر در وب کمک میکرد. همچنين ابزار تبليغاتی بود که دسکتاپ کاربران را با آگهیهای مزاحم به سطل زباله تبديل میکرد.
داستان ما هم مشابه همين قضيه است، فقط خوشبختانه ميمونی ندارد. اين اپها خود را به عنوان ابزاری مفيد تبليغ میکنند، در حالیکه وسيلهای برای تبليغات هستند.
خب به نظر میرسد گوگل بايد از شر اپهای کلاهبردار خلاص شود، اينطور نيست؟ پس چرا نمیشود؟ تصوير زير را ببينيد:
سادهلوحانه است اگر فکر کنيم شرکت چند ميليارد دلاری به کاربرانش اهميت میدهد. اين اپها مقدار زيادی پول پارو میکنند و بخشی از آن را به حساب بزرگترين تبليغدهندهشان يعنی گوگل میريزند. پس طبيعی است که اين اپها را بدون توجه به نظر کاربران ترويج کند.
غمانگيزترين بخش ماجرا اين است که کاربران از اين کار بدشان نمیآيد. با نگاهی به بخش نظرات کاربران، میتوان حجم بالایی از توصيههای غلط و ستارههای مثبت را ديد که حجم زيادی از آنها نيز جعلی است. تعداد کمی از افراد آگاه، امتياز تک ستاره دادهاند و توصيههای صحيح کردهاند.
در یک مورد واقعی، کاربر از ماهيت تبليغاتی بودن اپ Cleaner باخبر میشود و امتياز تک ستاره میدهد. سازنده آن اپ با يک ايميل مبهم و نه چندان قانعکننده، به راحتي نظر کاربر را برمیگرداند و به اينصورت امتياز بالا میگيرد. بيشتر اين اپها با تبليغ اينکه شما در خطريد و با نصب اين اپ، گوشی خود را نجات میدهيد، کاربر جذب میکنند و برنامه تبليغاتی را به خورد آنان میدهند.
افراد زيادی مشتاق استفاده از اين اپهای کلاهبردارند و اين تنها مختص گوگل و اکوسيستمش نيست. چندين سال پيش، کامپيوتر بدون آنتیویروس را به اينترنت متصل نمیکردند، زيرا نگرانی فکریای وجود داشت که میگفت هميشه يک تهديد اينترنتی وجود دارد يا هميشه يک نفر قصد ورود به سیستم شما را دارد. اينگونه اپها نيز از همين ترفند برای پیشرفت خود استفاده میکنند.
بررسی 5 اپ Cleaner و نقاط قوت و ضعفشان
ما 5 اپ پاککننده (Cleaner) را بررسی کرديم که طبق آمار AppAnnie بيشترين تعداد دانلود را داشتند. هر اپ را روی گوشي Blu Vivo XL با اندرويد 5.1 نصب کرديم. ترافيک مصرفی اپها را با استفاده از Fiddler، ابزار رايگان برای آناليز مصرف اینترنت، اندازه گرفتيم. چند دقيقهای با هر اپ گذرانديم و بيشتر ويژگيهای تبليغشده را امتحان کرديم، به جز آنهايي که نياز به ساخت حساب کاربری يا نصب اپ جداگانهای داشتند.
Clean Master
Clean Master معروفترين اپ در اين زمينه است که توسعهدهنده نه چندان مشهور چينی، چيتا موبايل، آن را ساخته. ويژگیهای تبليغشده آن شامل پاککننده فايلهای بدردنخور، افزايش سرعت گوشی، آنتیويروس، خنککننده پردازنده و غيره است! از جمله قابليتهای در دسترس آن ميتوان به تبليغات درون اپ، تبليغات در صفحه دوم قفل، تبليغات در صفحات وب هنگام فعالبودن ويژگی Safe Browsing و ویدیوهای تبلیغاتی اشاره کرد. البته این اپ چند ویژگی خوب دارد که میتوان نقطه قوت آن در نظر گرفت. اما این نقاط قوت و ضعف همه با دروغهایی که درباره قابلیت پاککردن فایلهای بیهوده و خنککننده پردازنده گفته شده است، زیر سوال رفتهاند. در آزمایشی که انجام شد، متوجه شدیم این اپ به سایتهای مستهجن و قمار لینکهایی داده است.
