اینتل و پایانی بر داستان ایتانیوم!

زمانی که اینتل نخستین پردازنده ایتانیوم خود را در سال 2001 عرضه کرد، به آن امیدهای زیادی داشت: قرار بود این تراشه 64 بیتی نقطه پایانی باشد بر معماری قدیمی x86 که بیش از بیست سال کامپیوترهای شخصی را در سیطره خود گرفته بود. اما آینده آن‌گونه که پیش‌بینی می‌شد رقم نخورد و کار را به جایی رساند تا اینتل رسماً خاتمه داستان ایتانیوم را اعلام کند. طبق اعلام اینتل، ایتانیوم‌های کنونی بازار یعنی سری 9700 آخرین مدل از این خانواده خواهندبود. به این ترتیب، شرکت HPE (هیولت پاکارد اینترپرایز) تنها مشتری عمده این پردازنده‌ها محسوب می‌شود؛ شرکتی که در سال 2015 با جدا شدن از ابرشرکت HP (هیولت پاکارد) و با تمرکز بر حوزه‌های حرفه‌ای و تجاری تشکیل شد. از ایتانیوم‌های سری 9700 در سرورهای بسیار اطمینان‌پذیر HPE Integrity i6 استفاده می‌شود.

پردازنده‌های خانواده ایتانیوم در اصل توسط اچ‌پی ساخته شدند اما سپس اینتل نیز در توسعه آن‌ با اچ‌پی همکاری کرد. اگرچه این تراشه‌های 64 بیتی در آغاز، سرورهای پیشرفته و کامپیوترهایی با کاربردهای علمی و فنی را بازار هدف خود قرار داده بودند، پس از مدتی بازار کامپیوترهای شخصی خانگی نیز در دستور کارشان قرار گرفت. اما اوضاع آن‌گونه که تصور می‌شد پیش نرفت. ایتانیوم‌های اولیه در مصرف برق ولع زیادی داشتند؛ علاوه بر این AMD نیز که پیش از عرضه ایتانیوم توانست پردازنده 64 بیتی x86 خود را به بازار عرضه کند، برنامه‌های اینتل را مختل کرد زیرا مشتریان با خود می‌گفتند که وقتی می‌توان بدون بروز مشکل در نرم‌افزارهای فعلی، از مزیت‌های یک تراشه 64 بیتی با همین معماری موجود (x86) بهره برد، چرا باید به استقبال معماری جدید ایتانیوم (و ناسازگاری‌های کم و بیش آن با نرم‌افزارهای فعلی) رفت. چنین شد که اینتل نیز به ناچار با عرضه تراشه‌های 64 بیتی x86 خود، به AMD پاسخ داد. هرچه پردازنده‌های دو شرکت به‌سرعت بازار را قبضه می‌کردند، به همان نسبت ایتانیوم به حاشیه می‌رفت. این اوضاع، تمام امیدهای ایتانیوم را که برای بقای خود به حمایت گسترده شرکت‌های بزرگ احتیاج داشت نابود کرد. مایکروسافت پس از سال 2010 به پشتیبانی ویندوز از ایتانیوم پایان داد. اوراکل نیز در سال 2011 توسعه نرم‌افزارهای خود برای پردازنده‌های ایتانیوم را متوقف کرد که البته با شکایت اچ‌پی در دادگاه، به پرداخت 3 میلیارد دلار خسارت محکوم شد. البته این اوضاع الزاماً برای اینتل شکست محسوب نمی‌شد زیرا این شرکت بیشترین تمرکز خود را به پردازنده‌های چندین هسته‌ای زیون (Xeon) معطوف کرد که اغلب گزینه مطلوب همین بازار بود.

و بدین سان ایتانیوم پس از مدتی برای همیشه صحنه را ترک خواهدکرد. اما کسانی که تا پیش از این مشتری ایتانیوم بودند و از نرم‌افزارهای سازگار با این پردازنده‌ها استفاده می‌کردند باید چه کنند؟ HPE می‌گوید، کانینترهای مجازی‌سازی ویژه‌ای را عرضه خواهدکرد که با آن‌ها می‌توان نرم‌افزارهای مبتنی بر پردازنده‌های ایتانیوم را تحت لینوکس روی سرورهای x86 نیز اجرا کرد. به این ترتیب، شرکت‌ها تقریباً به‌راحتی می‌توانند از تبعات این دگرگونی مصون بمانند.

توقف تولید ایتانیوم از واقعیت دیگری نیز حکایت دارد و آن این‌که اینتل تا چه اندازه در 16 سال اخیر تغییر کرده است. این شرکت که روزگاری بر رهبری دنیای رایانش‌های سنگین متمرکز بود، اکنون می‌کوشد تا از حوزه کامپیوترهای شخصی فراتر رود. وقتی آینده بیشتر به سمت پهپادها، پوشیدنی‌ها و اینترنت اشیاء پیش می‌رود، چرا باید منابع شرکت را به سمت پردازنده‌های قدرتمند سرور سرازیر کرد؟ تراشه‌های سرور به این زودی‌ها کنار نخواهندرفت اما بدیهی است که اینتل برای خرج کردن پول‌هایش راه‌های بهتری دارد.