نبرد تاج‌وتخت - بخش هفتم - شکست گوگل در حفظ حریم شخصی کاربران اندروید

گوگل تنها در مدیریت و حفظ امنیت پلتفرم خود ضعیف نیست. از آنجایی که این شرکت به جای فروش نرم افزار (همانند مایکروسافت و فروش ویندوز) و یا سخت افزار (همانند اپل و فروش محصولاتی نظیر رایانه‌های Mac، آیپاد، آیفون و آیپد) بیشتر در آمد خود را از طریق تبلیغات بدست می‌آورد، بنابراین طبیعتا محصولاتی طراحی می‌کند که می‌توانند از داده‌های شخصی کاربر استفاده کنند و علایق و فعالیت‌های او را زیر نظر بگیرند تا در نتیجه تبلیغات به صورت هدفمند به کاربر مربوطه ارسال شود.

۱۳۹۴/۴/۱۳

شرکت اپل اخیرا توجه خود را به امنیت و حفظ حریم شخصی کاربران خود دو چندان کرده است. شرکت اپل نیز نرم افزارهایی را که کاربر از اپ استور دانلود می‌کند زیر نظر گرفته و با توجه به نوع آن برنامه‌های تبلیغاتی موسوم به iAd را به کاربرانی خاص پیشنهاد می‌دهد. این تبلیغات با هدف کسب درآمد نیست و برای برنامه نویسان جوانی طراحی شده که می‌خواهند برنامه‌ها یا بازی‌های خود را راحت‌تر به کاربران ارائه دهند. اما در آن طرف گوگل به صورت متفاوتی داده‌های کاربران را زیر نظر می‌گیرد.

شرکت گوگل اخیرا با ادعای عجیب خود مبنی بر زیر نظر گرفتن تمامی تصاویری که در Goohle Photos آپلود می‌شوند، تعجب همه را برانگیخت. از طرفی دیگر گوگل نتوانست با سرویس کپی برداری شده گوگل پلاس موفقیتی همچون فیسبوک را رقم بزند. گوگل نشان داد که وقتی با شکست مواجه می‌شود به تصمیماتی عجیب و غریب دست خواهد زد و برای دست‌یابی به موفقیت به هر کاری نظیر سرقت داده‌های شخصی کاربران و نفوذ به حساب‌های کاربری آن‌ها تن خواهد داد؛ کارهایی که مطابق میل هیچ یک از کاربران نخواهد بود.

بار دیگر گوگل سعی داشت با سرویسی به نام Google Buzz از شبکه اجتماعی موفق توئیتر کپی بردار کند و به صورت خودکار تمامی داده‌های کاربران خود را منتشر کند. این اعمال و رفتارهای گوگل به هیچ عنوان ایمنی و امنیتی نیستند که کاربران به آن احتیاج دارند و برای گوگل انتشار و به اشتراک گذاری داده‌های شخصی کاربران به صورت خودکار و بدون فکر به عواقب آن عملی عادی تلقی می‌شود.

گاهی اوقات پیش می‌آید که حتی گوگل به یاد امنیت سرویس‌های خود می‌افتد. در آن زمان اپل مرورگر سافاری خود را به سیستمی مجهز کرد که دسترسی هرگونه برنامه و وب سایت به رفتارهای اینترنتی کاربر را محدود می‌کرد. سیستمی که در مرورگر کروم وجود ندارد و با توجه به سایت‌هایی که کاربر استفاده می‌کند علایق او را می‌شناسد و برنامه‌های مناسب را پیشنهاد می‌دهد. گول برای دور زدن قوانین و کلک زدن به کاربران از ترفندهای متعددی استفاده کرد و تنظیمات پیچیده‌ای را بر روی مرورگر خود قرار داد. با این رویکرد گوگل نه تنها برای حفاظت و ایمنی داده‌های شخصی کاربران خود احترام قائل نیست، بلکه قوانین تصویب شده توسط دولت و سازمان‌های بین‌المللی را دور زده است.

جالب است بدانید که گوگل حتی یک بار توسط کمیسیون تجارت فدرال متهم شناخته شده است؛ اتهامی که به سرویس Google Buzz و اقدام عجیب گوگل در انتشار اطلاعات شخصی کاربران مربوط می‌شد. تنها پس از گذشت یک سال از این اتهام گوگل بار دیگر توسط مرورگر کروم حریم شخصی کاربران را زیر پا گذاشت.