DFNDR
گویا دنیای ریاضی با ورود DFNDR دچار تغییر و تحول شدهاست! این اپ قرار بود 700 مگابایت حافظه در حال استفاده رم را کاهش دهد، در حالیکه پس از انجام فرآیند، تغییری را شاهد نبودیم. همین قضیه درباره ابزار پاککننده فایلهای بیهوده آن نیز صدق میکند. با اینحال، آنتیویروس آن مقداری اطلاعات به وبسرویسی مخصوص میفرستد که البته اسکن آن نیز شامل تبلیغات هم میشود. یک کاربر پلی استور تبلیغات پاپآپ این اپ را خوب توصیف کردهبود!
Junk Cleaner
Junk Cleaner یکی از دو اپی است که با یک اسم در لیست ما قرار گرفتهاند. این اپ ظاهرا از افزایش کاربر بدش میآید، چرا که خود را از لیست برنامههای پلی استور حذف کرده و بطور انحصاری از طریق یک نوتیفیکیشن در دسترس است. یکی از ویژگیهای جالب توجه آن تفاوت 436 با 4.36 مگابایت است که این اپ، کاماگذاری را اشتباه انجام داده و احتمالا در بهروزرسانیهای آینده رفع خواهد کرد. این اپ قابل ستایش نیست و ما فقط به توضیحات صفحه خود اپ بسنده میکنیم: بسیاری از کاربران اندروید هنگام استفاده از گوشی همراه خود از لگها و حافظه ناکافی رنج میبرند، اگر دنبال یک اپ پاککننده برای گوشی خود هستید، Junk Cleaner یک انتخاب خوب است. رایگان است، امتحانش کنید.
SUPO Security
اپ بسیار امنی که بعد از استفاده اول، غیرقابل دسترس میشود. ما مجبور شدیم این اپ را دوبار نصب کنیم، دفعه اول به نحوی دسترسی به پلی استور را مسدود کرد و تمام آثار خود را از بین برد، هرچند خدمات پسزمینه خود مانند پینگکردن به QQ، یک سرویس چت معروف چینی، در هر دو ثانیه را برجای گذاشت. خیلی از کاربران نیز گزارش کردهاند پس از نصب این اپ، تعداد زیادی پیشنهاد نصب اپهای دیگر دریافت کردهاند، البته ما این تجربه را نداشتیم. از طرف دیگر، حذفکردن این اپ هم دشوار است. هنگام نصب، این اپ دسترسی به فعال و غیرفعالسازی اپها را میگیرد و کار را سخت میکند.
Junk Cleaner / Junk Cleaner Lite
به گفته توسعهدهنده: «Junk Cleaner بطور حرفهای عملکرد دستگاه را بهینه میکند و گوشی شما مثل روز اول کار خواهد کرد.» با نسخه لایت این اپ شروع کنید، تا به سرعت متوجه شوید که قابلیتهای بیشتری نیاز دارید. گرچه همان قابلیتهایی هم که در نسخه لایت دیده میشود، تبلیغات است. درست مانند Clean Master، این اپ هم به سایتهای مشکوک لینک داده، تبلیغ پاپآپ دارد و صفحه قفل دوم آن پر از تبلیغ است. علاوه بر این ویژگیهای جالب، این اپ کمتر از میزان واقعی رم مورد استفاده را نشان میدهد و در جهت معکوس بهینهسازی گوشی گام برمیدارد.
جمعبندی
متاسفانه خیلی از افراد به دلیل رتبه بالای این اپهای کلاهبردار، که با ترویجشدن توسط گوگل و از پیش نصبشدن توسط شرکتهای گوشیساز به وجود آمده، به آنها اعتماد میکنند. با اینکه ما فقط 5 مورد از این اپهای به ظاهر پاککننده را بررسی کردیم، تعداد بسیار زیادی از اینگونه اپها وجود دارد. درنهایت همچنان به شما توصیه میکنیم از این قبیل اپها استفاده نکنید.