همانند جویی صرفا بر عهده ایرانداک است
به نقل از ایسنا در قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی مصوب سال ۱۳۹۶، وظیفه مشابهت یابی بر عهده پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) گذاشته شده است و عنوان شده که باید پروپوزالها، پایاننامهها و رسالههای دانشجویان تحصیلات تکمیلی فاقد طبقه بندی در سامانههای اطلاعاتی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) ثبت و همانند جویی شوند. ولی در آیین نامه اجرایی این قانون که در سال ۱۳۹۸ به تصویب هیئت وزیران رسید، در تعریف ایرانداک، عبارت پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران و همتراز آن (حسب مورد) مطرح شده است. همین عدم تطابق در قانون و آیین نامه اجرایی باعث شد که مؤسساتی مانند دانشگاه آزاد اسلامی اقدام به راه اندازی سامانهای جداگانه برای همانند جویی و مشابهت یابی کنند.
راه اندازی سامانه مشابهت یاب نیازمند یک بانک اطلاعاتی وسیع است که بتوان با جستجو در آن بانک اطلاعاتی میزان مشابهت یک پروپوزال، پایاننامه و یا رساله را با دیگر پایاننامهها و رسالهها مشخص کرد تا از این طریق از سرقت علمی و کپی کاری علمی جلوگیری شود.

چندی پیش دانشگاه آزاد اسلامی از راه اندازی سامانه مشابهت یاب برای دانشجویان این دانشگاه خبر داد و دکتر محمد علی اکبری؛ معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی در پاسخ به این سوال که آیا این اقدام خلاف قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی است یا نه؟ گفت: در آییننامه اجرایی عنوان شده ایرانداک و یا سامانههای مشابه آن؛ بنابراین از نظر قانون این اقدام مشکلی ندارد.
دکتر محمد حسنزاده، رییس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) نیز در پاسخ به ادعای دانشگاه آزاد اسلامی مبنی بر این که در آیین نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی (مصوب سال ۱۳۹۸ در هیئت وزیران) عنوان شده که همانند جویی میتواند از طریق ایرانداک و سامانههای همتراز انجام گیرد، گفت که این بحث مربوط به قانون نیست. اگر ما قانون مصوب مجلس شورای اسلامی را مبنای عمل قرار دهیم، در آنجا به صورت شفاف عنوان شده که همانند جویی باید توسط پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) انجام شود و موارد دیگری وجود ندارد.
وی در مورد عدم تطابق قانون و آییننامه اجرایی، اظهار کرد که به دلیل عدم مطابقت آیین نامه اجرایی با نص قانون، لازم است که آیین نامه اجرایی به زودی اصلاح شود. امیدواریم این مورد اصلاح شود تا آیین نامه اجرایی نیز این مشکل را نداشته باشد.
دکتر مرتضی فرخی، معاون حقوقی و امور مجلس وزیر علوم در مورد این عدم تطابق، خبر از اصلاح آیین نامه اجرایی این قانون داد و گفت: در هفته گذشته آیین نامه اجرایی این قانون اصلاح شد و مقرر شد که همانند جویی به عهده ایرانداک باشد. طبیعتا شیوهنامههای آن نیز اصلاح میشود و مرجع همانند جویی در آثار علمی، صرفا ایرانداک خواهد بود.
وی با بیان اینکه با سامانههای مشابه سامانه همانند جوی ایرانداک برخورد خواهد شد، گفت که قطعا برخورد خواهد شد. چرا که سامانههای دیگر مبنای قانونی ندارند و تمامی موضوعات همانند جویی به ایرانداک ارجاع خواهند شد.
معاون حقوقی و امور مجلس وزارت علوم در مورد زمان ابلاغ شیوهنامهها، اظهار کرد: این شیوهنامهها تا هفته دیگر ابلاغ خواهند شد.