یکی از مهارت‌های اصلی گوگل جمع آوری و به اشتراک گذاری داده‌های شخصی کاربران به گونه‌ای است که قوانین زیر پا گذاشته نشوند. گوگل از این اقدام در کنار تبلیغات متعدد درآمد خوبی بدست می‌آورد. این رویکرد گوگل به نمایش درآمدن صفحاتی ناخواسته در مرورگر کروم را به خوبی توجیه می‌کند؛ صفحاتی که در آنها کالا و یا سرویسی به تبلیغ گذاشته می‌شوند.

اما از آنجایی که گوگل توسط سیستم ذخیره سازی مجازی خود توانایی جمع آوری داده‌های شخصی کاربران نظیر تصاویر، مخاطبین، نوشته‌ها، تقویم و غیره را دارد، نمی‌توان سیستم‌های امنیتی مشابه دیگر شرکت‌ها را بر روی آن پیاده سازی کرد. گوگل در تامین ایمنی سیستم عامل اندروید کارهایی را انجام داده است و این سوال را به وجود آورده که آیا می‌توان به این پلتفرم که قابلیت جمع آوری داده‌های کاربران و انتشار آن‌ها را دارد اطمینان کرد یا نه.

این پلتفرم نه تنها داده‌های شخصی کاربران را جمع آوری می‌کند، بلکه نوع رفتارهای هر یک از آن‌ها را نیز زیر نظر می‌گیرد؛ برای مثال وب سایت‌هایی که باز می‌کند، برنامه‌ها و بازی‌هایی که دانلود کرده، مکان‌هایی که می‌رود و محل‌هایی که اتومبیل مجهز به سیستمAndroid Auto او پارک شده است، گوگل همه و همه را تحت نظر می‌گیرد.

مدیر عامل شرکت اپل، آقای تیم کوک، همواره اظهار داشته که ایمنی کاربران مهم‌ترین دغدغه او و مدیران قبل از او بوده است. اما در آن سو اریک اشمیت، مدیر ارشد گوگل، مدعی شده که در محیط مجازی هر کاربر دارای حریم شخصی و حقوق مربوط به خود است و خود را از نظر امنیت و حفظ داده‌های خصوصی کاربران مشابه شرکت اپل می‌داند. این ادعا در حالی بیان شد که گوگل هیچ توجهی به حریم شخصی کاربران ندارد.

در این میان بسیاری از رسانه‌های دنیای تکنولوژی که به شرکت گوگل وابسته بودند امنیت اندروید را نادیده گرفتند و مدام به متن باز بودن این سیستم عامل و قابلیت دست‌یابی به نوآوری‌های تازه از طریق آن دامن زدند. پس از آن به دلیل وخیم شدن شرایط اعلام کردند که گوگل به تازگی امنیت اندروید را افزایش داده و کاربران نیازی نیست نگران حفظ ایمنی داده‌های خود باشند. ایمنی اطلاعات یکی از موضوعاتی است که اکثر کاربران اندروید به آن و اهمیتی که دارد توجه کافی ندارند.

در این بین بسیاری از نویسندگان و مقاله نویسان دنیای تکنولوژی که به مخاطبان خود اهمیت می‌دادند و خود را مسئول می‌دانستند از گوگل و سرویس‌های آن انتقاد کردند و آن را شرکتی تبلیغات محور خطاب کردند؛ شرکتی که مشتریان آن مردم نیستند، بلکه کمپانی‌های بزرگی هستند که به گوگل همانند یک بیلبورد تبلیغاتی بزرگ می‌نگرند؛ بیلبوردی که عبارت مجانی (For Free) را جلو چشم کاربران خود تکان می‌دهد و آن‌ها را هیپنوتیزم می‌کند.

بسیاری از طرفداران گوگل نیز اصرار دارند که اپل نیز با سرویس iAd خود اقدام به تبلیغات کرده و امنیتی همانند اندروید را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد.

در جواب این گروه باید گفت که سرویس iAd در واقع داده‌های شخصی کاربران را زیر نظر نمی‌گیرد، بلکه برنامه و بازی‌هایی را که کاربر دانلود کرده تحت نظر قرار می‌دهد و با توجه به آن‌ها برنامه‌های مناسب را به او پیشنهاد می‌کند. کاربران در iAd به هیچ عنوان لازم نیست همانند گوگل و فیسبوک حساب کاربری بسازند و اطلاعات شخصی خود را وارد آن کنند.

