در پردازنده‌های جدید، ترانزیستورها به جای کوچک‌تر شدن سه‌بعدی می‌شوند

ممکن است نام قانون مور به گوشتان خورده باشد. مور یکی از بنیان‌گذاران شرکت اینتل بود که در سال 1965 نظریه‌ای ارائه کرد که به طور خلاصه به این شرح است: تعداد ترانزیستورهای روی یک تراشه با مساحت ثابت، هر دو سال تقریبا دو برابر می‌شود.

این نظریه آنقدر به واقعیت نزدیک شد که کم کم تبدیل به قانون شد؛ قانونی که البته همواره صحیح نبود، اما یک حقیقت را در دنیای نیمه‌رساناها مشخص می‌کرد: سازندگان‌ چیپ‌ست‌ها همواره به دنبال راهی برای کوچک کردن اندازه ترانزیستورها و ساخت چیپ‌های قدرتمندتر، بدون افزایش سایز تراشه یا انرژی مورد استفاده آن‌ها هستند. با تمام این‌ها ممکن است این کاهش اندازه ترانزیستورها به زودی متوقف شود. این را شرکت‌های بزرگ سازنده چیپ‌ست می‌گویند.

«انجمن صنعت نیمه‌‌هادی»، که شامل شرکت‌هایی مانند IBM و اینتل است، اخیرا نقشه راهی منتشر کرده که می‌گوید احتمالا تا سال 2021 روند کوچک‌سازی ترانزیستورها متوقف می‌شود. به زبان ساده‌تر، احتمالا تا آن سال آنقدر ترانزیستورها کوچک می‌شوند که کوچک‌تر کردن آن‌ها دیگر از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر نیست و شرکت‌ها نخواهند توانست از عهده هزینه‌های آن بربیایند. در عوض احتمال می‌رود که تولیدکنندگان بر چیپ‌ست‌های سه‌بعدی تمرکز کنند که تکنولوژی جدیدی است و از فضا استفاده بهتری می‌کند.

شواهدی هست که این پیش‌بینی را تایید می‌کند. تعداد شرکت‌هایی که برای رقابت در ساخت چیپ‌ست توانایی مالی دارند روز به روز در حال کاهش است. اینتل، GlobalFundries (شریک تجاری پیشین AMD)، سامسونگ و TSMC تنها بازیگران بزرگی هستند که در این رقابت باقی مانده‌اند و تضمینی هم وجود ندارد که تمام آن‌ها در آینده به فعالیت در این صنعت ادامه دهند. اینتل چندی پیش سرعت توسعه پردازنده‌های خود را کاهش داد و این نتیجه آن است که کوچک کردن اندازه ترانزیستورها بسیار سخت شده است.

البته اینها بدان معنا نیست که تا 5 سال آینده قانون مور از رده خارج می‌شود. استفاده از چیپ‌های سه‌بعدی و روش‌های دیگر می‌تواند همچنان قانون مور در مورد دو برابر شدن پیچیدگی چیپ‌ست‌ها را زنده نگه دارد. از طرفی دیگر باید توجه کرد که این تنها یک نقشه راه (Roadmap) است و هیچ تضمینی وجود ندارد که به حقیقت بپیوندد. پیش از این نیز بارها پیش‌بینی شده بود که به زودی شاهد پایان عصر پیشرفت چیپ‌ها خواهیم بود و بارها این پیش‌بینی به وقوع نپیوست. درنهایت موضوع اصلی این است که احتمالا غول‌های صنعت نیمه‌‌هادی ‌ها باید نحوه افزایش پیچیدگی چیپ‌ست‌های خود را تغییر دهند.