اپل به هیچ عنوان داده‌هایی را که در پیام‌ها یا ایمیل‌های کاربران انتقال داده می‌شود جمع آوری نمی‌کند تا با علایق آن‌ها آشنا شود. اپل هیچ‌گاه ارتباط مخاطبین با یکدیگر را زیر نظر نمی‌گیرد تا بتواند تصویری روشن از رابطه بین کاربران بدست بیاورد. از طریق این سیستم که گوگل به آن مجهز است می‌توان محل سکونت هر کاربر را شناخت و خطی روشن بین دیگر کاربران و چگونگی ارتباط آن‌ها با یکدیگر ترسیم کرد. اپل هیچ‌گاه تصاویر ذخیره شده کاربران را جمع آوری نمی‌کند تا با دوستان، حیوانات خانگی و محصولاتی که کاربر استفاده می‌کند آشنا شود. و از همه مهم‌تر اپل به هیچ عنوان داده‌هایی را که وارد سرویس‌هایی نظیر سیری و Maps می‌شود ضبط نمی‌کند. در اپل داده‌هایی نظیر برنامه‌های Health ،HomeKit، رکورد مکالمات، پیام‌های iMessages، لیست مخاطبین، تقویم و دیگر داده‌های خصوصی کاربران به خوبی حفاظت می‌شوند و توسط هیچ سرویسی جمع آوری نمی‌شوند.

این رویکردها تفاوت آشکار اپل را با شرکتی که هدف اصلی آن تبلیغ از طریق جمع آوری داده‌های خصوصی کاربران است به خوبی توجیه می‌کند؛ شرکتی که با فریب سرویس‌های رایگان کاربران را وادار می‌کند تا اطلاعات شخصی خود را به اشتراک بگذارند.

کاربران شاید بتوانند به گوگل و فیسبوکی که ما امروزه می‌بینیم اطمینان کنند اما به یاد داشته باشید که این سرویس‌ها تمامی داده‌های خصوصی شما را ذخیره می‌کنند و در صورت هرگونه خرابی و یا نفوذ هکرها، تمامی اطلاعات خصوصی کاربران منتشر می‌شود و فاجعه‌ای جبران نشدنی رخ خواهد داد. در صورت انتشار اطلاعات خصوصی بسیاری از موسسات و شرکت‌ها می‌توانند اتهامات غیر قابل توجیهی به هر یک از کاربران وارد کنند.

نحوه کسب درآمد شرکت اپل کاملا آشکار است. این شرکت از طریق فروش مستقیم و بدون واسطه محصولات خود به مشتریان درآمد خوبی به دست می‌آورد و در مقابل، پشتیبانی و امنیت خوبی در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد. محصولات اپل هیچ‌گاه نمی‌توانند امنیت داده شما را به خطر بیندازند زیرا آن‌ها را جمع آوری نمی‌کنند.

در نقطه مقابل، اگر گوگل داده کاربران خود را ذخیره نمی‌کرد و از راهی مشابه درآمد خود را کسب می‌کرد، با میزان فروشی که دارد ارزش سهام آن همانند اپل باید به رقمی باورنکردنی می‌رسید.

اما متاسفانه گوگل رویکرد خود را تغییر نداده و هم‌زمان در صدد به وجود آوردن بازاری خوب برای سری محصولات نکسوس خود است. گوگل برای پیشرفت خود به همکاری و استفاده از تکنولوژی شرکت‌های اچ‌تی‌سی، سامسونگ، ال‌جی و اخیرا موتورولا روی آورده تا بتواند محصولی ایده‌آل را با فروشی خوب به وجود بیاورد. اما نتیجه کار به هیچ عنوان برای گوگل و سرمایه گذاران آن رضایت بخش نبود. گوگل برای به دست آوردن پول به هر دری خواهد زد تا جایی که اخیرا به عرضه حسگر تشخیص دهنده دود و ترموستات گران قیمتی موسوم به Nest روی آورده است؛ رویکردی که ما را به یاد سایت ایده پردازی Kickstarter می‌اندازد.

در ادامه و در قسمت‌های بعدی بررسی خواهیم کرد که: